پرسش :
کسی که گناهان زیادی را مرتکب شده، چگونه با انجام نماز لیلة الرغائب در ماه رجب آن همه ثواب برای او قرار داده می شود؟
پاسخ :
شرح پرسش:
روایات زیادی که از معصومین (ع) نقل شده، بعضی اعمال ثواب بسیار دارند و بعضی از آنها حتی از عذاب آخرتمان می کاهند. برای نمونه نماز لیلة الرغائب، از حضرت رسول اکرم (ص) نقل شده این نماز فضیلت های بسیار دارد. مانند این که، در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترین صورت، با روى گشاده و خندان و زبان فصیح براى او مىفرستد که مىگوید: اى محبوب من! مژده بده، از هر سختى نجات پیدا کردى. مىپرسد: تو کیستى؟ رویى بهتر از روى تو ندیده و بویى به خوشبویى تو مشامم نرسیده. جواب مىدهد: اى محبوب من! من ثواب آن نمازى هستم که در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال بجا آوردى، امشب آمدهام تا حقت را ادا کرده، مونس تنهایى تو بوده و وحشتت را از بین ببرم. حال این سؤال، برای من به وجود آمده که، آیا خداوند بنده ای را که این همه گناه دارد و نماز و روزه قضای زیادی هم دارد، با این نماز این همه لطف و بخشش می کند؟
پاسخ اجمالی:
ماه رجب، ماه بسیار شریف و پر برکتی است که اعمال بسیاری از طرف پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) – مانند نماز ذکر شده در پرسش - در آن وارد شده است. باید انسان، از این فرصت استفاده کرده و با خواندن دعاهای وارده و انجام نمازهای مستحبّی در این ماه، به اندازه توان، خود را از گناهان پاک نماید.
این نماز مستحبی در ماه رجب، در صورتی دارای ثواب وعده داده شده برای انجام دهنده آن است که شرایط لازم در آن – مانند اخلاص - رعایت شود.
پاسخ تفصیلی:
پاسخ پرسش شما در ضمن نکاتی بیان می شود:
1. ماه رجب ، ماه بسیار شریف و پر برکتی است که اعمال بسیاری از طرف پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) – مانند نماز ذکر شده در پرسش - در آن وارد شده است. انسان باید، از این فرصت استفاده کرده و با خواندن دعاهای وارده و انجام نمازهای مستحبّی در این ماه، به اندازه توان، خود را از گناهان پاک نماید. کسی که گناهکار است باید از فرصت این ماه استفاده کرده و توبه واقعی نماید و نماز و روزه های قضای خود را بجا آورد؛ [1] اگر اعمال مستحبی در این ماه – مانند نماز در لیلة الرغائب- دارای ثواب های زیادی است، به جهت این است که آدمی بهره خود را از این ماه برده و با انجام آنان و توبه واقعی، مسیر کمال خود را پیدا کرده و به خداوند تقرّب جوید و محبوب خداوند شود؛ اما این بدین معنا نیست که شخص گناهکار بدون توبه و با ادامه انجام گناه از ثواب نماز در لیلة الرغائب بهره مند شود . گفتنی است که افرادی که به شدت آلوده در گناه شده اند توفیق انجام چنین اعمالی را نیز نمی یابند.
بنابراین، آدمی باید قبل از فرا رسیدن این شب ها و اوقات شریف، مراقب خود بوده و بیش از سایر وقت ها حال خویشتن را بررسى کند و بکوشد که گناهى در او نباشد تا از نور عبادت بهره مند شده و مانند فردی نباشد که دوست گران قدری او را محترم شمرده و به مجلسش دعوت کرده، اما او بعد از حضور در این مجلس به رفتاری بپردازد که موجبات آزردگی خاطر رفیق مهربانش را فراهم آورد. بر این اساس شایسته نیست که انسان در خانه رحمان و مهربانی، به عبادت شیطان بپردازد که در این صورت با این اعمال سزاوار خوارى بزرگى شده و به جاى بدست آوردن بزرگداشت خدا، ذلّت و خوارى بدست خواهد آورد. [2]
2. ثواب های الهی بر اساس استحقاق بندگان نیست، بلکه تفضّل و رحمتی است که خداوند بر اساس رفتارهای بندگان در دنیا و قابلیت هایی که کسب کرده اند، به آنها لطف می کند [3] . بندگان (در صورتی که خداوند به آنها وعده ای نمی داد) هیچ حقی برای دریافت ثواب و پاداش از خدا نداشتند؛ چون تمام اعمالی که در دنیا انجام داده اند به وسیله نعمت های خداوند بوده است؛ و خداوند بر اساس رحمت و حکمت خود به بندگان وعده اجر و پاداش داده و خود را ملزم به اجرای آن دانسته است. پس این رحمت بی انتها و حکمت کامل الهی است که تعیین کننده میزان پاداش اعمال است نه سختی و راحتی یا کوتاهی و طول اعمال. [4]
3. شخص گناهکار اگر توبه نماید و تصمیم بر ترک گناه داشته باشد و گناه گذشته خود را با انجام عبادات و کارهای نیک و پسندیده جبران نماید، خداوند مهربان او را می آمرزد؛ همان طور که در قرآن کریم می فرماید: «اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کردهاید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است». [5]
4. دعاها، زیارات و نمازهای مستحبی، در صورتی دارای ثواب وعده داده شده برای انجام دهنده آنان هستند که تمام شرایط در آنها رعایت شده باشد؛ همانند ادای تکالیف و واجبات شرعی، داشتن معرفت،و اخلاص. [6]
پی نوشتها:
[1] برای آگاهی بیشتر نمایه های «چگونگی انجام نمازهای قضا»، islamquest.net/fa/archive/question/5127؛ «نماز و روزه قضا»، islamquest.net/fa/archive/question/9411مطالعه شود.
[2] نک: ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا، المراقبات، فصل هشتم، ص 79 – 81، مؤسسه دار الاعتصام، ایران، چاپ اول، 1416ق.
[3] نک: مکارم شیرا زی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 23، ص 361، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
[4] اقتباس از islamquest.net/fa/archive/question/1315.
[5] زمر، 53.
[6] برای آگاهی بشتر islamquest.net/fa/archive/question/1315 را مطالعه کنید.
منبع: www.islamquest.net
شرح پرسش:
روایات زیادی که از معصومین (ع) نقل شده، بعضی اعمال ثواب بسیار دارند و بعضی از آنها حتی از عذاب آخرتمان می کاهند. برای نمونه نماز لیلة الرغائب، از حضرت رسول اکرم (ص) نقل شده این نماز فضیلت های بسیار دارد. مانند این که، در شب اول قبر خداوند ثواب آن را به بهترین صورت، با روى گشاده و خندان و زبان فصیح براى او مىفرستد که مىگوید: اى محبوب من! مژده بده، از هر سختى نجات پیدا کردى. مىپرسد: تو کیستى؟ رویى بهتر از روى تو ندیده و بویى به خوشبویى تو مشامم نرسیده. جواب مىدهد: اى محبوب من! من ثواب آن نمازى هستم که در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال بجا آوردى، امشب آمدهام تا حقت را ادا کرده، مونس تنهایى تو بوده و وحشتت را از بین ببرم. حال این سؤال، برای من به وجود آمده که، آیا خداوند بنده ای را که این همه گناه دارد و نماز و روزه قضای زیادی هم دارد، با این نماز این همه لطف و بخشش می کند؟
پاسخ اجمالی:
ماه رجب، ماه بسیار شریف و پر برکتی است که اعمال بسیاری از طرف پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) – مانند نماز ذکر شده در پرسش - در آن وارد شده است. باید انسان، از این فرصت استفاده کرده و با خواندن دعاهای وارده و انجام نمازهای مستحبّی در این ماه، به اندازه توان، خود را از گناهان پاک نماید.
این نماز مستحبی در ماه رجب، در صورتی دارای ثواب وعده داده شده برای انجام دهنده آن است که شرایط لازم در آن – مانند اخلاص - رعایت شود.
پاسخ تفصیلی:
پاسخ پرسش شما در ضمن نکاتی بیان می شود:
1. ماه رجب ، ماه بسیار شریف و پر برکتی است که اعمال بسیاری از طرف پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) – مانند نماز ذکر شده در پرسش - در آن وارد شده است. انسان باید، از این فرصت استفاده کرده و با خواندن دعاهای وارده و انجام نمازهای مستحبّی در این ماه، به اندازه توان، خود را از گناهان پاک نماید. کسی که گناهکار است باید از فرصت این ماه استفاده کرده و توبه واقعی نماید و نماز و روزه های قضای خود را بجا آورد؛ [1] اگر اعمال مستحبی در این ماه – مانند نماز در لیلة الرغائب- دارای ثواب های زیادی است، به جهت این است که آدمی بهره خود را از این ماه برده و با انجام آنان و توبه واقعی، مسیر کمال خود را پیدا کرده و به خداوند تقرّب جوید و محبوب خداوند شود؛ اما این بدین معنا نیست که شخص گناهکار بدون توبه و با ادامه انجام گناه از ثواب نماز در لیلة الرغائب بهره مند شود . گفتنی است که افرادی که به شدت آلوده در گناه شده اند توفیق انجام چنین اعمالی را نیز نمی یابند.
بنابراین، آدمی باید قبل از فرا رسیدن این شب ها و اوقات شریف، مراقب خود بوده و بیش از سایر وقت ها حال خویشتن را بررسى کند و بکوشد که گناهى در او نباشد تا از نور عبادت بهره مند شده و مانند فردی نباشد که دوست گران قدری او را محترم شمرده و به مجلسش دعوت کرده، اما او بعد از حضور در این مجلس به رفتاری بپردازد که موجبات آزردگی خاطر رفیق مهربانش را فراهم آورد. بر این اساس شایسته نیست که انسان در خانه رحمان و مهربانی، به عبادت شیطان بپردازد که در این صورت با این اعمال سزاوار خوارى بزرگى شده و به جاى بدست آوردن بزرگداشت خدا، ذلّت و خوارى بدست خواهد آورد. [2]
2. ثواب های الهی بر اساس استحقاق بندگان نیست، بلکه تفضّل و رحمتی است که خداوند بر اساس رفتارهای بندگان در دنیا و قابلیت هایی که کسب کرده اند، به آنها لطف می کند [3] . بندگان (در صورتی که خداوند به آنها وعده ای نمی داد) هیچ حقی برای دریافت ثواب و پاداش از خدا نداشتند؛ چون تمام اعمالی که در دنیا انجام داده اند به وسیله نعمت های خداوند بوده است؛ و خداوند بر اساس رحمت و حکمت خود به بندگان وعده اجر و پاداش داده و خود را ملزم به اجرای آن دانسته است. پس این رحمت بی انتها و حکمت کامل الهی است که تعیین کننده میزان پاداش اعمال است نه سختی و راحتی یا کوتاهی و طول اعمال. [4]
3. شخص گناهکار اگر توبه نماید و تصمیم بر ترک گناه داشته باشد و گناه گذشته خود را با انجام عبادات و کارهای نیک و پسندیده جبران نماید، خداوند مهربان او را می آمرزد؛ همان طور که در قرآن کریم می فرماید: «اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کردهاید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است». [5]
4. دعاها، زیارات و نمازهای مستحبی، در صورتی دارای ثواب وعده داده شده برای انجام دهنده آنان هستند که تمام شرایط در آنها رعایت شده باشد؛ همانند ادای تکالیف و واجبات شرعی، داشتن معرفت،و اخلاص. [6]
پی نوشتها:
[1] برای آگاهی بیشتر نمایه های «چگونگی انجام نمازهای قضا»، islamquest.net/fa/archive/question/5127؛ «نماز و روزه قضا»، islamquest.net/fa/archive/question/9411مطالعه شود.
[2] نک: ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا، المراقبات، فصل هشتم، ص 79 – 81، مؤسسه دار الاعتصام، ایران، چاپ اول، 1416ق.
[3] نک: مکارم شیرا زی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 23، ص 361، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، 1374ش.
[4] اقتباس از islamquest.net/fa/archive/question/1315.
[5] زمر، 53.
[6] برای آگاهی بشتر islamquest.net/fa/archive/question/1315 را مطالعه کنید.
منبع: www.islamquest.net
