پرسش :

مى‏خواستم درباره نوع عبادت و ارتباط امام رضا (علیه السلام) با خدا بدانم، سیره ایشان چگونه بود؟


پاسخ :
در حالات معنوى امام رضا (علیه‏السلام)، چنین بیان شده است که ایشان کم خواب بود و بسیار روزه مى‏گرفت هیچ گاه سه روز روزه ماهیانه ایشان ترک نمى شد و مى‏فرمود: این سه روز روزه معادل روزه یکسال است(1).
امام، نزدیکترین حالت بنده به خداى را زمانى مى‏دانست که او براى خداوند سجده کند(2).
آن حضرت وقتى پیراهن خود را به دعبل هدیه داد؛ فرمود: احتفظ بهذا القمیص فقد صلیت فیه الف لیلة کل لیلة الف رکعة و ختمت فیه القرآن الف ختمة؛(3) دعبل! این پیراهن را قدر بدان و خوب محافظت کن! که من در آن هزار شب و هر شبی هزار رکعت نماز خوانده‏ام و در آن هزار ختم قرآن به جای آورده‏ام.
امام رضا(علیه‏السلام) در مورد آداب نماز نیز چنین مى‏فرمود:
«اگر برای نماز ایستادی تلاش کن با حالت کسالت و خواب آلودگی و سستی و تنبلی نباشد. بلکه با آرامش و وقار نماز را بجای آور و بر تو باد که در نماز خاشع و خاضع باشی و برای خدا تواضع کنی و خشوع و خوف را برخود هموار سازی در آن حال که بین بیم و امید ایستاده‏ای و پیوسته با طمأنینه و نگران باشی. همانند بنده گریخته و گنهکار که در محضر مولایش ایستاده و در پیشگاه خدای عالمیان بایست. پاهای خود را کنار هم بگذار و قامتت را راست نگهدار و به راست و چپ توجه نکن! و چنان باش که گوئی خدا را می‏بینی، که اگر تو او را نمی‏بینی او تو را می‏بیند.»(4)
رجاء بن ابو ضحاک، که مامون وى را براى آوردن امام رضا (علیه‏السلام) ماموریت داده بود، در بخشى از گزارش خود به مامون مى‏گوید:
من پیوسته از مدینه تا مرو با ایشان بودم، به خدا قسم کسى را باتقوى‏تر از او نسبت به خدا ندیدم، و کسى را که بیشتر از او در تمام اوقاتش ذکر خدا گوید؛ ندیدم، و ندیدم کسى را که خدا ترس‏تر و پارساتر از او باشد.(5).
نام و یاد خدا را در همه حال جارى مى‏ساخت و این فرهنگ را به یاران خود منتقل مى‏کرد؛ هر گاه مى‏خواست یادداشتى براى نیازمندیهایش نویسد، مى‏نوشت: بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم. ان شاء الله به یاد خواهم آورد. و سپس هر چه مى‏خواست یادداشت مى‏کرد.(6)
پی نوشت ها:
1) نورالابصار، ص 335.
2) کافى 3 264
3) بحارالانوار، ج 79، ص 309
4) فقه الرضا(علیه‏السلام)، ص 101
5) عیون اخبار الرضا(علیه‏السلام)، ج 2، ص 183.
6) رهاورد خرد(ترجمه تحف العقول)، ص 457
porseman.org