پرسش :

1. شخص تائب گاه توبه و برگشتش فقط به خاطر ترس از عذاب جهنم است، آیا چنین توبه‌ای صحیح و مسقط عذاب اُخروی است؟ 2. در فرض فوق چنانچه پیش از اثبات جرم چنین توبه‌ای نموده باشد، آیا مجازات دنیوی مثل حد و تعزیر...


پاسخ :
آیت الله العظمی محمد تقی بهجت (ره)
«1. بله، صحیح است.
2. بله، ساقط می‌شود.
3. بله، علاوه بر ندامت باید شرایط دیگر توبه را هم انجام داد. 1384/12/21»
 
آیت الله العظمی سید علی سیستانی
«1. صحیح است.
2. در مواردی موجب سقوط است.
3. استحقاق عذاب اخروی با توبه ساقط می‌شود و یکی از شرایط توبه این است که اگر حقّ الناسی به گردن است ادا شود. 1384/12/11»
 
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی
«1. بلی توبه مذکور صحیح و انشاء الله مانع عذاب اخروی است والله العالم.
2. بلی در فرض مذکور حد و تعزیر ساقط می‌شوند والله العالم.
3. با ندامت و پشیمانی و استغفار آنچه مربوط به حق الناس نباشد عذاب بر طرف می‌شود بلی در مواردی مانند نماز و روزه و خمس و حج باید این اعمال به جا آورده شوند و مجرد پشیمانی این‌ها را ساقط نمی‌کند و در مورد حق‌الناس علاوه بر ندامت و استغفار باید حق‌الناس اداء شود والله العالم. 1384/09/20»
 
آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)
«1. بلی و اصل توبه همین معنا است.
2. بلی.
3. اگر گناهانی باشد که نیاز به جبران دارد باید جبران شود که در عبادات باید قضا شود و اگر حق الناس است باید ادا شود والّا توبه واقعی نکرده است. 1384/10/12»
 
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«1. آری صحیح و مسقط عذاب اخروی است.
2. چنانچه توبه‌اش ثابت گردد و در مسیر اصلاح باشد و مجازات جنبه حق‌الناس نداشته باشد ساقط می‌گردد.
3. صرف ندامت کافی نیست بلکه باید ادای حق‌الناس و قضای اعمال فوت شده را نیز به جا آورد. همیشه موفق باشید. 1384/09/16»
 
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«1. توبه کردن از ترس عذاب الهی صحیح و مسقط عقاب است.
2. اگر واقعاً توبه کند موجب سقوط حد و تعزیر است.
3. در واجباتی مثل نماز و روزه و حج غیر از توبه قضاء آن‌ها نیز لازم است و در حقوق مردم اگر دین باشد یا باید بپردازد و یا از صاحب حق حلّیت بگیرد و در زکوة و خمس اگر ثروت دارد باید بپردازد و اگر فقیر شده باید به حاکم شرعی رجوع نموده و با او در میان بگذارد و با ایشان مصالحه کند درست می‌شود، اگر این اقدامات انجام شد عذاب اخروی و مجازات ساقط می‌شود. 1384/11/05»
 
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
«1. توبه‌اش صحیح است.
2. بلی ساقط می‌شود.
3. تحقق ماهیت توبه به ندامت و پشیمانی و تصمیم بر عدم عود به گناه می‌باشد، ولی شرط قبولی آن ادای حقوق الناس و قضای واجبات است که در این صورت عذاب و مجازات از وی ساقط می‌شود انشاء الله تعالی. 1384/10/25»
 
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه