پرسش :

آيا جسم انسانها در قيامت به همين اندازه فعلي جسمشان است؟


شرح پرسش :
پاسخ :
جسم و بدن بمنزله لباس براى روح است و مهم اين است كه روح كه حقيقت آدمى است با يك بدن در صحنه قيامت حاضر مى‏شود و جسم خاص مهم نيست. بعلاوه آنكه جسم انسان درقيامت كالبدى جديد است كه متناسب بااعمال انسان شناخته شده و سيما و شكل آن صورت اعمال و ملكات باطنى انسان است .اما اين كه اين بدن چه رابطه‏اى با پيكر دنيايى دارد دقيقا معلوم نيست و نظريات مختلفى پيرامون آنها ابراز گرديده است.
توضيح بيشتر اين كه:
در اول حشر و پس از «نفخه احيا»، هر روحى به سوى ذرات بدن خود و ذرات هم به سوى روح خود كشيده مى‏شود و با وجود تحوّلاتى در هر دو جانب، باز روح، جسم خود را و جسم، روح خود را پيدا مى‏كند و در يك شرايط خاص، بر پايه همين سنخيت موجود ميان روح و ذرات بدنى، دوباره ذرات بدنى به صورت بدن در مى‏آيد و به طرف روح كشيده مى‏شود. روح نيز به سوى اين ذرات كشيده مى‏شود و دوباره با هم اتحاد پيدا مى‏كنند.
امّا براى ورود به عالم قيامت بايد روح و جسم، با تحولاتى قابليت ورود را كسب كنند؛ زيرا بدن مادى و روح برزخى و در مجموع موجودات و عوالم وجود، احكام و آثار و خواص خود را داشته؛ با اين خصوصيت‏ها با عالم حشر و عوالم بالاتر از آن و احكام و آثار آنها نمى‏سازد و با آنها متناسب نيست بنابراين، بايد تمام هستى و از جمله بدن خاكى و روح برزخى، اين نقايص و خصايص را از دست داده و خصوصيات جديدى را كسب كند.
قرآن و احاديث، با تعابير گوناگون به اين حقيقت اشاره دارند كه: «جسم و روح» به تبع همه موجودات ديگر، تحوّل اساسى پيدا مى‏كنند و با محو و بطلان نقايص و وجهه خلقى خود، با ويژگى جديد و مخصوص به عالم قيامت با نفخه دوم، با جنبه «الهى» خود ظاهر و بارز مى‏گردند.
هر روحى به سوى جسم خود و هر جسمى به سوى روح خود كشيده شده، به هم ديگر مى‏رسند. آيات قرآن، حكايت‏گر اين واقعيت‏اند كه ذرات بدن و جسم، قبل از پيوند دوباره روح و بدن، با تحوّل كلى عالم متحوّل مى‏گردد. به بيان ديگر، بر اساس بيان قرآن كريم، ذرات بدن خاكى و زمينى هر انسانى، همگام با همه زمين و اجزا و قطعات آن و همگام با همه نظام مادى و موجودات آن، مبدّل گشته و به صورت ديگرى - كه صورت بالاتر، كامل‏تر و لطيف‏تر است - درمى‏آيد.
در اين تحوّل كلى نظام مادى - كه داراى مراحل، مراتب و به صورت تدريجى است - موجودات سرابى كه حق و حقيقت مى‏نمايند، زايل و هلاك مى‏گردند و باطن و حقيقت آنها كه در پشت حجاب وجودات فعلى وسرابى قرار گرفته - به ظهور مى‏رسد؛ باطن‏هايى كه در واقع، آن سوى زمين و آسمان‏ها و موجودات آنها است؛ آن سويى كه به حق مرتبط و به حق قائم بوده و از او است و نشان دهنده اوست.
ذرات بدن خاكى انسان نيز در پرتو اين تحوّل اساسى، متحوّل گشته، چهره واقعى‏اش - كه به طرف حضرت حق و از او است - تجلّى مى‏كند.
بايد توجه داشت كه اين تحوّل، به عينيّت ذرات بدن ما لطمه نمى‏زند؛ بلكه اين ذرات همان است؛ امّا تكامل يافته. بدن مادى تبديل به خاك شده و در تحوّل كلى عالم، صورت خاك را از دست مى‏دهد و صورت - مثلاً موجى - به خود گرفته، به ذرات لطيف‏ترى درمى‏آيد.
اين تبدّل، تغيير ماهوى نيست؛ بلكه بدن در سيرتكاملى خود، تبديل به خاك مى‏شود و پس از آن، از مرحله خاكى گذشته و به صورت ذرات لطيف‏ترى مى‏آيد و نواقص خود را جا مى‏گذارد. بايد توجه داشت كه تحوّل يك دور يا چند دور، تفاوتى ندارد و به هويت و عينيت بدن و اين همانى انسان، خللى وارد نمى‏سازد.
سپس از اين چنين ذرات بدنى‏اى - كه با وجود بالاتر و با وجود حقيقى جلوه‏گر شده است - بدن ساخته مى‏شود؛ يعنى، اين ذرات پس از يافتن اين وجود حقيقى و جنبه «وجه‏اللهى» به صورت بدن در مى‏آيد و بر اساس سنخيت موجود ميان بدن و روح، آن دو با يكديگر متحد مى‏شوند و در محشر حاضر مى‏گردند.
امّا نكته حائز اهميت و دقت آن كه بدن اخروى در عين اين كه همين جسم و بدن است از همان ذرات بدنى هر انسانى، بدن اخروى او تشكيل شده است و همان ذرات است كه پس از تبدّلاتى به صورت بدن جديد درآمده است؛ در عين حال در اثر همين تبدّلات، داراى احكام و آثار جديد و ديگرى مى‏شود كه قبلاً نداشت و يكى از عمده‏ترين آنها اين است كه به اقتضاى روح آدمى، بدن درست مى‏شود. اگر روح، روحى باشد كه انسانيت خود را از دست نداده باشد، آن بدن به شكل انسان مى‏شود و با روح متحد مى‏گردد. امّا اگر روح، روحى باشد كه مسخ شده و در حقيقت اوصاف حيوانى يافته است، بدن هم به صورت همان حيوانى كه خصلتش بر روح غلبه كرده، درمى‏آيد و با روح متحد مى‏شود.
حضرت رسول(ص) به همين حقيقت اشاره كرده، فرموده‏اند: «در اول حشر، ذرات بدن به اقتضاى روح، بدن مى‏شود و از اين رو، برخى از انسان‏ها به صورت ميمون و خوك و حتى با چهره‏هاى بدتر از آن دو محشور مى‏گردند».
سرّ اين مسأله همان است كه رسول اكرم(ص) به آن اشاره كردند كه ذرات به اقتضاى روح، بدن مى‏گردد.
(ر.ك: قيام قيامت، صص 74 - 84).
www.morsalat.com