پرسش :

با توجه به اينكه در رساله های عمليه، يكی از شرايط امام جماعت، شيعه دوازده امامی بودن است، چگونه اقتدا به اهل سنت صحيح است؟

پاسخ :
بدون ترديد، امام جماعت در نماز شرايطي دارد و تنها به سبب مسلمان بودن، نمي توان به هر مسلماني اقتدا كرد؛ از جمله اين شرايط، قرائت صحيح، مرد بودن و صحت عقل است، ولي آيا در نماز جماعت اعتقاد و پيروي امام جماعت از مذهب خاص فقهي، شرط صحت نماز است؟
اصل اولي در مذهب شيعه، آن است كه امام جماعت، افزون بر داشتن ديگر شرايط، بايد به امامان دوازده گانه اعتقاد داشته باشد، ولي بر اساس اصل ثانوي، اقتدا به ديگر مذاهب جايز است. توضيح آنكه برخي موضوع ها به واسطه عنوان هاي ذاتي و اوليِ خود، حكم ويژه اي دارد، ولي به واسطه عروض ديگر عنوان، حكم آن مورد، عوض مي شود. براي مثال، خوردن گوشت حيوان مردار حرام است، ولي هنگام اضطرار، خوردن آن به اندازه مورد نياز حلال مي گردد.
فقهاي شيعه با توجه به عنوان هاي ثانوي، مانند تقيه و وحدت اسلامي، اقتدا به پيروان ديگر مذاهب را جايز دانسته اند.
حضرت امام خميني رحمه الله اقتدا به نماز جماعت اهل سنت را در ايام حج(1) و غير ايام حج(2) جايز دانسته است. به صورتي كه نيازي به انجام دوباره آن نماز درباره تقيه نيست و پيروي از كيفيت نماز آنان، از نظر نماز جماعت مثل شيعه است.(3)
مقام معظم رهبري نيز اقتداي به اهل سنت را جايز مي داند، ولي بر عنوان حفظ وحدت تأكيد مي كند (نه تقيه).(4) ايشان درباره شرايط و كيفيت نماز، پيروي از كيفيت اهل سنت را بدون مانع مي داند؛ ولي گذاشتن دست روي دست ديگر به هنگام قرائت را جز براي ضرورت، جايز نمي داند.(5 )

پی نوشتها:
1. سيد کاظم يزدي، العروة الوثقي، ج 7، ص 318.
2. نک: امام خميني رحمه الله ، استفتائات، ج 1، ‌صص 278 ـ 292.
3. همان.
4. تقيه مربوط به شرايطي است که مال، جان، آبرو (عرض) يا ناموس فرد در خطر است.
5. سيد علي خامنه‌اي، اجوبة الاستفتائات، ج 1، ص 169.

منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، نشر: قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما (1389)