پرسش :

معراج پيامبر اكرم‌(ص) جسماني بود يا ‏روحاني؟


شرح پرسش :
پاسخ :
اولاً حضرت‎ ‎در حال معراج بيدار بود و ثانياً جسم داشت. منتها بخشي از سير او ‏مربوط به زمين و بخشي ديگر مربوط به ملكوت بود. الآن كه ما در اين مكان در حال ‏صحبت كردن هستيم و اين معارف الهي هم مطرح مي‌شود اولاً بيدار هستيم، ثانياً ‏جسم داريم، ثالثاً گفتگو، ديدن و شنيدن ماجسماني است رابعاً فهميدن ماجسماني ‏نيست‎.‎
ممكن است در جمع ما كسي باشد كه اين معارف را متوجه نشود و درك نكند ‏هرچند جسمش اين‌جا حضور داشته باشد. مثلاً كودكي كه در جمع ماست مي‌بيند و ‏مي‌شنود و بيدار هم هست ولي پيام و محتواي مطالب مطرح شده را درك نمي‌كند‎.‎
در مورد معراج پيامبر هم اين مطلب مطرح است. بخشي از معراج مربوط به جسم ‏است يعني همان سير شبانه از مسجد الحرام تا مسجد الاقصي ”سُبْحانَ الّذي اَسري ‏بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ المَسْجِدِ الْحَرامِ اِلَي الْمَسْجِدِ الاَقْصَي الّذي بارَكْنا حَوْلَهُ“(١) اما بخشي ‏ديگر از معراج كه مربوط به مشاهده انبيا و سدرة المنتهي و گفتگو با جبرئيل و دريافت ‏وحي و رسيدن به مقام قاب قوسين و امثال ذلك است جسماني نبوده، گرچه پيامبر در ‏اين قسمت جسم داشته و بيدار هم بوده است، ولي درك آن حقايق والا بوسيله روح ‏صورت مي‌گرفته است.‏
اگر قرار باشد همه‎ ‎معراج جسماني تلقي شود لازمه‌اش آن است كه آنجا كه قرآن ‏مي‌فرمايد ”دَني فَتَدَلّي فَكانَ قابَ قَوْسَينِ اَوْ اَدْني“(٢) جسماني باشد، يعني دُنُوّ (يعني ‏نزديك شدن)، قاب قوسين (كه نشانه شدت نزديكي است)، سدرة المنتهي و… هم ‏جسماني باشد در حالي كه جسماني بودن اين امور محال است‎.‎

‏(١) سوره اسراء، آيه‎ ١‎‏.‏
‏(٢) سوره‎ ‎نجم، آيه‎ ٩.‎

( آیةالله جوادی آملی )