سلام دوست من باز هم بخاطر انتخاب راسخون و همینطور پی گیری تان در مورد مبحث مورد نظر از شما تشکر میکنم جواب خود را از زبان آیة الله محمد شجاعی بشنوید: هر چند به یک معنی کلی٬ رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) و همه ائمه (علیهم السلام) «بقیة الله»اند ولی این لقب به امام زمان (سلام الله علیه) اختصاص یافته است. این اطلاق و انتساب طبق مطالبی که در بحث «ولایت تکوینی» مطرح است٬ تفسیر شده و تا حدی توجیه و تعریف درستی تلقی می شود. توجه به چند نکته ـ که در اینجا به اختصار و اشاره طرح می گردد ـ ما را در فهم بهتر مسأله مددکار خواهد بود. نکته یک. مخلوق اول: ذات غیبی حضرت حق ـ که در عالم اسماء٬ در مظاهر اسماء یا ظهورات اسماء تجلی می یابد ـ به وجود جمعی واحد در یک حقیقت جلوه می کند. این وجود جمعی واحد همان «مخلوق اول» یا «مثل اعلی» یا «روح اعظم» یا «وجه الله» و یا... است که بهترین خصوصیت از خصائص وجودی او٬ بی واسطه بودن و دیگری حکایتگری به بهترین صورت و کاملترین وجه از حضرت حق می باشد. «مخلوق اول» مخلوقی است که در مخلوق بودن در حد کمال بوده و اسمای حسنای حق در وجود او به خوبی تجلی یافته است. این تجلی چنان است که شهود او٬ شهود حق است؛ جمال و جلال مطلق را نشان می دهد و جلوه تام حضرت حق می باشد. نکته دو. معصومان مصداق حقیقی اولین مخلوق: قرآن٬ روایات٬ دعاها و زیارات معتبره حکایتگر آن است که اولین مخلوق خداوند انسان کامل بوده که بر وجود گرامی حضرت رسول (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) منطبق است1. آنان به بهترین صورت و کاملترین وجه٬ حکایت از حق و صفات کمال او می کنند و آئینه وار خداوند را با همه اسماء و اوصافش به خوبی نشان می دهند. حضرات معصومین فانی در شهود ذات اقدس خداوندند و نه تنها خویش بلکه توحید و فنای خود را نیز نمی بینند2. نکته سه. تجلی نور معصوم در جسم مستعد: «نور معصوم» اولین مخلوق است و قبل از همه مخلوقات دیگر موجود بوده و هر وقت ماده ـ با ترکیب و استعداد خاص ـ خود را در معرض تابش آن قرار دهد و با آمادگی پذیرش آن٬ در برابر آن نور قرار گیرد در وی تجلی می کند. ترکیب بدنی مخصوصی که با مشخصات خاص خود٬ در زمان و مکانی خاص٬ آماده پذیرش مخلوق اول (نور معصوم) و تجلی آن است؛ در زمان مشخص و معین این نور را می پذیرد و در این زمان٬ «نور معصوم» در آن می تابد و جلوه می کند. این زمان خاص٬ زمان همین «تجلی بخصوص» است. حقیقتی که متوجه این ترکیب مخصوص در این زمان خاص گردید٬ قبل از همه عوالم و قبل از زمان و مکان وجود پیدا کرده و خلق شده است. البته تجلی آن در این ترکیب٬ در زمان مخصوص انجام می گیرد آن هم به لحاظ آمادگی این ترکیب در این زمان3. نکته چهار. ظهور مخلوق اول در ترکیب بدنی با مشیت حق: مخلوق اول یا روح اعظم یا حضرات معصومین (ع) در ترکیب بدنی و زمینی با ظهور تمام ظاهر می شوند٬ بر این اساس رسول اکرم (ص) ظهور همان مخلوق اول در زمین است. علی (ع) نیز چنین است تا حضرت ولیعصر (عج). اما ظهور آنان در ترکیب زمینی و مادی با مشیت حضرت حق است یعنی خداوند متعال خواسته تا در این ترکیب ظهور پیدا کنند و اگر مشیت و خواست خداوند متعال نبود٬ هیچ وقت روح اعظم و نور حضرات معصومین به دلیل فانی بودن در وجه خداوند و به جهت مخلوق اول بودن و از حیث رتبه وجودی٬ در این نظام اسفل السافلین و در ترکیب مادی متجلی نمی گشت و خویش را محبوس عالم مادی نمی ساخت. به بیان دیگر٬ اگر مشیت حق نبود و مخلوق اول و حضرات معصومین به حال و طبع خویش واگذار می شدند٬ از آنجا که آنان وجه حق بوده و جز فنا در حق٬ مطلب و مطلوبی ندارند و حتی به خویش نیز بی توجه اند٬ در بدن مادی و زمینی ظهور نمی یافتند و در ترکیب ارضی متجلی نمی گشتند و اگر اراده خداوند بر ابقاء ایشان به این صورت محقق نمی گشت٬ لحظه ای و آنی در این ترکیب مادی قرار نمی گرفتند. چنانکه حضرت علی (ع) درباره مؤمنین منقطع و مستغرق در مقام عشق و عبودیت فرموده است: «و لولا الاجل الذی کتب الله علیهم لم تستقر ارواحهم فی اجسادهم طرفة عین4.» معنی بقیة الله: می توان «بقیه» را به معنای «آن چیزی که نگه داشته شده است» و «بقیة الله» را به معنی «چیزی که خدا نگه داشته است» تلقی کرد.آنگاه با توجه به نکات ذکر شده می گوئیم: حضرات معصومین (ع) که از ولایت مطلقه بر خوردار بوده و مخلوق اول و فانی در وجه حق و مستغرق در عبودیت و عشق به خداوند متعالند٬ در ابدان مادی تجلی و ظهور یافته و به مشیت و اذن و خواست حق در ترکیب ارضی برای مدت زمانی نگه داشته شده اند. و بر این اساس همه آنها بقیة الله اند ولی این مسأله در خصوص امام زمان (س) شدید تر و طولانی تر است زیرا عمر شریف آن حضرت بیشتر و از این رو محبوس بودن روح متعالی اش در بدن مادی٬ دراز مدت تر از سیزده معصوم دیگر می باشد. بنابراین یکی از اسرار اطلاق «بقیة الله» بر حضرت صاحب آن است که خداوند متعال تجلی روح اعظم آن امام معصوم را در این بدن مادی و ترکیب ارضی از مدتها پیش نگه داشته٬ نگه می دارد و خود می داند تا چه زمانی نگه خواهد داشت. 1. رسول اکرم (ص) فرمود: «اول ما خلق الله نوری» (بحار الانوار٬ ج ۱۵ ٬ ص ۲۴). امام باقر (ع) به جابر فرمود: «ان الله اول ماخلق خلق محمداً و عترته الهداة» [همان ج ۶۱ ٬ ص ۱۲۴]. امام رضا به نقل از پدران خود می فرماید: «ان اول ما خلق الله عز وجل ارواحنا...» [همان٬ ج ۵۷ ٬ ص ۵۸]. 2. به کتاب «انسان و خلافت الهی» از حضرت آیت الله شجاعی٬ ص ۱۴۶-۱۲۷ رجوع کنید. 3. انسان و خلافت الهی٬ صص ۱۲۹-۱۲۵. 4. نهج البلاغة٬ خطبه ۱۹۳. اگر باز هم سؤالی بود در خدمتیم