پرسش :

برخی از امتيازهاي قوانين قرآن را بیان کنید.

پاسخ :
واقع‏بيني و ژرف‏نگري در تشريع
حفظ سلامت جسم و جان بشر، بالاترين هدفي است كه اسلام در قانون‏گذاري خود آن را تعقيب مي‏كند و هرچيز را كه با سلامت جسمي و سعادت روحي ناسازگار باشد، بشدت ممنوع كرده است و در اين جا به هوسهاي افراد، داد و فرياد گروهي كه از طريق محرمات زيانبار كسب و ارتزاق مي‏كنند و به سخنان كساني كه مي‏گويند از طريق بستن ماليات بر شراب و قمار و فحشاء عوائد سرشاري به صندوق دولت سرازير مي‏گردد، گوش فرانداده و پشيزي احترام نگذارده است، و به عبارت ديگر احكام الهي پيرو مصالح و مفاسديست كه به خاطر همانها اشيائي را حلال و مباح شمرده و چيزهائي را حرام و ممنوع معرفي كرده است.
توضيح اينكه وجود و هستي در هر مرحله‏اي با يك رشته آثار و خواص توأم و همراه است و هر موجودي با آثار ويژه خود، جزئي از نظام آفرينش است كه با مجموع اجزاء جهان هماهنگي خاصي دارد و هر موجودي بجاي خود، خوب و زيبا، و يا لازم و ضروري است و جهان با تمام موجودات مختلف و گوناگون خود، نمونه نظام احسن است.
اعتراف به اين كه هر موجودي بجاي خويش نكو و زيبا است و مجموع جهان چهره روشني از نظام كامل است نه به اين معني است كه هيچ تصادم و تزاحمي ميان دو جزء از اجزاء جهان وجود ندارد.
قرآن در تقنين و تشريع با ژرف‏نگري خود، عوامل مضر و ناسازگاري سعادت بشر را به دقت بررسي كرده و آنها را يك‏يك شناخته و از نزديكي به آنها به شدت جلوگيري نموده است.
خون در ميان عروق انسان مايه حيات و وسيله بقاء انسان است ولي خوردن خون هر چند تميز و نظيف و استرليزه شده باشد قساوت و سنگدلي خاصي در روح انسان پديد مي‏آورد، كه از ريختن خون افراد بي‏گناه نه تنها رنج نمي‏برد، بلكه احياناً لذت مي‏برد.
الكل و شراب سلامت روحي و جسمي انسان را تهديد مي‏كند و ضربت شكننده‏اي بر دستگاه تفكر وارد مي‏سازد.
قمار بذر عداوت و دشمني را ميان افراد انسان مي‏پاشد، و جامعه را از هر نوع خلاقيت و پيشرفت در طريق علم و دانش، تقوي و پرهيزگاري و ديگر فضائل انساني، بازميداردو... .
دروغ و تهمت، نمامي و سخن‏چيني، غيبت و بدگوئي پشت سر مردم و ديگر محرمات اخلاقي، مفاسد روشن و غير قابل انكاري دارند و اين آثار پيوسته با اين موضوعات توأم و همراه است.
الكل كهنه و نو نمي‏شناسد، او در هر حال «ام الخبائث» و سرچشمه بسياري از گناهان است و تشريعي كه بر شناسائي آثار و خواص اين نوع موضوعات صورت بگيرد، قطعاً جاويد و پيوسته خواهد بود.
با مراجعه به آيات قرآن روشن مي‏گردد كه چگونه اسلام با ژرف‏نگري، موضوعات ضررآور و زيان‏بار را تحريم كرده، و در تحريم خود به آثار و خواص آنها اشاره كرده است چنانكه پيرامون شراب و قمار مي‏فرمايد: «اِنَّما يُريدُ الشَيْطانُ اَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَالبَغْضاءَ في الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ فَهَلْ اَنْتُم مُنْتَهُون» مائده/91.
[شيطان از طريق شراب و قمار مي‏خواهد ميان شما بذر عداوت پخش كند آيا از آنها دوري نمي‏جوئيد.]
مدت‏ها بود بشر به علل و مفاسد بسياري از محرمات پي نبرده بود و گاهي درباره برخي از محرمات انگشت تعجب به دندان مي‏گرفت ولي تحولات علمي شگفت‏انگيز امروز بشر، از روي بسياري از محرمات و مكروهات پرده برداشته و حقايق را روشن كرده است.
ميانه‏روي در تشريع
در قوانين اسلام به نيازمندي‏هاي مادي و معنوي انسان توجه كامل شده است، وجود انسان تركيبي است از جسم و روح، و نياز او به امور مادي و لذايذ جسماني كمتر از نياز او به امور معنوي نيست.
انسان يك واحد صنعتي نيست كه تنها تأمين بنزين بدن او (غذا) نيازهاي او را برطرف سازد، و بهره‏گيري از لذايذ جسماني براي او يك زندگي سعادتمندانه‏اي پي‏ريزي كند، همچنانكه او فرشته نيست كه تنها براي عبادت و پرستش ساخته شده باشد، و غرق شدن در معنويات و روي‏گرداني از مظاهر طبيعت او را براي كمالي كه براي آن آفريده شده است، رهنمون گردد. از اين جهت اسلام در تشريع قوانين خود، جنبه‏هاي مادي و معنوي او را درنظر گرفته و به جهت خاصي از ماده يا معني توجه ننموده است.
آئين كنوني مسيح، در دعوت به امور معنوي راه افراط را در پيش گرفته و رهبانيت و زندگي در ديرها و شكاف كوهها و نقاط دور از اجتماع را متن آئين خود قرار داده است، و انسان‏ها را از مداخله در امور اجتماعي و سياسي بازداشته است و به افراد دستور مي‏دهد كه در برابر ظلم و ستم مهر خاموشي بر لب زنند و اگر بر چهره كسي سيلي زدند آن سوي صورت را نيز در اختيار ظالم بگذارد تا سيلي ديگري بزند.
و لذا در مجموع اناجيل چهارگانه يك قانون سياسي و اجتماعي به چشم نمي‏خورد، و در سراسر اين كتابها جز شرح حال حضرت مسيح و يك مشت برنامه‏هاي اخلاقي چيز ديگر پيدا نمي‏شود.
آئين كنوني يهود درست در نقطه مقابل آئين مسيح قرار گرفته و در سراسر تورات حتي يك اشاره هم به معاد و روز رستاخيز وجود ندارد، و در توجه به امور مادي آنچنان راه افراط را در پيش گرفته است كه اثر وضعي اطاعت و فرمانبرداري را ثروتمندي و تسلط بر مردم، و اثر وضعي معصيت و گناه را مرگ و از دست دادن مال و قدرت مي‏داند. (انجيل متي، فصل 5، جمله 39)
اسلام با واقع‏بيني خاصي انسان را آنچنان كه هست مورد بررسي قرار داده و در تشريع خود به يك طرف توجه ننموده است، زيرا بخوبي تشخيص داده است كه انسان موجود يك بعدي نيست و انسان يك بعدي بسيار بدبخت است، و در ميان انسانها آن فرد سعادتمند است كه مقتصد و ميانه‏رو باشد و به هر دو جنبه جسمي و رواني متوجه گردد، از اين جهت امت اسلامي را امت وسط معرفي كرده مي‏گويد:
«وَ كَذلِكَ جَعَلْناكُمْ اُمَّةً وَسَطاً» بقره/143.
[ما همچنان شما را امت ميانه قرار داديم.]
دستورات اسلام در رهبري تمايلات مادي و بهره‏برداري ا زمظاهر زندگي بيش از آن است كه حتي بتوانيم به گوشه‏اي از آن اشاره كنيم.
شما مي‏توانيد با ملاحظه آيات و رواياتي كه پيرامون موضوعاتي از قبيل قضاوت و داوري، كار و كوشش، كشاورزي و دامداري، رعايت پيوند خويشاوندي، ضيافت و مهمان‏نوازي، مجالست و هم‏نشيني، حسن خلق و خوش‏روئي، رعايت عهد و پيمان، احترام به امانت و حقوق مردم، عيادت و ديدار بيماران، همدردي با مصيبت‏زدگان، مشاوره و تبادل نظر در كارها، مسافرت و جهانگردي، جهاد در نبرد با دشمن، احترام به گذشتگان، و حمايت از حيوانات و... وارد شده‏اند از بسياري از قوانين اجتماعي آگاه گرديد و در نتيجه معلوم گردد كه اسلام در عين دعوت به معنويت و روحانيت از تشريع قانون براي اداره امور زندگاني بندگان غفلت نورزيده است و قوانين و تشريعات اسلام منحصر به برخي آداب اخلاقي و مراسم بي‏روح نيايش كه بر معابد و كليساها حكمفرماست نيست، بلكه آئين اسلام در قلب اجتماع قرار گرفته و از تدبير امور زندگي بندگان از سياست و كشورداري و ديگر امور چشم نپوشيده است.
اسلام در مبارزه با عفريت جهل و ناداني، در گسترش نظارت عمومي، در تعليم فرزندان، در خدمت به خلق و بندگان خدا، در ياري مظلومان و ستمديدگان، در نحوه روابط مسلمانان با ملت‏هاي اجانب و بيگانگان، در نحوه رفتار با خدمتكاران، در پرداخت حقوق مالي و ماليات‏هاي اسلامي، در بخشش در راه خدا، در عفو و اغماض، در دوري از نفاق و دوروئي، در حسن ظن و اعتماد به ديگران... بيانات بس شيوا دارد كه منعكس كننده روح اعتدال و ميانه‏روي اسلام در امور زندگي و بهره‏برداري از لذايذ دنيا است.
eporsesh.com