پرسش :
در مقابل مسؤوليت ناپذيرى فرزندان چگونه برخورد كنيم؟
پاسخ :
درخواست خود را روشن و كوتاه مطرح كنيد و عبارتهايى چون «چقدر خوب مى شود اگر كمك كنى، ممكن است؛ مى شود؛ مى توانى و...» را به كار نگيريد. در صورتى كه به مسؤوليت خود عمل نكرد، 5 دقيقه بعد دوباره يادآور شويد. اگر انجام نداد، خود آن را انجام دهيد. با اين فرض كه شما مادر يا پدرى مهربان بوده ايد و هستيد و به خواسته هاى منطقى او پاسخ داده ايد و مى دهيد، با اين رفتار شما، احساس گناه خواهد كرد و به درخواست بعدى شما پاسخ خواهد داد.
براى ايجاد مسؤوليت پذيرى، از زور و اهرم فشار استفاده نكنيد؛ زيرا به كشمكش و جنجال بين شما و فرزند مى انجامد و افزون بر اين كه مانع مسؤوليت پذيرى مى شود، او را به لجاجت نيز وا مى دارد.
اگر بر سر كارهاى روزانه با فرزندتان وارد جنگ شويد، برنده نخواهيد شد و اگر هم بر او تحميل كنيد، به انتقام جويى اش وا مى داريد و با بى نشاطى، عصبانيت و كوتاهى در انجام وظايف، از شما انتقام خواهد گرفت.
اگر با برخورد مناسب شما احساس گناه نكرد و براى چندمين بار از زير بار مسؤوليت شانه خالى كرد مى توانيد از ساز و كارهاى بازدارنده، به ويژه شيوه بده و بستان (ر. ك: ج 1، ص 97 و 98) استفاده كنيد؛ البته حتما پيش از استفاده از اين ساز و كارها كه در حقيقت نوعى مجازات هستند، او را آگاه سازيد تا بتواند براى جلوگيرى از آنها تصميم بگيرد. مجازاتهاى اعلام نشده از سوى والدين، حاكى از بى انصافى آنان نزد فرزندان است.
به فرزند خود توضيح دهيد كه اگر به مسؤوليت خويش عمل نكند، چه پيامدهايى برايش خواهد داشت؛ البته خوب است كنار اعلام مجازات، پاداشهايى را هم براى انجام مسؤوليتها اعلام كنيد.
مواجهه با پيامدهاى منطقى بى مسؤوليتى، راهكار خوبى براى مسؤوليت پذير كردن فرزند است. پيامد منطقى دير بيدار شدن از خواب، نرسيدن به سرويس مدرسه، محروميت از صبحانه، و توبيخ به وسيله اولياى مدرسه است. پيامد منطقى بى نظمى و قرار ندادن لباس چرك در سبد مخصوص، شسته نشدن آن است و....
منبع:کتاب نسيم مهر(3)، حجت الاسلام حسين دهنوي، انتشارات خادم الرضا(عليه السلام)/1388
درخواست خود را روشن و كوتاه مطرح كنيد و عبارتهايى چون «چقدر خوب مى شود اگر كمك كنى، ممكن است؛ مى شود؛ مى توانى و...» را به كار نگيريد. در صورتى كه به مسؤوليت خود عمل نكرد، 5 دقيقه بعد دوباره يادآور شويد. اگر انجام نداد، خود آن را انجام دهيد. با اين فرض كه شما مادر يا پدرى مهربان بوده ايد و هستيد و به خواسته هاى منطقى او پاسخ داده ايد و مى دهيد، با اين رفتار شما، احساس گناه خواهد كرد و به درخواست بعدى شما پاسخ خواهد داد.
براى ايجاد مسؤوليت پذيرى، از زور و اهرم فشار استفاده نكنيد؛ زيرا به كشمكش و جنجال بين شما و فرزند مى انجامد و افزون بر اين كه مانع مسؤوليت پذيرى مى شود، او را به لجاجت نيز وا مى دارد.
اگر بر سر كارهاى روزانه با فرزندتان وارد جنگ شويد، برنده نخواهيد شد و اگر هم بر او تحميل كنيد، به انتقام جويى اش وا مى داريد و با بى نشاطى، عصبانيت و كوتاهى در انجام وظايف، از شما انتقام خواهد گرفت.
اگر با برخورد مناسب شما احساس گناه نكرد و براى چندمين بار از زير بار مسؤوليت شانه خالى كرد مى توانيد از ساز و كارهاى بازدارنده، به ويژه شيوه بده و بستان (ر. ك: ج 1، ص 97 و 98) استفاده كنيد؛ البته حتما پيش از استفاده از اين ساز و كارها كه در حقيقت نوعى مجازات هستند، او را آگاه سازيد تا بتواند براى جلوگيرى از آنها تصميم بگيرد. مجازاتهاى اعلام نشده از سوى والدين، حاكى از بى انصافى آنان نزد فرزندان است.
به فرزند خود توضيح دهيد كه اگر به مسؤوليت خويش عمل نكند، چه پيامدهايى برايش خواهد داشت؛ البته خوب است كنار اعلام مجازات، پاداشهايى را هم براى انجام مسؤوليتها اعلام كنيد.
مواجهه با پيامدهاى منطقى بى مسؤوليتى، راهكار خوبى براى مسؤوليت پذير كردن فرزند است. پيامد منطقى دير بيدار شدن از خواب، نرسيدن به سرويس مدرسه، محروميت از صبحانه، و توبيخ به وسيله اولياى مدرسه است. پيامد منطقى بى نظمى و قرار ندادن لباس چرك در سبد مخصوص، شسته نشدن آن است و....
منبع:کتاب نسيم مهر(3)، حجت الاسلام حسين دهنوي، انتشارات خادم الرضا(عليه السلام)/1388
