پرسش :
چه کنم تا اطمینان قلبی نسبت به غیبت امام زمان (عج) پیدا کنم؟
پاسخ :
در پاسخ به سؤال پیرامون ارائه‌ی راهکار برای ایجاد اطمینان قلبی نسبت به مسئله غیبت امام زمان (عج) شایسته است به نکات ذیل توجه فرمایید:
1. برای رسیدن به اطمینان قلبی ـ یعنی بالاترین مرحله‌ی شناخت - باید مسئله مورد نظر شهود شود که در مسائل حسی و تجربی، شهود حسی و مادی، این اطمینان خاطر فراهم می شود و در مسائل مربوط به ماوراء حس و تجربه، رسیدن به مرحله‌ی والای شهود باطنی؛ که این مرحله‌ی از ادراک، مختص اولیای الهی می باشد و کمتر کسی به این درجه از معرفت دست می یابد.
در ماجرای زنده کردن پرندگان توسط حضرت ابراهیم علیه السّلام وقتی حضرت از خداوند متعال درخواست می کند چگونگی زنده کردن مردگان را به او نشان دهد، خداوند خطاب به او می فرماید: "اولم تؤمن" آیا ایمان نیاورده ای، و حضرت در پاسخ می گوید: "بلی ولکن لیطمئن قلبی" [1] ایمان آورده ام اما می خواهم قلبم مطمئن شود پیداست برای دست یافتن به اطمینان قلبی در چنین موردی، تنها ادله‌ی عقلی و علمی محض کارساز نیست بلکه با ضمیمه شدن شهود عینی و حسی، این مرحله از ادراک برای انسان حاصل می شود. نکته‌ی بسیار مهمی که در این مورد قابل توجه است و علامه به زیبایی به آن اشاره می کند آنکه: وجود طورات مخالف با عقائد دینی، همیشه منافی با ایمان و تصدیق آنها ندارند بلکه تنها اثر اینگونه خطورات قلبی آزار روح و روان انسان و سلب آرامش و قرار از او می باشد. [2]
بنابراین:
اولاً: رسیدن به مرحله باور قلبی در این گونه مسائل دشوار بوده و برای رسیدن به آن تلاش علمی و عملی فراوانی لازم است.
ثانیاً: اگر شما با طی کردن مراحل علمی و رسیدن به یقین استدلالی و منطقی در مورد غیبت حضرت باز هم به مرحله‌ی اطمینان قلبی نرسیدید جایی برای نگرانی و تشویش خاطر در مورد اعتقاد به غیبت حضرت وجود ندارد و از این بابت ایرادی در اعتبار و ایمان شما به مسئله غیبت وجود ندارد.
2. برای رهایی از تردیدهای ذهنی مربوط به این موضوع که در برخی موارد به مرحله‌ی آزار دهنده ای نیز می رسد راهکارهای ذیل پیشنهاد می شود.
ـ با یک بررسی و درون نگری عمیق، نقاط آسیب پذیر خود را در زمینه‌ی اعتقاد به غیبت امام عصر (عج) مشخص کنید:
ـ اگر در این زمینه اصلاً مطالعه ای نداشته اید از هم اکنون، تصمیم بگیرید به صورت منظم و پی گیر سطح آگاهی خود را ارتقاء بخشید.
ـ ممکن است شناخت شما در این زمینه محدود به برخی شنیده ها و یافته های غیر مستدل باشد در این صورت به تصحیح اندوخته های خود اقدام کنید.
ـ اگر با وجود مطالعات مفید و شناخت کافی در این زمینه، باز هم دچار تردید هستید، پیشنهاد می شود:
تمام شبهات و سؤالاتی که به نحوی موجب آزار شما می شود را به طور مشخص و صریح بر روی کاغذ بیاورید. سعی کنید تمامی شبهات و القائاتی که موجب می شود امر غیبت حضرت را بعید و یا حتی غیر ممکن بشمارید، جمع آوری نمایید. در این رابطه حتی از ابتدایی ترین و پیش پا افتاده ترین شبهات و سؤالات نیز غافل نشوید. پس از گردآوری تمام نقاط تردید زا، آنها را به ترتیب اهمیت رتبه بندی کنید و آنگاه به دنبال یافتن پاسخ مستدل راه حل منطقی برای تک تک ابهامات خود باشید.
ـ بهترین راه برای زدودن زنگار شک و تردید در این گونه مسائل، سیراب شدن از زلال وحی و سرچشمه های معارف الهی و زانو زدن در مکتب کسانی است که به عصمت و خطاناپذیری آنان ایمان و اعتقاد داریم. گفتار ائمه اطهار علیهم السّلام در این رابطه راهگشاست و مطالعه‌ی احادیث اهل بیت شما را به ساحل امیدبخش و مطمئنی خواهد رساند.
جهت اطمینان بخش بیشتر مطالعه‌ی کتاب های از ولادت تا ظهور (سید کاظم قزوینی)، الغیبة (نعمانی)، خورشید مغرب (حکیمی) و... توصیه می شود.
مطالعه و تدبر در فلسفه‌ی و علل غیبت امام زمان (عج) و نیز پیگیری مسیر غیبت در میان انبیای گذشته همچون، حضرت موسی، یوسف، یونس و... نیز می تواند راهگشا در رسیدن به باور قلبی باشد. [3]
پی‌نوشت‌ها:
[1] توجه به این نکه در سایر اعتقادات و باورهای دینی نیز راهگشاست.
[2] المیزان، ج 3،ص 374، ذیل آیه‌ی 260، بقره.
[3] مطالعه‌ی کتاب، کمال الدین و تمام النعمة، تألیف شیخ صدوق با ترجمه‌ی عباس پهلوان توصیه می شود.
در پاسخ به سؤال پیرامون ارائه‌ی راهکار برای ایجاد اطمینان قلبی نسبت به مسئله غیبت امام زمان (عج) شایسته است به نکات ذیل توجه فرمایید:
1. برای رسیدن به اطمینان قلبی ـ یعنی بالاترین مرحله‌ی شناخت - باید مسئله مورد نظر شهود شود که در مسائل حسی و تجربی، شهود حسی و مادی، این اطمینان خاطر فراهم می شود و در مسائل مربوط به ماوراء حس و تجربه، رسیدن به مرحله‌ی والای شهود باطنی؛ که این مرحله‌ی از ادراک، مختص اولیای الهی می باشد و کمتر کسی به این درجه از معرفت دست می یابد.
در ماجرای زنده کردن پرندگان توسط حضرت ابراهیم علیه السّلام وقتی حضرت از خداوند متعال درخواست می کند چگونگی زنده کردن مردگان را به او نشان دهد، خداوند خطاب به او می فرماید: "اولم تؤمن" آیا ایمان نیاورده ای، و حضرت در پاسخ می گوید: "بلی ولکن لیطمئن قلبی" [1] ایمان آورده ام اما می خواهم قلبم مطمئن شود پیداست برای دست یافتن به اطمینان قلبی در چنین موردی، تنها ادله‌ی عقلی و علمی محض کارساز نیست بلکه با ضمیمه شدن شهود عینی و حسی، این مرحله از ادراک برای انسان حاصل می شود. نکته‌ی بسیار مهمی که در این مورد قابل توجه است و علامه به زیبایی به آن اشاره می کند آنکه: وجود طورات مخالف با عقائد دینی، همیشه منافی با ایمان و تصدیق آنها ندارند بلکه تنها اثر اینگونه خطورات قلبی آزار روح و روان انسان و سلب آرامش و قرار از او می باشد. [2]
بنابراین:
اولاً: رسیدن به مرحله باور قلبی در این گونه مسائل دشوار بوده و برای رسیدن به آن تلاش علمی و عملی فراوانی لازم است.
ثانیاً: اگر شما با طی کردن مراحل علمی و رسیدن به یقین استدلالی و منطقی در مورد غیبت حضرت باز هم به مرحله‌ی اطمینان قلبی نرسیدید جایی برای نگرانی و تشویش خاطر در مورد اعتقاد به غیبت حضرت وجود ندارد و از این بابت ایرادی در اعتبار و ایمان شما به مسئله غیبت وجود ندارد.
2. برای رهایی از تردیدهای ذهنی مربوط به این موضوع که در برخی موارد به مرحله‌ی آزار دهنده ای نیز می رسد راهکارهای ذیل پیشنهاد می شود.
ـ با یک بررسی و درون نگری عمیق، نقاط آسیب پذیر خود را در زمینه‌ی اعتقاد به غیبت امام عصر (عج) مشخص کنید:
ـ اگر در این زمینه اصلاً مطالعه ای نداشته اید از هم اکنون، تصمیم بگیرید به صورت منظم و پی گیر سطح آگاهی خود را ارتقاء بخشید.
ـ ممکن است شناخت شما در این زمینه محدود به برخی شنیده ها و یافته های غیر مستدل باشد در این صورت به تصحیح اندوخته های خود اقدام کنید.
ـ اگر با وجود مطالعات مفید و شناخت کافی در این زمینه، باز هم دچار تردید هستید، پیشنهاد می شود:
تمام شبهات و سؤالاتی که به نحوی موجب آزار شما می شود را به طور مشخص و صریح بر روی کاغذ بیاورید. سعی کنید تمامی شبهات و القائاتی که موجب می شود امر غیبت حضرت را بعید و یا حتی غیر ممکن بشمارید، جمع آوری نمایید. در این رابطه حتی از ابتدایی ترین و پیش پا افتاده ترین شبهات و سؤالات نیز غافل نشوید. پس از گردآوری تمام نقاط تردید زا، آنها را به ترتیب اهمیت رتبه بندی کنید و آنگاه به دنبال یافتن پاسخ مستدل راه حل منطقی برای تک تک ابهامات خود باشید.
ـ بهترین راه برای زدودن زنگار شک و تردید در این گونه مسائل، سیراب شدن از زلال وحی و سرچشمه های معارف الهی و زانو زدن در مکتب کسانی است که به عصمت و خطاناپذیری آنان ایمان و اعتقاد داریم. گفتار ائمه اطهار علیهم السّلام در این رابطه راهگشاست و مطالعه‌ی احادیث اهل بیت شما را به ساحل امیدبخش و مطمئنی خواهد رساند.
جهت اطمینان بخش بیشتر مطالعه‌ی کتاب های از ولادت تا ظهور (سید کاظم قزوینی)، الغیبة (نعمانی)، خورشید مغرب (حکیمی) و... توصیه می شود.
مطالعه و تدبر در فلسفه‌ی و علل غیبت امام زمان (عج) و نیز پیگیری مسیر غیبت در میان انبیای گذشته همچون، حضرت موسی، یوسف، یونس و... نیز می تواند راهگشا در رسیدن به باور قلبی باشد. [3]
پی‌نوشت‌ها:
[1] توجه به این نکه در سایر اعتقادات و باورهای دینی نیز راهگشاست.
[2] المیزان، ج 3،ص 374، ذیل آیه‌ی 260، بقره.
[3] مطالعه‌ی کتاب، کمال الدین و تمام النعمة، تألیف شیخ صدوق با ترجمه‌ی عباس پهلوان توصیه می شود.
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
