پرسش :

معمولا براى کسب اطّلاعات بیشتر پزشکى در جهت تشخیص امراض و درمان آنها روى انسان‎ها آزمایش‎هاى طبّى گوناگونى که گاه خطرناک هم مى باشد انجام مى دهند، بفرمایید: الف) اگر بیمار یقین داشته که چنانچه خود را در معرّض چنین آزمایشاتى قرار دهد به استقبال خطرات جانى براى خود رفته است ولى از طرفى هم به پیشرفت علم پزشکى و به معالجه و مداواى جامعه مسلمانان در آینده کمک نموده است، آیا خود را در معرض چنین آزمایشاتى قرار دادن جایز است؟ ب) اگر ضرر جانى محتمّل، ولى کمک به علم پزشکى فوق الذّکر قطعى باشد آیا در این صورت مى تواند خود را در معرض آزمایش قرار دهد؟ ج) اگر هیچ گونه علمى به ضرّر جان براى خود نداشته باشد و فایده آزمایش هم براى کمک فوق الذّکر محتمّل باشد، چه حکمى دارد؟ د) اگر فایده آزمایشات فوق الذّکر به سود تمامى افراد بشر تمام گردد بفرمایید حکم خود را در معرض قرار دادن در صورت علم به ضرر و یا احتمال ضرر و یا عدم علم به ضرر چه خواهد بود؟ هـ) در صورتى که آزمایشات فوق براى اهداف فوق الذّکر هیچ گونه ضررى براى انسان بیمار نداشته باشد، آیا طبیب بدون اطّلاع دادن به بیمار و بدون کسب اجازه از او مى‎تواند چنین اقدامى نماید؟ و) اگر در صورت ضرورت انجام چنین آزمایشاتى جایز باشد، چگونه بودن آن ضرورت را بیان فرمایید؟

پاسخ :
الف) جایز نیست.
ب) اگر احتمال آن قوى باشد مشکل است.
ج) اشکالى ندارد.
د) تنها در صورتى که احتمال ضعیف باشد مى تواند اقدام کند.
هـ) اگر آزمایش‎ها، جزئى از معالجه بیمار یا مقدّمه درمان او باشد مانعى ندارد. در غیر این صورت نیاز به اجازه دارد.
و) در صورتى که نجات جان مسلمانان بستگى به آزمایش روى این شخص داشته باشد و این شخص راضى باشد اشکالى ندارد.

منبع: makarem.ir