پرسش :

چگونه خداوند علم به اطلاعات درست و غلط دارد؟ حال آن که اطلاعات غلط، علم محسوب نمی شوند!

پاسخ :
پاسخ اجمالی:
علم به یک مطلب اعم از این که آن مطلب درست یا نادرست باشد، به معنای پذیرفتن آن مطلب نیست، و می دانیم که خداوند علم خود را از اطلاعات درست یا غلط موجود در بیرون کسب نمی کند، بلکه علم خدا ذاتی است.

پاسخ تفصیلی:
بحث علم خدا نسبت به جزئیات یکی از مباحثی است که در قرآن و روایات نسبت به آن تصریح شده است، ولی نحوه علم خدا نسبت به جزئیات به طوری که با ذات خدا در تعارض نباشد، جزو اموری است که کمتر کسی از عهده حل آن بر آمده است؛ از همین روی متکلمان نظریات برخی فلاسفه را (که منکر علم جزئی هستند) با ظاهر قرآن و روایات در تعارض دیده اند، ولی خود نیز در مورد تبیین نحوه علم خدا نسبت به جزئیات مطالبی مشابه فلاسفه، مطرح نموده اند.
ما در این جا در مقام طرح و تحلیل این بحث نیستیم، بلکه با فرضِ پذیرفتن علم خدا نسبت به جزئیات به عنوان یک اصل مسلم، بدون این که سخنی در باب نحوه این علم گفته باشیم، در مورد سؤالی که مطرح شده است می گوییم:
علم به یک مطلب اعم از این که درست یا نادرست باشد، به معنای پذیرفتن آن مطلب نیست. همچنان که فردِ دانا نسبت به دو نظریه درست و نادرست علم کاملی دارد، بدون این که نظریه نادرست و تبعات آن را پذیرفته باشد. از طرفی قضاوت خدا در مورد حق و باطل اشیاء مربوط به مرتبه علم به جزئیات نیست. تا بگوییم علم به مطلبی نادرست به معنای پذیرش آن است. علم خدا ذاتی است نه این که تحت تأثیر معلومات دیگران باشد. نه تنها در مورد اطلاعات درست و غلط، بلکه در مورد امور تکوینی هم همین مطلب صدق می کند. می دانیم که برخی مراتب نسبت به برخی دیگر در حد لهو و لعب و بازیچه است، اما خداوند نوعی از وجود را به موجودات این عوالم داده است. بنابراین، منافاتی بین تعلق علم، رزق، خلقت و باقی صفات خدا به امور جزئی و درست و نادرست بودن این جزئیات نیست، چه در امور ذهنی و چه در امور تکوینی؛ چرا که نقص همه این امور از جانب مخلوقات است نه از جانب خدا. و خداوند صرفاً این قدرت را مثلاً به انسان اعطاء کرده که فکر یا عمل درست یا غلطی داشته باشد و خود نیز بر آن ناظر است.
منبع: www.islamquest.net