پرسش :

اختلاف‌های مذاهب اسلامی درباره وضو به چه تاريخی بازمی‌گردد؟

پاسخ :
در دوره نبوي، مسلمانان با يك شيوه و با اقتدا به سيره عملي حضرت رسول صلي الله عليه و آله وضو مي گرفتند و هيچ گونه آيه يا روايتي مبني بر اينكه پيامبر، مسح يا غسل را به صورت تخييري انجام داده باشد، گزارش نشده است. در عهد ابوبكر (11 ـ 13 هـ .ق) نيز اختلاف هايي درباره وضو روايت نشده است؛ زيرا اگر دراين باره اختلافي وجود داشت، معلوم مي شد و براي نسل هاي بعدي نقل مي شد.
پس از ابوبكر، عمر (13 ـ 23 هـ .ق) به خلافت رسيد. در اين دوره نيز اختلاف و مناقشه اي در مورد كيفيت وضو گرفتن روايت نشده و تنها، مسئله «مسح بر خفّين»(1) بود كه عمر مطرح كرد و برخي از صحابه با آن به مخالفت برخاستند. بر پايه گزارش هاي تاريخي، عثمان بن عفان (23 ـ 35 هـ .ق) نخستين كسي است كه غسل رجلين را جزو وضو دانسته است. او اعلام كرد كه من مي خواهم وضوي پيامبر را براي شما حكايت كنم. او بيش از بيست روايت در مورد كيفيت وضوي پيامبر نقل كرده است.(2)

پی نوشتها:
1. خُف: نوعي کفش که کف آن از کفش معمولي نازک‌تر و شبيه جوراب است. مسح خفّين يعني رساندن رطوبت به مقدار سه انگشت بر پاي‌پوش. (سيد محمدحسين حسيني، فرهنگ لغات و اصطلاحات فقهي، تهران، سروش، 1382، صص 472 و 205)
2. صحيح بخاري، ج 1، صص 52 و 204؛ صحيح مسلم، ج 1، ص 207.

منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، نشر: قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما (1389)