پرسش :
آيا منظور از «في» درآيه «لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنه ...»[1] عمل و رفتار پيامبر اكرم (ص) است يا وجود مباركه حضرت زهرا (س)؟
پاسخ :
ترجمه و شأن نزول آيه شريفه:
«هر آينه برا ي شما، اي گروه مكلفين ،در رسول خدا (ص) اقتداي شايسته مي باشد » چنان كه عرب مي گويد:
«لي في فلان اسوه» يعني: «براي من به او اقتداء است».
معني و ريشه كلمة «اسوه»
ريشة اين كلمه از «اتساء» مي باشد چنانكه «قدوه» از اقتداء است.
و به لحاظ ادبي اسم است و در موضع مصدر وضع شده است و آيه معنايش اين است: «براي شما به رسول خدا -صلی الله عليه و آله- اقتداء است (هم در عمل، هم در گفتار و پندار )». چرا كه اسوه در اصل به معني آن حالتي است كه انسان به هنگام پيروي از ديگري به خود مي گيرد. و به تعبير ديگر همان تأسي كردن و اقتدا نمودن است. فلذا همين معني دلالت دارد بر اينكه پيامبر الگوي عملي بشريت است[2].
علاوه بر اين فلسفه ارسال پيامبران و انتخاب آنها از ميان انسان ها آن است كه بتوانند سرمشق عملي براي امت ها باشند. چرا كه مهمترين و مؤثرترين بخش تبليغ و دعوت انبياء, دعوت هاي عملي آنهاست. و به همين دليل دانشمندان اسلامي، معصوم بودن را شرط قطعي مقام نبوت دانسته اند. (يكي از براهين آن همين است كه آنها بايد (اسوه بشريت) باشند.)
و مطلق آمدن (تأسّي) در آيه فوق همه زمينهها را شامل مي شود. هر چند شأن نزول آيه جنگ احزاب است. چرا كه شأن نزول هيچ وقت مفهوم آيه را محدود نمي كند[3].
فلذا رسول اكرم-صلی الله عليه و آله- به لحاظ عملي بهترين الگو براي بشريت در تمامي شئونات زندگي مي باشد.
روحيات عالي او, استقامت و شكيبائي او، هوشياري و درايت و اخلاص و توجه به خدا و تسلط او بر حوادث و زانو نزدن در برابر سختي ها و مشكلات, هر كدام مي تواند الگو و سر مشقي براي همة مسلمين باشد. و مسلمانان بايد با اقتدا كردن به او خطوط خود را اصلاح و در مسير (صراط مستقيم ) قرار گيرند. و آيندة روشني را براي جهان اسلام ترسيم كنند.
نكته قابل توجه اينكه: قرآن كريم در آيه فوق اين اُسوه را مخصوص كساني مي داند كه داراي 3 ويژگي هستند:
1ـ اميد به الله (جل جلاله ) 2ـ اميد به روز قيامت ـ 3 ـ ذكر زياد و ياد خداوند متعال.
در حقيقت، ايمان به مبدأ و معاد انگيزه اين حركت است و ذكر خداوند تداوم بخش آن. زيرا بدون شك كسي كه از چنين ايماني قلبش سرشار نباشد، قادر به قدم گذاشتن در جاي قدم هاي پيامبر-صلی الله عليه و آله- نيست. و در ادامة اين راه نيز اگر پيوسته ذكر خدا نكند قادر به ادامة (تأسي) نخواهد بود.
نتيجه و خلاصه بحث: اينكه منظور آيه شريفه «و لقد كان لكم في رسول الله اسوه حسنه» الگو بودن عمل و كردار و گفتار و روش و سيره رسول الله -صلی الله عليه و آله- مي باشد. نه وجود مباركه فاطمه زهرا -سلام الله عليها- چرا كه اسوه به معناي اقتداء و پيروي است و معناي (في رسول الله). يعني در مورد رسول خدا -صلی الله عليه و آله- است. و اسوه در مورد رسول خدا -صلی الله عليه و آله- عبارت است از پيروي شخص پيامبر اكرم و اين پيروي به دلالت كلمه «كان» استقرار و استمرار دارد و هميشه ثابت است.
ن 656
البته بايد توجه داشته باشيم كه اين بدان معني نيست كه حضرت فاطمه زهرا -سلام الله عليها- كه يگانه دختر پيامبر اسلام -صلی الله عليه و آله-و سيده نساء عالمين است به عنوان الگو و اسوه نمي باشد. بلكه منظور اين است كه آيه شريفه در صدد بيان چنين مطلبي نيست چون شأن نزول آيه و قرائن موجود دلالت دارند بر اينكه منظور آيه رفتار و منش و سيره پيامبر-صلی الله عليه و آله- ميباشد.
پی نوشتها:
[1] . آيه 21 سوره احزاب.
[2] . ترجمه تفسير مجمع البيان، ج 20، ص 70.
[3] . تفسير نمونه، ج 17، ص 264.
منبع: اندیشه قم
ترجمه و شأن نزول آيه شريفه:
«هر آينه برا ي شما، اي گروه مكلفين ،در رسول خدا (ص) اقتداي شايسته مي باشد » چنان كه عرب مي گويد:
«لي في فلان اسوه» يعني: «براي من به او اقتداء است».
معني و ريشه كلمة «اسوه»
ريشة اين كلمه از «اتساء» مي باشد چنانكه «قدوه» از اقتداء است.
و به لحاظ ادبي اسم است و در موضع مصدر وضع شده است و آيه معنايش اين است: «براي شما به رسول خدا -صلی الله عليه و آله- اقتداء است (هم در عمل، هم در گفتار و پندار )». چرا كه اسوه در اصل به معني آن حالتي است كه انسان به هنگام پيروي از ديگري به خود مي گيرد. و به تعبير ديگر همان تأسي كردن و اقتدا نمودن است. فلذا همين معني دلالت دارد بر اينكه پيامبر الگوي عملي بشريت است[2].
علاوه بر اين فلسفه ارسال پيامبران و انتخاب آنها از ميان انسان ها آن است كه بتوانند سرمشق عملي براي امت ها باشند. چرا كه مهمترين و مؤثرترين بخش تبليغ و دعوت انبياء, دعوت هاي عملي آنهاست. و به همين دليل دانشمندان اسلامي، معصوم بودن را شرط قطعي مقام نبوت دانسته اند. (يكي از براهين آن همين است كه آنها بايد (اسوه بشريت) باشند.)
و مطلق آمدن (تأسّي) در آيه فوق همه زمينهها را شامل مي شود. هر چند شأن نزول آيه جنگ احزاب است. چرا كه شأن نزول هيچ وقت مفهوم آيه را محدود نمي كند[3].
فلذا رسول اكرم-صلی الله عليه و آله- به لحاظ عملي بهترين الگو براي بشريت در تمامي شئونات زندگي مي باشد.
روحيات عالي او, استقامت و شكيبائي او، هوشياري و درايت و اخلاص و توجه به خدا و تسلط او بر حوادث و زانو نزدن در برابر سختي ها و مشكلات, هر كدام مي تواند الگو و سر مشقي براي همة مسلمين باشد. و مسلمانان بايد با اقتدا كردن به او خطوط خود را اصلاح و در مسير (صراط مستقيم ) قرار گيرند. و آيندة روشني را براي جهان اسلام ترسيم كنند.
نكته قابل توجه اينكه: قرآن كريم در آيه فوق اين اُسوه را مخصوص كساني مي داند كه داراي 3 ويژگي هستند:
1ـ اميد به الله (جل جلاله ) 2ـ اميد به روز قيامت ـ 3 ـ ذكر زياد و ياد خداوند متعال.
در حقيقت، ايمان به مبدأ و معاد انگيزه اين حركت است و ذكر خداوند تداوم بخش آن. زيرا بدون شك كسي كه از چنين ايماني قلبش سرشار نباشد، قادر به قدم گذاشتن در جاي قدم هاي پيامبر-صلی الله عليه و آله- نيست. و در ادامة اين راه نيز اگر پيوسته ذكر خدا نكند قادر به ادامة (تأسي) نخواهد بود.
نتيجه و خلاصه بحث: اينكه منظور آيه شريفه «و لقد كان لكم في رسول الله اسوه حسنه» الگو بودن عمل و كردار و گفتار و روش و سيره رسول الله -صلی الله عليه و آله- مي باشد. نه وجود مباركه فاطمه زهرا -سلام الله عليها- چرا كه اسوه به معناي اقتداء و پيروي است و معناي (في رسول الله). يعني در مورد رسول خدا -صلی الله عليه و آله- است. و اسوه در مورد رسول خدا -صلی الله عليه و آله- عبارت است از پيروي شخص پيامبر اكرم و اين پيروي به دلالت كلمه «كان» استقرار و استمرار دارد و هميشه ثابت است.
ن 656
البته بايد توجه داشته باشيم كه اين بدان معني نيست كه حضرت فاطمه زهرا -سلام الله عليها- كه يگانه دختر پيامبر اسلام -صلی الله عليه و آله-و سيده نساء عالمين است به عنوان الگو و اسوه نمي باشد. بلكه منظور اين است كه آيه شريفه در صدد بيان چنين مطلبي نيست چون شأن نزول آيه و قرائن موجود دلالت دارند بر اينكه منظور آيه رفتار و منش و سيره پيامبر-صلی الله عليه و آله- ميباشد.
پی نوشتها:
[1] . آيه 21 سوره احزاب.
[2] . ترجمه تفسير مجمع البيان، ج 20، ص 70.
[3] . تفسير نمونه، ج 17، ص 264.
منبع: اندیشه قم
