پرسش :
شباهت‌های امام مهدی (عج) با امام حسین (ع) چیست؟
پاسخ :
1- امر به معروف و نهى از منكر
سالار شهيدان حسين بن على عليهماالسلام در اين امر ملاحظۀ تقيّه را نكرد و اين از ويژگى‌هاى آن حضرت است. در لئالى الاخبار از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله آمده كه حضرت فرمودند: «مادامى كه مردم امر به معروف و نهى از منكر نمايند و بر كار نيک معاونت كنند پيوسته در خوشى و خير باشند، پس اگر اين كار را نكنند بركت‌ها از آنان سلب مى‌شود و بر يكديگر مسلط گردند و نه در زمين ياورى براى آن‌ها باقى مى‌ماند، نه در آسمان.»
و از آن حضرت مروى است كه فرمودند: «اگر مردم به معروف امر نكنند و از منكر نهى ننمايند و از اخبار اهل بيت من پيروى نداشته باشند، خداوند بدها و شرارشان را بر آن‌ها مسلّط گرداند، آن‌گاه خوب‌ها دعا كنند دعايشان مستجاب نشود.»
امام عصر عليه السّلام از جانب خداوند متعال مأمور است كه تمام منكرات را از همه جاى دنيا بردارد، به‌طورى‌كه ديگر احدى باقى نماند كه براى فعل منكر خود پناهى داشته باشد.
در كتاب المحجه البیضاء در تفسير آيۀ شريفۀ: (اَلَّذِينَ إِنْ مَكَّنّاهُمْ فِي اَلْأَرْضِ أَقامُوا اَلصَّلاةَ وَ آتَوُا اَلزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ اَلْمُنْكَرِ وَ لِلّهِ عاقِبَةُ اَلْأُمُورِ(1)؛ كسانى كه هرگاه در زمين، آنان را توانايى دهيم، نماز را بپا دارند، و زكات [به مستحق] برسانند، و امر به معروف و نهى از منكر نمايند، و عاقبت كارها به دست خدا است.)، از امام باقر عليه السّلام نقل كرده كه حضرت فرمودند: «اين براى آل محمد است، مهدى و اصحاب او، خداوند متعال مشارق و مغارب زمين را به تصرف آن‌ها درآورد، و دين را آشكار سازد و خداوند متعال به وسيلۀ او و يارانش بدعت‌ها و باطل را از بين مى‌برد، همچنان‌كه سفيهان حق را مي‌رانده باشند، تا جايى كه اثرى از ظلم ديده نشود و امر به معروف و نهى از منكر خواهند نمود، و آخر كارها به دست خدا است.»(2)
2- نبودن بيعت طاغوت زمان
در اوصاف امام حسين عليه السّلام آمده كه روز عاشورا به آن حضرت عرض شد: به حكم و حكومت عموزادگانت سر فرودآور. حضرت در پاسخ فرمودند: «لا و اللّه لا أعطيكم بيدي إعطاء الذّليل و لا أفرّ فرار العبيد؛ به خدا قسم كه هرگز دستم را از روى خوارى و ذلّت به شما ندهم و مانند بردگان فرار نمى‌كنم.» آن‌گاه با صداى بلند فرمودند: «اى بندگان خدا! من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه بردم اگر قصد آزار و سنگسار مرا داريد، و به پروردگار خود و شما پناه مى‌برم از هرمتكبرى كه به روز حساب ايمان نداشته باشد.» و نيز، آن حضرت فرمودند: «مرگ در حال عزّت بهتر از زندگى با ذلّت است.»
در توقيعى كه در احتجاج از حضرت حجّت عجّل اللّه تعالی فرجه الشريف روايت شده، آمده است: «و امّا علّت غيبت من، خداوند عزّ و جلّ مى‌فرمايد: (يا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ(3)؛ ای كسانى كه ايمان آورده‌ايد از چيزهايى مپرسيد كه هرگاه برايتان فاش گردد شما را بد آيد.)، هيچ يک از پدرانم نبود مگر اين‌كه در گردن او بيعتى براى سركش زمانش واقع شد، ولى من در حالى خروج مى‌كنم كه بيعتى براى احدى از طاغوت‌ها بر گردنم نيست.»(4)
3 - خروج از مدینه و عزیمت به مکه
امام حسين عليه السّلام ترسان از مدينه بيرون رفت و در مكّه نزول كرد، سپس به سوى كوفه حركت فرمود؛ حضرت حجّت عليه السّلام نيز نظير همين برايش اتفاق مى‌افتد كه در خبر صحيحى از امام باقر عليه السّلام آمده: «پس سفيانى عدّه‌اى را به مدينه مى‌فرستد، و مهدى عليه السّلام از آن‌جا به سوى مكّه كوچ مى‌كند، به ارتش سفيانى خبر مى‌رسد كه حضرت مهدى عليه السّلام به مكّه رفت، لشكرى در تعقيب آن حضرت مى‌فرستد، ولى به او نمى‌رسند تا اين‌كه ترسان وارد مكّه شود -به همان روش موسى بن عمران عليهما السلام لشكر سفيانى در بيداء فرود مى‌آيد، پس منادى از جانب آسمان ندا مى‌كند: «يا بيدآء أبيدي القوم؛ اى بيداء! اين گروه را نابود كن.» پس زمين آن‌ها را فرومى‌برد، و فقط سه نفر از آن‌ها باقى مى‌ماند كه خداوند صورت‌هايشان را به عقب برمى‌گرداند، و آن‌ها از قبيلۀ كلب هستند.»(5)
4 - مصيبت
برای آن دو بزرگوار سخت‌ترين مصيبت‌ها است. اما مصيبت امام حسين عليه السّلام كه در گفتگوى آدم و جبرئيل آمده كه گفت: «اى آدم اين فرزند تو به مصيبتى دچار مى‌گردد كه مصيبت‌ها در كنار آن كوچک خواهد بود.» و امّا قائم عليه السّلام از اين جهت كه مصيبتش طولانى و محنتش شديد است.(6)
5- یاری خواستن
امام حسين عليه السّلام، هنگامى كه مى‌خواست از مكّه به سوى عراق خروج كند، يارى خواستند و فرمودند: «هرآن‌كه حاضر است جان خود را در راه ما بخشد و خودش را مهياى لقاء اللّه نمايد، با ما بيايد كه ان شاء اللّه من فردا حركت مى‌كنم.»
امام مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشريف نيز، هنگامى كه در مكّه ظهور مى‌كند، يارى مى‌طلبد، چنان‌كه از امام پنجم حضرت باقر عليه السّلام در حديثى طولانى و صحيح چنين آمده: «... در آن روز قائم عليه السّلام در مكّه است، پشت خود را به بيت اللّه الحرام تكيه زده و به آن پناه برده، بانگ مى‌زند: اى مردم! ما از خداوند يارى مى‌جوييم، هركه مى‌خواهد ما را اجابت كند كه ما خاندان پيغمبر شما هستيم، و نزديک‌ترين مردم به خدا و محمد صلّى اللّه عليه و آله. هركس دربارۀ آدم با من بيعت دارد [بيايد] كه من نزديک‌ترين افراد به آدم هستم و هركه دربارۀ نوح با من محاجّه دارد، من نزديك‌ترين كسان به نوح هستم، و هركه دربارۀ ابراهيم با من بيعت دارد، من نزديک‌ترين افراد به ابراهيم هستم، و هرآن‌كه دربارۀ محمد صلّى اللّه عليه و آله با من گفت‌وگو دارد، من نزديک‌ترين افراد به محمّد صلّى اللّه عليه و آله هستم، و هركه دربارۀ پيغمبران بحث دارد بيايد كه من نزديک‌ترين مردم به پيغمبران هستم، مگر نه خداوند در كتاب محكم خود مى‌فرمايد: (إِنَّ اَللّهَ اِصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى اَلْعالَمِينَ ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اَللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ(7)؛ البتّه خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهيم و خاندان عمران را بر جهانيان برگزيد، فرزندانى هستند برخى از نسل برخى ديگر و خداوند شنواى داناست.)، پس من باقيماندۀ از آدم و ذخيرۀ از نوح و برگزيدۀ از ابراهيم و پاكيزۀ خالص از محمد صلّى اللّه عليهم اجمعين مى‌باشم. هر آن‌كه دربارۀ كتاب خدا با من محاجّه كند من نزديک‌ترين مردم به كتاب خدا هستم، و هركه دربارۀ سنّت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله با من بيعت كند، من به سنّت رسول خدا از همه نزديک‌ترم. كسانى كه سخن امروز مرا شنيدند، آنان را به خدا سوگند مى‌دهم كه به كسانى كه غايب بوده‌اند برسانند، و از شما مى‌خواهم كه به حقّ خدا و به حقّ رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و به حقّ خودم بر شما -كه حقّ قرابت به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله مى‌باشد- اين‌كه ما را كمک كنيد و كسانى كه به ما ظلم مى‌كنند از ما منع نماييد، كه ترسانيده شديم و به ما ظلم شده و از شهر و فرزندانمان رانده شديم و بر ما سركشى كردند و از حقّ‌مان كنارمان زدند و اهل باطل بر ما افترا بستند، خدا را خدا را دربارۀ ما، كه ما را وامگذاريد و يارى‌مان نماييد كه خداوند شما را يارى كند.»(8)
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره حج، آیه 41
2- مکیال المکارم، صص 318-319 به نقل از لئالی الاخبار، ج 5، ص 261
3- سوره مائده، آیه 101
4- ترجمه مکیال المکارم، ص 171 به نقل ازاحتجاج، ج 2، ص 284
5- همان، ص 275 به نقل از بحار الانوار، ج 52، ص 238
6- همان، ص 275 به نقل از بحار الانوار، ج 44، ص 245
7- سوره آل عمران، آیه 33
8- ترجمه مکیال المکارم، ص 276 به نقل از بحار الانوار، ج 52، ص 238
1- امر به معروف و نهى از منكر
سالار شهيدان حسين بن على عليهماالسلام در اين امر ملاحظۀ تقيّه را نكرد و اين از ويژگى‌هاى آن حضرت است. در لئالى الاخبار از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله آمده كه حضرت فرمودند: «مادامى كه مردم امر به معروف و نهى از منكر نمايند و بر كار نيک معاونت كنند پيوسته در خوشى و خير باشند، پس اگر اين كار را نكنند بركت‌ها از آنان سلب مى‌شود و بر يكديگر مسلط گردند و نه در زمين ياورى براى آن‌ها باقى مى‌ماند، نه در آسمان.»
و از آن حضرت مروى است كه فرمودند: «اگر مردم به معروف امر نكنند و از منكر نهى ننمايند و از اخبار اهل بيت من پيروى نداشته باشند، خداوند بدها و شرارشان را بر آن‌ها مسلّط گرداند، آن‌گاه خوب‌ها دعا كنند دعايشان مستجاب نشود.»
امام عصر عليه السّلام از جانب خداوند متعال مأمور است كه تمام منكرات را از همه جاى دنيا بردارد، به‌طورى‌كه ديگر احدى باقى نماند كه براى فعل منكر خود پناهى داشته باشد.
در كتاب المحجه البیضاء در تفسير آيۀ شريفۀ: (اَلَّذِينَ إِنْ مَكَّنّاهُمْ فِي اَلْأَرْضِ أَقامُوا اَلصَّلاةَ وَ آتَوُا اَلزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ اَلْمُنْكَرِ وَ لِلّهِ عاقِبَةُ اَلْأُمُورِ(1)؛ كسانى كه هرگاه در زمين، آنان را توانايى دهيم، نماز را بپا دارند، و زكات [به مستحق] برسانند، و امر به معروف و نهى از منكر نمايند، و عاقبت كارها به دست خدا است.)، از امام باقر عليه السّلام نقل كرده كه حضرت فرمودند: «اين براى آل محمد است، مهدى و اصحاب او، خداوند متعال مشارق و مغارب زمين را به تصرف آن‌ها درآورد، و دين را آشكار سازد و خداوند متعال به وسيلۀ او و يارانش بدعت‌ها و باطل را از بين مى‌برد، همچنان‌كه سفيهان حق را مي‌رانده باشند، تا جايى كه اثرى از ظلم ديده نشود و امر به معروف و نهى از منكر خواهند نمود، و آخر كارها به دست خدا است.»(2)
2- نبودن بيعت طاغوت زمان
در اوصاف امام حسين عليه السّلام آمده كه روز عاشورا به آن حضرت عرض شد: به حكم و حكومت عموزادگانت سر فرودآور. حضرت در پاسخ فرمودند: «لا و اللّه لا أعطيكم بيدي إعطاء الذّليل و لا أفرّ فرار العبيد؛ به خدا قسم كه هرگز دستم را از روى خوارى و ذلّت به شما ندهم و مانند بردگان فرار نمى‌كنم.» آن‌گاه با صداى بلند فرمودند: «اى بندگان خدا! من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه بردم اگر قصد آزار و سنگسار مرا داريد، و به پروردگار خود و شما پناه مى‌برم از هرمتكبرى كه به روز حساب ايمان نداشته باشد.» و نيز، آن حضرت فرمودند: «مرگ در حال عزّت بهتر از زندگى با ذلّت است.»
در توقيعى كه در احتجاج از حضرت حجّت عجّل اللّه تعالی فرجه الشريف روايت شده، آمده است: «و امّا علّت غيبت من، خداوند عزّ و جلّ مى‌فرمايد: (يا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ(3)؛ ای كسانى كه ايمان آورده‌ايد از چيزهايى مپرسيد كه هرگاه برايتان فاش گردد شما را بد آيد.)، هيچ يک از پدرانم نبود مگر اين‌كه در گردن او بيعتى براى سركش زمانش واقع شد، ولى من در حالى خروج مى‌كنم كه بيعتى براى احدى از طاغوت‌ها بر گردنم نيست.»(4)
3 - خروج از مدینه و عزیمت به مکه
امام حسين عليه السّلام ترسان از مدينه بيرون رفت و در مكّه نزول كرد، سپس به سوى كوفه حركت فرمود؛ حضرت حجّت عليه السّلام نيز نظير همين برايش اتفاق مى‌افتد كه در خبر صحيحى از امام باقر عليه السّلام آمده: «پس سفيانى عدّه‌اى را به مدينه مى‌فرستد، و مهدى عليه السّلام از آن‌جا به سوى مكّه كوچ مى‌كند، به ارتش سفيانى خبر مى‌رسد كه حضرت مهدى عليه السّلام به مكّه رفت، لشكرى در تعقيب آن حضرت مى‌فرستد، ولى به او نمى‌رسند تا اين‌كه ترسان وارد مكّه شود -به همان روش موسى بن عمران عليهما السلام لشكر سفيانى در بيداء فرود مى‌آيد، پس منادى از جانب آسمان ندا مى‌كند: «يا بيدآء أبيدي القوم؛ اى بيداء! اين گروه را نابود كن.» پس زمين آن‌ها را فرومى‌برد، و فقط سه نفر از آن‌ها باقى مى‌ماند كه خداوند صورت‌هايشان را به عقب برمى‌گرداند، و آن‌ها از قبيلۀ كلب هستند.»(5)
4 - مصيبت
برای آن دو بزرگوار سخت‌ترين مصيبت‌ها است. اما مصيبت امام حسين عليه السّلام كه در گفتگوى آدم و جبرئيل آمده كه گفت: «اى آدم اين فرزند تو به مصيبتى دچار مى‌گردد كه مصيبت‌ها در كنار آن كوچک خواهد بود.» و امّا قائم عليه السّلام از اين جهت كه مصيبتش طولانى و محنتش شديد است.(6)
5- یاری خواستن
امام حسين عليه السّلام، هنگامى كه مى‌خواست از مكّه به سوى عراق خروج كند، يارى خواستند و فرمودند: «هرآن‌كه حاضر است جان خود را در راه ما بخشد و خودش را مهياى لقاء اللّه نمايد، با ما بيايد كه ان شاء اللّه من فردا حركت مى‌كنم.»
امام مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشريف نيز، هنگامى كه در مكّه ظهور مى‌كند، يارى مى‌طلبد، چنان‌كه از امام پنجم حضرت باقر عليه السّلام در حديثى طولانى و صحيح چنين آمده: «... در آن روز قائم عليه السّلام در مكّه است، پشت خود را به بيت اللّه الحرام تكيه زده و به آن پناه برده، بانگ مى‌زند: اى مردم! ما از خداوند يارى مى‌جوييم، هركه مى‌خواهد ما را اجابت كند كه ما خاندان پيغمبر شما هستيم، و نزديک‌ترين مردم به خدا و محمد صلّى اللّه عليه و آله. هركس دربارۀ آدم با من بيعت دارد [بيايد] كه من نزديک‌ترين افراد به آدم هستم و هركه دربارۀ نوح با من محاجّه دارد، من نزديك‌ترين كسان به نوح هستم، و هركه دربارۀ ابراهيم با من بيعت دارد، من نزديک‌ترين افراد به ابراهيم هستم، و هرآن‌كه دربارۀ محمد صلّى اللّه عليه و آله با من گفت‌وگو دارد، من نزديک‌ترين افراد به محمّد صلّى اللّه عليه و آله هستم، و هركه دربارۀ پيغمبران بحث دارد بيايد كه من نزديک‌ترين مردم به پيغمبران هستم، مگر نه خداوند در كتاب محكم خود مى‌فرمايد: (إِنَّ اَللّهَ اِصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى اَلْعالَمِينَ ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اَللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ(7)؛ البتّه خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهيم و خاندان عمران را بر جهانيان برگزيد، فرزندانى هستند برخى از نسل برخى ديگر و خداوند شنواى داناست.)، پس من باقيماندۀ از آدم و ذخيرۀ از نوح و برگزيدۀ از ابراهيم و پاكيزۀ خالص از محمد صلّى اللّه عليهم اجمعين مى‌باشم. هر آن‌كه دربارۀ كتاب خدا با من محاجّه كند من نزديک‌ترين مردم به كتاب خدا هستم، و هركه دربارۀ سنّت رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله با من بيعت كند، من به سنّت رسول خدا از همه نزديک‌ترم. كسانى كه سخن امروز مرا شنيدند، آنان را به خدا سوگند مى‌دهم كه به كسانى كه غايب بوده‌اند برسانند، و از شما مى‌خواهم كه به حقّ خدا و به حقّ رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و به حقّ خودم بر شما -كه حقّ قرابت به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله مى‌باشد- اين‌كه ما را كمک كنيد و كسانى كه به ما ظلم مى‌كنند از ما منع نماييد، كه ترسانيده شديم و به ما ظلم شده و از شهر و فرزندانمان رانده شديم و بر ما سركشى كردند و از حقّ‌مان كنارمان زدند و اهل باطل بر ما افترا بستند، خدا را خدا را دربارۀ ما، كه ما را وامگذاريد و يارى‌مان نماييد كه خداوند شما را يارى كند.»(8)
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره حج، آیه 41
2- مکیال المکارم، صص 318-319 به نقل از لئالی الاخبار، ج 5، ص 261
3- سوره مائده، آیه 101
4- ترجمه مکیال المکارم، ص 171 به نقل ازاحتجاج، ج 2، ص 284
5- همان، ص 275 به نقل از بحار الانوار، ج 52، ص 238
6- همان، ص 275 به نقل از بحار الانوار، ج 44، ص 245
7- سوره آل عمران، آیه 33
8- ترجمه مکیال المکارم، ص 276 به نقل از بحار الانوار، ج 52، ص 238
.jpg "چرا پیامبر (ص) فرموده است که سوره هود مرا پیر کرده است؟")
