پرسش :
بر خطبه فدكيه كه از معجزات بالغه و كرامات باقيه حضرت صديقة زهراست ، چه شرحهایی نوشته شده است؟
پاسخ :
خطبة فدكيه پردههاي نفاق را كنار زد و چهرهها را معرفي كرد تا نسلهاي آينده به اشتباه نيفتند و چراغ هميشه روشني در پيش رو داشته باشند تا راه سوء استفادة دزدان عقيده را بسته، و راه آل محمد ـ عليهم السّلام ـ بخوبي شناخته شود.
اين خطابه حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ با اسناد معتبر و راوياني برجسته همچون ابا عبدالله الحسين ـ عليه السّلام ـ ، زينب كبري ـ سلام الله عليها ـ ، امام باقر ـ عليه السّلام ـ و عبدالله نوه امام حسن مجتبي و از ديگر راويان و در كتابهاي دلائل الامامه، بلاغات النساء، شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد از علماي اهل سنت، المبين، احتجاج طبرسي، كشف الغمه اربلي، شرح الاخبار في فضائل الائمه الاطهار قاضي نعمان مغربي، الطرائف ابن طاوس، انوار اليقين في امامة اميرالمؤمنين، بحارالانوار علامه مجلسي و... نقل شده است و صحت اين خطبه مورد تأييد همة علماي شيعه و نيز بزرگان اهل سنت ميباشد. اين سند معتبر بر حقانيت شيعه چنين شروع ميشود:
آنگاه كه ابوبكر بر آن شد كه فدك را از فاطمه ـ سلام الله عليها ـ بگيرد و كارگزار حضرت را از آن جا بيرون راند، اين خبر به آن بانو رسيد،مقنعه خويش را بر سر بست و تن پوش خود را بر خويش پوشيد و با همراهي گروهي از بستگان و بانوان خويشاوندش رو به مسجد آورد، هنگام حركت جامة حضرتش به زمين كشيده ميشد و دامن لباس زير پايش ميرفت، راه رفتن آن بانو چنان بود كه گويي پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ راه ميرود؛[1]
اين خطبه داراي مضامين بسيار عالي و راهكارهاي مناسب براي برون رفت از فتنة انحراف، نفاق و پيروي از شيطان است و آن حضرت چنان اين راهكارها را ترسيم نموده كه بر همه حجت تمام شده و راه هر عذر و توجيهي را بسته است و ما فقط به چند نمونه اشارهاي كوتاه ميكنيم:
1. حمد و ثناي الهي و ترسيم توحيد و صفات خداوند و بيان اسراري از خلقت و علت تكليف انسانها؛
2. ترسيمي از رسالت با روشن گري وضعيت اجتماعي زمان بعثت كه با حال جهل و بت پرستي به سر ميبردند؛
3. وظيفة اساسي مسلمانان كه اولين حاملان پيام نبوت در ساية امامت بر امتها و نسلهاي آينده بودند؛
4. عمل به قرآن كريم فقط در كنار عترت و يادآوري يادگار پيامبر بودن اهل بيت عصمت و طهارت؛
5. بيان اسرار احكام اسلامي و معرفي اهل بيت عصمت و طهارت به عنوان تنهاترين وسيله براي رفتن به بارگاه خداوندي؛
6. معرفي خود به عنوان پارة تن رسول الله و معصومه و سيدة زنان كه هشداري بود براي مردمي كه از حقانيت ولايت دفاع نميكردند؛
7. يادآوري رشادتهاي اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ در تبليغ اسلام و اهميت ولايت و امامت در نظام جامعه اسلامي؛
8. هشدار به مردم در عقب گردشان به سوي جهل، انحراف، نفاق و پيروي از شيطان پس از رحلت پيامبر؛
9. تعريف واقعي فتنه كه عدّهاي به بهانة نيافتادن به فتنه راه را بيراهه رفته و با حق كشي دربارة ولايت به سوي فتنه ارتداد درافتادند چرا كه كنار گذاشتن دين خدا، قرآن كريم و دستورات پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ خود فتنهاي بس خطرناك است؛
10. توبيخ غصب كنندههاي فدك و خط بطلان كشيدن بر استدلالهاي غير منطقي آنها با استناد به قرآن و جوابهاي دندان شكن؛
11. شكايت از ظالمان به سوي قبر شريف پدر و نصرت طلبي از انصار و سرزنش آنها به خاطر بي توجهي به ظلم بر ولايت؛
12. يادآوري حادثة فراموش نشدني و غير قابل انكار غدير خم و اينكه پس از غدير، هيچ كس نميتواند در نپذيرفتن ولايت و امامت اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ عذري داشته باشد.[2]
اين خطبه علاوه بر ترجمه، شرحهاي فراواني در طول تاريخ شده است كه براي مطالعه و فهم بيشتر در اطراف اين خطبه و مفاهيم بلند آن به چند نمونه اشاره ميكنيم البته فقط از كتابهاي فارسي و چاپ شده وگرنه در زبانهاي عربي و... نيز فراوان است:
1. حضرت زهرا و ماجراي غم انگيز فدك؛ ناصر مكارم شيرازي؛
2. فدك در تاريخ ،شهيد محمد باقر صدر، ترجمه: محمود عابدي؛
3. اسرار فدك؛ محمد باقر انصاري و حسين رجايي؛
4. نقش تاريخي سياسي فدك، شهيد محمد باقر صدر،ترجمه: علي اكبر حسيني؛
5. فدك و بازتابهاي تاريخي و سياسي آن، علي اكبر حسيني؛
6. فدك معتبرترين سند تاريخ؛ عليرضا حسيني؛
7. فاطمه ـ سلام الله عليها ـ و فدك، محمد حسين ضيائي بيگدلي؛
8. سيري مختصر در ماجراي غم انگيز فدك؛
9. سوگنامه فدك، سيد محمد تقي تقوي؛
10. دفاع زهرا ـ سلام الله عليها ـ از ولايت، محمد عابدين زاده؛
11. دفاع از حريم حق ، عمران علي زاده
البته در كتاب هاي فراوان ديگري هم كه به تبيين زندگاني حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ پرداختهاند، خطبة فدك و شرحهايي بر تكههایي از آن آمده است كه براي پرهیز ازطولاني شدن، آنها را نياورديم.
پی نوشتها:
[1] . رضاداد، عبدالله؛ بوي گل ياس، مشهد، تاسوعا، 1381 هـ ش، ص 11.
[2] . برگرفتهاي از خطبة فدك از كتاب بوي گل ياس.
منبع: اندیشه قم
خطبة فدكيه پردههاي نفاق را كنار زد و چهرهها را معرفي كرد تا نسلهاي آينده به اشتباه نيفتند و چراغ هميشه روشني در پيش رو داشته باشند تا راه سوء استفادة دزدان عقيده را بسته، و راه آل محمد ـ عليهم السّلام ـ بخوبي شناخته شود.
اين خطابه حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ با اسناد معتبر و راوياني برجسته همچون ابا عبدالله الحسين ـ عليه السّلام ـ ، زينب كبري ـ سلام الله عليها ـ ، امام باقر ـ عليه السّلام ـ و عبدالله نوه امام حسن مجتبي و از ديگر راويان و در كتابهاي دلائل الامامه، بلاغات النساء، شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد از علماي اهل سنت، المبين، احتجاج طبرسي، كشف الغمه اربلي، شرح الاخبار في فضائل الائمه الاطهار قاضي نعمان مغربي، الطرائف ابن طاوس، انوار اليقين في امامة اميرالمؤمنين، بحارالانوار علامه مجلسي و... نقل شده است و صحت اين خطبه مورد تأييد همة علماي شيعه و نيز بزرگان اهل سنت ميباشد. اين سند معتبر بر حقانيت شيعه چنين شروع ميشود:
آنگاه كه ابوبكر بر آن شد كه فدك را از فاطمه ـ سلام الله عليها ـ بگيرد و كارگزار حضرت را از آن جا بيرون راند، اين خبر به آن بانو رسيد،مقنعه خويش را بر سر بست و تن پوش خود را بر خويش پوشيد و با همراهي گروهي از بستگان و بانوان خويشاوندش رو به مسجد آورد، هنگام حركت جامة حضرتش به زمين كشيده ميشد و دامن لباس زير پايش ميرفت، راه رفتن آن بانو چنان بود كه گويي پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ راه ميرود؛[1]
اين خطبه داراي مضامين بسيار عالي و راهكارهاي مناسب براي برون رفت از فتنة انحراف، نفاق و پيروي از شيطان است و آن حضرت چنان اين راهكارها را ترسيم نموده كه بر همه حجت تمام شده و راه هر عذر و توجيهي را بسته است و ما فقط به چند نمونه اشارهاي كوتاه ميكنيم:
1. حمد و ثناي الهي و ترسيم توحيد و صفات خداوند و بيان اسراري از خلقت و علت تكليف انسانها؛
2. ترسيمي از رسالت با روشن گري وضعيت اجتماعي زمان بعثت كه با حال جهل و بت پرستي به سر ميبردند؛
3. وظيفة اساسي مسلمانان كه اولين حاملان پيام نبوت در ساية امامت بر امتها و نسلهاي آينده بودند؛
4. عمل به قرآن كريم فقط در كنار عترت و يادآوري يادگار پيامبر بودن اهل بيت عصمت و طهارت؛
5. بيان اسرار احكام اسلامي و معرفي اهل بيت عصمت و طهارت به عنوان تنهاترين وسيله براي رفتن به بارگاه خداوندي؛
6. معرفي خود به عنوان پارة تن رسول الله و معصومه و سيدة زنان كه هشداري بود براي مردمي كه از حقانيت ولايت دفاع نميكردند؛
7. يادآوري رشادتهاي اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ در تبليغ اسلام و اهميت ولايت و امامت در نظام جامعه اسلامي؛
8. هشدار به مردم در عقب گردشان به سوي جهل، انحراف، نفاق و پيروي از شيطان پس از رحلت پيامبر؛
9. تعريف واقعي فتنه كه عدّهاي به بهانة نيافتادن به فتنه راه را بيراهه رفته و با حق كشي دربارة ولايت به سوي فتنه ارتداد درافتادند چرا كه كنار گذاشتن دين خدا، قرآن كريم و دستورات پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ خود فتنهاي بس خطرناك است؛
10. توبيخ غصب كنندههاي فدك و خط بطلان كشيدن بر استدلالهاي غير منطقي آنها با استناد به قرآن و جوابهاي دندان شكن؛
11. شكايت از ظالمان به سوي قبر شريف پدر و نصرت طلبي از انصار و سرزنش آنها به خاطر بي توجهي به ظلم بر ولايت؛
12. يادآوري حادثة فراموش نشدني و غير قابل انكار غدير خم و اينكه پس از غدير، هيچ كس نميتواند در نپذيرفتن ولايت و امامت اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ عذري داشته باشد.[2]
اين خطبه علاوه بر ترجمه، شرحهاي فراواني در طول تاريخ شده است كه براي مطالعه و فهم بيشتر در اطراف اين خطبه و مفاهيم بلند آن به چند نمونه اشاره ميكنيم البته فقط از كتابهاي فارسي و چاپ شده وگرنه در زبانهاي عربي و... نيز فراوان است:
1. حضرت زهرا و ماجراي غم انگيز فدك؛ ناصر مكارم شيرازي؛
2. فدك در تاريخ ،شهيد محمد باقر صدر، ترجمه: محمود عابدي؛
3. اسرار فدك؛ محمد باقر انصاري و حسين رجايي؛
4. نقش تاريخي سياسي فدك، شهيد محمد باقر صدر،ترجمه: علي اكبر حسيني؛
5. فدك و بازتابهاي تاريخي و سياسي آن، علي اكبر حسيني؛
6. فدك معتبرترين سند تاريخ؛ عليرضا حسيني؛
7. فاطمه ـ سلام الله عليها ـ و فدك، محمد حسين ضيائي بيگدلي؛
8. سيري مختصر در ماجراي غم انگيز فدك؛
9. سوگنامه فدك، سيد محمد تقي تقوي؛
10. دفاع زهرا ـ سلام الله عليها ـ از ولايت، محمد عابدين زاده؛
11. دفاع از حريم حق ، عمران علي زاده
البته در كتاب هاي فراوان ديگري هم كه به تبيين زندگاني حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ پرداختهاند، خطبة فدك و شرحهايي بر تكههایي از آن آمده است كه براي پرهیز ازطولاني شدن، آنها را نياورديم.
پی نوشتها:
[1] . رضاداد، عبدالله؛ بوي گل ياس، مشهد، تاسوعا، 1381 هـ ش، ص 11.
[2] . برگرفتهاي از خطبة فدك از كتاب بوي گل ياس.
منبع: اندیشه قم
.jpg "معرفی خوشنویسان معروف قرآن کریم")
