پرسش :
با توجه به كمالات ائمه ـ عليهم السلام ـ چرا امام حسين ـ عليه السلام ـ به حضرت زينب فرمودند: براي من دعا كنيد، مگر ائمه خودشان «باب الله الذي منه يؤتي و ...» و واسطه رحمت از جانب خدا نيستند؟
پاسخ :
معناي دعاي يك انسان غير معصوم، براي امام ـ عليه السلام ـ اين نيست كه دعاي او به منزلة مبدأ فاعلي و واسطه بين خداوند و آن ذات مقدس قرار گيرد تا در نتيجه واسطه استفاضه براي امام شود. بلكه، خداوند در ظرف عرض ادب ما(غير معصوم) فيض ويژه اي نازل مي كند كه بالاصاله به آن ذات مقدس مي رسد و به تبع آن، بركات آن به ما مي رسد. با وساطت آن انسان كامل دعا صعود مي كند و بالا مي رودو به محضر الهي بار مي يابد و از آن سو، فيض الهي نيز به بركت وساطت آن انسان معصوم نازل مي شود و به دعا كننده مي رسد. بنا بر اين، حلقة واسطه بين خدا و ممكنات همواره آن انسان هاي معصوم و كامل اند و بس و ما هرگز نمي توانيم چنين وساطتي را عهده دار شويم، چون انسان غير معصوم آن قابليت را ندارد تا واسطه بين خدا و مخلوق برتر از خود گردد.
از طرف ديگر، ايجاد ظرف عرض ادب نيز اگر چه به صورت ظاهر به خود ما مربوط مي شود، ليكن اين عرض ادب با امكاناتي صورت مي گيرد كه خود آنان (واسطه هاي فيض الهي) در اختيار ما گذاشته اند. پيام دعاها براي امام و معصومين ـ عليهم السلام ـ و فرستادن صلوات ها و تحيت ها، اين است كه خدايا! سيل رحمت خود را بر كوهسار وجود محمد و آل محمد ـ صلوات الله عليهم ـ فرو فرست، تا سيلاب جاري از آن، جان تشنة ما را سيراب كند.[1]
علّامه طباطبائي (ره) مي گويد: اگر ما دعا و يا صلوات براي ائمه ـ عليهم السلام ـ مي فرستيم، همانند آن است كه باغبان با اجازه صاحب باغ شاخه گلي كنده، به خود او به عنوان هديه تقديم مي كنيم. باغبان هرگز نمي گويد چيزي را كه تو نداشتي من به تو تقديم و اهدا كردم. بلكه مولا (صاحب باغ) مي گويد: وسيله توفيق تو را براي اين اهداء گل به من، خودم فراهم كردم. اين كار در حقيقت، جز اظهار ادب كردن در محضر مولا نيست. صلوات ها و دعاهاي ما براي ائمه ـ عليهم السلام ـ از اين قسم است، نه اين كه ما واسطه فيض براي آن ها قرار گيريم.[2]
بنا بر اين مي توان گفت: در خواست امام حسين ـ عليه السلام ـ از زينب ـ سلام الله عليها ـ امري چندان بعيد به نظر نمي رسد. زيرا، زينب پرورش يافته خانه‌اي است كه محل نزول وحي الهي بوده و او در سايه امام معصوم و عنايت خاص آن رشد و نمو كرده اند.
بنابراين، دعا براي ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ صلوات و تحيت فرستادن براي آن ها، از اين باب نيست كه ما براي آن ذوات مقدس واسطه فيض قرار مي گيريم. بلكه از اين جهت است كه: اولاً: خود آن ها زمينه اين توفيق را براي دعا كننده فراهم مي كنند تا اينها به دعا كردن موفق گردند. در ثاني: اگر خداوند بوسيله اين دعا رحمتي را نصيب امام مي كند، وسيله ارتقاء مقامات آن ها مي شود، در ظل عنايات آن، خود دعا كننده نيز شامل عنايت ويژه اي مي گردد. سوم، اين كه دعا كردن براي انسان معصوم و يا درخواست معصوم از غير معصوم، امر تأييد شده است و در مواردي چنين عملي واقع شده است. و امري خلاف عادت نبوده است. و احتمال ديگر اين است كه با اين درخواست امام حسين ـ عليه السّلام ـ جايگاه و منزلت والاي حضرت زينب روشن مي شود.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. منتهي الامال، ج 2، شيخ عباس قمي.
2. زندگاني چهارده معصوم، علامه مجلسي.
پی نوشتها:
[1] . جوادي آملي، عبدالله، ادب فناي مقربان، نشر اسراء، چاپ اول، 1381، ج1، ص101.
[2] . به نقل از: جوادي آملي، عبدالله، فناي ادب مقربان، ج1، ص102.
منبع: اندیشه قم
معناي دعاي يك انسان غير معصوم، براي امام ـ عليه السلام ـ اين نيست كه دعاي او به منزلة مبدأ فاعلي و واسطه بين خداوند و آن ذات مقدس قرار گيرد تا در نتيجه واسطه استفاضه براي امام شود. بلكه، خداوند در ظرف عرض ادب ما(غير معصوم) فيض ويژه اي نازل مي كند كه بالاصاله به آن ذات مقدس مي رسد و به تبع آن، بركات آن به ما مي رسد. با وساطت آن انسان كامل دعا صعود مي كند و بالا مي رودو به محضر الهي بار مي يابد و از آن سو، فيض الهي نيز به بركت وساطت آن انسان معصوم نازل مي شود و به دعا كننده مي رسد. بنا بر اين، حلقة واسطه بين خدا و ممكنات همواره آن انسان هاي معصوم و كامل اند و بس و ما هرگز نمي توانيم چنين وساطتي را عهده دار شويم، چون انسان غير معصوم آن قابليت را ندارد تا واسطه بين خدا و مخلوق برتر از خود گردد.
از طرف ديگر، ايجاد ظرف عرض ادب نيز اگر چه به صورت ظاهر به خود ما مربوط مي شود، ليكن اين عرض ادب با امكاناتي صورت مي گيرد كه خود آنان (واسطه هاي فيض الهي) در اختيار ما گذاشته اند. پيام دعاها براي امام و معصومين ـ عليهم السلام ـ و فرستادن صلوات ها و تحيت ها، اين است كه خدايا! سيل رحمت خود را بر كوهسار وجود محمد و آل محمد ـ صلوات الله عليهم ـ فرو فرست، تا سيلاب جاري از آن، جان تشنة ما را سيراب كند.[1]
علّامه طباطبائي (ره) مي گويد: اگر ما دعا و يا صلوات براي ائمه ـ عليهم السلام ـ مي فرستيم، همانند آن است كه باغبان با اجازه صاحب باغ شاخه گلي كنده، به خود او به عنوان هديه تقديم مي كنيم. باغبان هرگز نمي گويد چيزي را كه تو نداشتي من به تو تقديم و اهدا كردم. بلكه مولا (صاحب باغ) مي گويد: وسيله توفيق تو را براي اين اهداء گل به من، خودم فراهم كردم. اين كار در حقيقت، جز اظهار ادب كردن در محضر مولا نيست. صلوات ها و دعاهاي ما براي ائمه ـ عليهم السلام ـ از اين قسم است، نه اين كه ما واسطه فيض براي آن ها قرار گيريم.[2]
بنا بر اين مي توان گفت: در خواست امام حسين ـ عليه السلام ـ از زينب ـ سلام الله عليها ـ امري چندان بعيد به نظر نمي رسد. زيرا، زينب پرورش يافته خانه‌اي است كه محل نزول وحي الهي بوده و او در سايه امام معصوم و عنايت خاص آن رشد و نمو كرده اند.
بنابراين، دعا براي ائمه معصومين ـ عليهم السلام ـ صلوات و تحيت فرستادن براي آن ها، از اين باب نيست كه ما براي آن ذوات مقدس واسطه فيض قرار مي گيريم. بلكه از اين جهت است كه: اولاً: خود آن ها زمينه اين توفيق را براي دعا كننده فراهم مي كنند تا اينها به دعا كردن موفق گردند. در ثاني: اگر خداوند بوسيله اين دعا رحمتي را نصيب امام مي كند، وسيله ارتقاء مقامات آن ها مي شود، در ظل عنايات آن، خود دعا كننده نيز شامل عنايت ويژه اي مي گردد. سوم، اين كه دعا كردن براي انسان معصوم و يا درخواست معصوم از غير معصوم، امر تأييد شده است و در مواردي چنين عملي واقع شده است. و امري خلاف عادت نبوده است. و احتمال ديگر اين است كه با اين درخواست امام حسين ـ عليه السّلام ـ جايگاه و منزلت والاي حضرت زينب روشن مي شود.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. منتهي الامال، ج 2، شيخ عباس قمي.
2. زندگاني چهارده معصوم، علامه مجلسي.
پی نوشتها:
[1] . جوادي آملي، عبدالله، ادب فناي مقربان، نشر اسراء، چاپ اول، 1381، ج1، ص101.
[2] . به نقل از: جوادي آملي، عبدالله، فناي ادب مقربان، ج1، ص102.
منبع: اندیشه قم
