پرسش :
از سه سال پيش پسري را می‌شناسم و چند وقتی است که با او صحبت می‌کنم، تا اینکه چند ماه پیش موضوع خواستگاری از من را با برادرم که با او دوست است و سپس با من، خواهرم و مادرم در ميان گذاشت اما همه مخالف بودند جز من، چون جنبه مثبتي مانند استقلال و حقيقت گوئي را در او ديدم سن من 16 سال است و او حدود يك سال و خرده‌اي از من بزرگتر است از شما مي‌خواهم در اين مسأله سرنوشت ساز مرا راهنمايي كنيد.
پاسخ :
خواهر گرامي! عقل مداري ويژگي بارز و آشكار شماست و دليل اين مدعا اين است كه با اين مسأله بسيار مهم، حساس و سرنوشت ساز، به صورت هيجاني و عجولانه برخورد نكرده و با استعانت از خداوند متعال و بهره گيري از تفكر و مشاوره سعي مي‌نماييد بهترين تصميم و راه را انتخاب كنيد.
انتخاب همسر و تشكيل خانواده يكي از حساسترين لحظات زندگي انسان به شمار مي‌رود ؛ به طوري كه موفقيت و يا خداي ناكرده شكست در آن، تمام مراحل زندگي را تحت تأثير قرار مي‌دهد پس بر هر انسان زیرکی لازم است تا در مرحله اول با ملاكهاي انتخاب همسر آشنا شود و در مرحله دوم با دقت و توجه كامل و به دور از هر گونه شتابزدگي و هيجان، فرد مورد نظر را با آن ملاكها تطبيق كند كه چند درصد از آن ملاكها در او وجود دارد و آيا مناسب است يا خير؟
دلباختگي در انتخاب
نكته‌اي را كه بايد توجه داشت اين است كه شناخت، مقدمه عشق و محبت است. اول بايد بشناسيم، بعد عاشق شويم نه اينكه اول رابطه عاطفي برقرار كنيم و بعد در صدد شناخت برآييم زيرا غلبه امواج احساسات و هيجان دلباختگي، بستر آرامش انديشه و تعقل را در ارزيابي كفويت، متلاطم مي‌سازد در برخي از مواقع اصرار فوق العاده و بعضاً تهديد آميز پسر يا دختر و يا هر دو طرف فرصت مطالعه، بررسي و تحقيق و سنجش معيارهاي تناسب و كفويت همسري را از خانواده‌ها سلب مي‌كند. چنانكه پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرموده است: «دوستن داشتن، انسان را كر و كور مي‌كند.»[1] (قدرت شناخت را از انسان مي‌گيرد) عشق و محبتي كه از روي معرفت و دور انديشي نباشد جزء درد سر و گرفتاري، چيز ديگري به همراه نخواهد داشت.
عشق‌هايي كز پي رنگي بود عشق نبود عاقبت ننگي بود
عشقهاي زودرس و هيجاني، انسان را با شكست، سر خوردگي و افسردگي روبرو مي‌كند زيرا بي شك آنگاه كه پايه‌هاي ازدواج بر داغي عشق و سستي دلباختگي استوار شود، با سرد شدن حرارت عشق و هشياري نسبي دلباخته‌ها، شاهد سردي رابطه‌ها و لرزاني پايه‌هاي ازدواج خواهيم بود و چقدر حيف است كه جوان، شور و نشاط و شادابي خود را به خاطر شتابزدگي، عدم آگاهي و صبر و خويشتن داري از دست بدهد و خود را به مهلكه بيندازد.
هنگامه ازدواج
خواهر ارجمند! هر كاري زمان و شرايط خاص خود را دارد كه اگر آن شرايط مراعات شود انسان را به نتيجه مطلوب مي‌رساند و در غير اين صورت تضميني براي رسيدن به هدف وجود ندارد. ازدواج نيز از اين قاعده مستثني نيست چنانكه پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايند: «زنان همانند ميوه درختان هستند وقتي موقع چيدن آنان رسيده باشد بايد آنان را چيد و اگر تأخيري روي دهد آفتاب آن را به فساد خواهد افكند.»[2] ميوه كال، به دشواري چيده مي‌شود و ميوه رسيده را اگر باغبان نچيند خراب مي‌شود. مثل ديگر اينكه اگر كسي گرسنه نباشد، غذا خوردن او علاوه بر اينكه لذتي براي او نخواهد داشت مشكلات جسمي را نيز به دنبال خواهد آورد. حال سؤال اساسي اين است كه زمان ازدواج چه موقع است؟ در جواب بايد گفت: زمان ازدواج هنگامي است كه انسان به «بلوغ جنسي»، «بلوغ فكري و عقلي»، «بلوغ اجتماعي» و «بلوغ عاطفي» رسيده باشد. دكتر افروز يكي از روان شناسان در اين زمينه مي‌گويد: «در منظر تعليمات اسلامي و بستر ارزش‌هاي الهي، هر دختري و پسري كه دوران بلوغ جنسي را تجربه مي‌كند، با برخورداري از توان زيستي، بهره مندي از تعادل عاطفي وسلامت رواني، هوشمندي و رشد فكري، كفايت عقلاني، قدرت تشخيص، تعهد شايستگي و مسئوليت پذيري فردي و اجتماعي مي‌تواند زوج خود را انتخاب كند و در ادامه حيات خويش با او همراه و همگام شود. اين زوجيت پاسخ به طبيعي‌ترين نياز فطري و رواني انسان است و اين ازدواج تأمين كننده سلامت فكري و بهداشت روان و هموارگر مسير پويايي و نشاط حيات و آرامش جان است.»[3]
خواهر گرامي! با توجه به اينكه سن شما 16 سال و سن آقا پسر حدود 17 سال است،آنچه انسان زيرك و هوشمند را به فكر وا مي‌دارد اين است كه آيا توانمندي‌هاي لازم براي اداره يك زندگي خوب و سالم در هر دو شما و به ويژه پسر وجود دارد؟ بايد مطمئن شد بعد اقدام كرد. تشكيل خانواده و اداره زندگي كار آساني نيست و با خريد گوشي موبايل و رايانه قابل مقايسه نيست و اين ها به تنهايي نمي‌توانند توانايي‌ها و ويژگيهاي لازم براي ازدواج را اثبات كنند البته ويژگيهايي كه شما ذكر كرديد مانند خود اتكايي، استقلال و به دنبال كار و فعاليت بودن خصلتهاي خوبي است و لازم است اما كافي نيست. اما اينكه هر چه را بخواهد و حقيقت، باشد به زبان مي‌آورد، به عنوان يك امتياز محسوب نمي‌شود زيرا بايد مصلحت انديشي كرد هر حقيقتي را نبايد به زبان آورد و اساساً مرد بايد از چنان دور انديشي و تيز هوشي برخوردار باشد كه بداند چه بگويد؟ و چه نگويد؟ و از اين طريق از بسياري از اختلافات و كدورت‌ها جلوگيري نمايد.
اين حرف كه با پول و ثروت نمي شود زندگي كرد و پول خوشبختي نمي‌آورد، حرف درستي است اما آن آقا پسر چه تضمين شغلي مي‌تواند به شما بدهد؟ كسي كه در عرض 3 سال، 3 بار كار عوض كرده است و هيچ پايداري و ثباتي در كار ندارد چگونه مي‌تواند زندگي را اداره كند؟ و چه امنيت رواني از لحاظ شغل آبرومند و درآمد كافي مي‌تواند براي شما ايجاد كند؟ چه جايگاه و موقعيت اجتماعي دارد كه شما بتوانيد به آن تكيه كنيد؟ آيا سطح تحصيلات و وضعيت سربازي و شرايط خانوادگي او را در نظر گرفتيد؟ براي يك زندگي سالم و آرام، حداقل‌هايي لازم و ضروري است. لطفاً به آنها توجه كافي داشته باشيد.
توصيه ما
خواهر ارجمند! پيشنهاد ما در مرحله اول اين است كه اكنون كه در سالهاي سرنوشت ساز خود به سر مي بريد و بايد مسير زندگي و آينده خود را ترسيم كنيد، تمام توجه و نيروي خود را صرف درس خواندن نماييد. كمي صبر و تحمل به شما كمك مي‌كند تا اولاً شرايط مناسب‌تري را براي خود و زندگي خود فراهم نماييد. ثانياً از لحاظ تجربه و سطح دانش و بينش ارتقاء بيشتري خواهيد يافت و قطعاً با بصيرت بيشتري با امر مهم ازدواج برخورد خواهيد كرد و زندگي بهتري را شكل خواهيد داد. مواظب باشيد فريب نخوريد و خود را فداي هوس بازيهاي ديگران نكنيد.
در مرحله دوم عرض مي‌كنيم كه این فرد را با شرايط و ملاكهاي همسر خوب يعني 1. ايمان و دينداري 2. اخلاق خوب 3. اصالت و شرافت خانوادگي 4. عقل و هوشمندي 5. كفويت در زمينه‌هاي مختلف مالي، مذهبي، اخلاقي، خانوادگي، دانش، قيافه و سنخيت جسمي و روحي 6. سلامت جسم و روح از آلودگي و اعتياد و بيماري 7. عفت و نجابت 8. زيبايي 9. خوش زبان و مهربان.
فوراً رابطه را قطع نماييد و جايگزين مناسبي مانند ورزش، هنر و ... هر چيزي كه با روحيه شما سازگاري دارد بيابيد و خود را به آن مشغول كنيد تا قطع رابطه براي شما آسانتر شده و شور و نشاط خود را نيز حفظ نماييد ولي اگر فكر مي‌كنيد آن ملاكها را دارد فوراً مسأله را با والدين خود در ميان بگذاريد و از او نيز بخواهيد كه با خانواده خود رسماً به خواستگاري بيايد. زيرا رابطه و صحبت كردن مخفيانه شما مطلقاً به صلاح شما نيست و آرامش و سلامت روحي و رواني شما را به خطر مي‌اندازد اگر والدين شما تصميم شما را تأييد نكردند باز هم بايد ارتباط را قطع كنيد زيرا والدين با دور انديشي و تجربه به دنبال مصلحت شما هستند. نوجوان در اين سن به دليل كم تجربه بودن و احساسات لطيف، همه چيز را با حسن نيت مي‌بيند و نمي‌تواند با دقت همه جوانب امر را بسنجد لذا يك نوجوان هوشمند از راهنمايي‌هاي دلسوزانه بزرگترها كمال استفاده را مي‌نمايد.
خواهر ارجمند! در پايان اميدواريم با استعانت از خداوند متعال و توسل به حضرات معصومين ـ عليهم السّلام ـ و مشاوره با والدين و بزرگترهاي فاميل كه از شرايط شما اطلاعات بيشتري دارند و ارتباطهاي بعدي با مركز موفق شويد تصميم‌هاي عاقلانه و دور انديشانه بگيريد تا در سايه عنايت خداوند متعال يك زندگي خوب، شاداب و سعادتمند در دنيا و آخرت براي خود مهيا نمائيد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.حسینی، سیدمهدی، مشاوره قبل از ازدواج، آوای نور، 1386.
2.حسینی، سیدمهدی، فنون همسریابی و همسرگزینی برای دختران، تهران: ساوالان،1390.
3.مظاهری، علی اكبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، 1390.
4.امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1387.
5.رادمنش، مسلم، سوالات خواستگاری: مبانی انتخاب همسر و چگونگی شناخت خواستگار، تهران: رسانه تخصصی، 1389.
6.یزدانی، محمود، یک انتخاب مناسب (همسر گزینی در بیست گام)، مشهد: آهنگ قلم، 1385.
پی نوشت ها:
[1] . محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، مكتب الاعلام الاسلامي، 1416. ، حديث 3066، ج 2، ص 208.
[2] . به نقل از كتاب مراحل ازدواج در اسلام، رشيد پور، مجيد، انتشارات انجمن اولياء و مربيان، چاپ سوم. ص 13.
[3] . مباني روانشناختي ازدواج، دكتر افروز، غلامعلي، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم. ص 20.
منبع: اندیشه قم
خواهر گرامي! عقل مداري ويژگي بارز و آشكار شماست و دليل اين مدعا اين است كه با اين مسأله بسيار مهم، حساس و سرنوشت ساز، به صورت هيجاني و عجولانه برخورد نكرده و با استعانت از خداوند متعال و بهره گيري از تفكر و مشاوره سعي مي‌نماييد بهترين تصميم و راه را انتخاب كنيد.
انتخاب همسر و تشكيل خانواده يكي از حساسترين لحظات زندگي انسان به شمار مي‌رود ؛ به طوري كه موفقيت و يا خداي ناكرده شكست در آن، تمام مراحل زندگي را تحت تأثير قرار مي‌دهد پس بر هر انسان زیرکی لازم است تا در مرحله اول با ملاكهاي انتخاب همسر آشنا شود و در مرحله دوم با دقت و توجه كامل و به دور از هر گونه شتابزدگي و هيجان، فرد مورد نظر را با آن ملاكها تطبيق كند كه چند درصد از آن ملاكها در او وجود دارد و آيا مناسب است يا خير؟
دلباختگي در انتخاب
نكته‌اي را كه بايد توجه داشت اين است كه شناخت، مقدمه عشق و محبت است. اول بايد بشناسيم، بعد عاشق شويم نه اينكه اول رابطه عاطفي برقرار كنيم و بعد در صدد شناخت برآييم زيرا غلبه امواج احساسات و هيجان دلباختگي، بستر آرامش انديشه و تعقل را در ارزيابي كفويت، متلاطم مي‌سازد در برخي از مواقع اصرار فوق العاده و بعضاً تهديد آميز پسر يا دختر و يا هر دو طرف فرصت مطالعه، بررسي و تحقيق و سنجش معيارهاي تناسب و كفويت همسري را از خانواده‌ها سلب مي‌كند. چنانكه پيامبر گرامي اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرموده است: «دوستن داشتن، انسان را كر و كور مي‌كند.»[1] (قدرت شناخت را از انسان مي‌گيرد) عشق و محبتي كه از روي معرفت و دور انديشي نباشد جزء درد سر و گرفتاري، چيز ديگري به همراه نخواهد داشت.
عشق‌هايي كز پي رنگي بود عشق نبود عاقبت ننگي بود
عشقهاي زودرس و هيجاني، انسان را با شكست، سر خوردگي و افسردگي روبرو مي‌كند زيرا بي شك آنگاه كه پايه‌هاي ازدواج بر داغي عشق و سستي دلباختگي استوار شود، با سرد شدن حرارت عشق و هشياري نسبي دلباخته‌ها، شاهد سردي رابطه‌ها و لرزاني پايه‌هاي ازدواج خواهيم بود و چقدر حيف است كه جوان، شور و نشاط و شادابي خود را به خاطر شتابزدگي، عدم آگاهي و صبر و خويشتن داري از دست بدهد و خود را به مهلكه بيندازد.
هنگامه ازدواج
خواهر ارجمند! هر كاري زمان و شرايط خاص خود را دارد كه اگر آن شرايط مراعات شود انسان را به نتيجه مطلوب مي‌رساند و در غير اين صورت تضميني براي رسيدن به هدف وجود ندارد. ازدواج نيز از اين قاعده مستثني نيست چنانكه پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايند: «زنان همانند ميوه درختان هستند وقتي موقع چيدن آنان رسيده باشد بايد آنان را چيد و اگر تأخيري روي دهد آفتاب آن را به فساد خواهد افكند.»[2] ميوه كال، به دشواري چيده مي‌شود و ميوه رسيده را اگر باغبان نچيند خراب مي‌شود. مثل ديگر اينكه اگر كسي گرسنه نباشد، غذا خوردن او علاوه بر اينكه لذتي براي او نخواهد داشت مشكلات جسمي را نيز به دنبال خواهد آورد. حال سؤال اساسي اين است كه زمان ازدواج چه موقع است؟ در جواب بايد گفت: زمان ازدواج هنگامي است كه انسان به «بلوغ جنسي»، «بلوغ فكري و عقلي»، «بلوغ اجتماعي» و «بلوغ عاطفي» رسيده باشد. دكتر افروز يكي از روان شناسان در اين زمينه مي‌گويد: «در منظر تعليمات اسلامي و بستر ارزش‌هاي الهي، هر دختري و پسري كه دوران بلوغ جنسي را تجربه مي‌كند، با برخورداري از توان زيستي، بهره مندي از تعادل عاطفي وسلامت رواني، هوشمندي و رشد فكري، كفايت عقلاني، قدرت تشخيص، تعهد شايستگي و مسئوليت پذيري فردي و اجتماعي مي‌تواند زوج خود را انتخاب كند و در ادامه حيات خويش با او همراه و همگام شود. اين زوجيت پاسخ به طبيعي‌ترين نياز فطري و رواني انسان است و اين ازدواج تأمين كننده سلامت فكري و بهداشت روان و هموارگر مسير پويايي و نشاط حيات و آرامش جان است.»[3]
خواهر گرامي! با توجه به اينكه سن شما 16 سال و سن آقا پسر حدود 17 سال است،آنچه انسان زيرك و هوشمند را به فكر وا مي‌دارد اين است كه آيا توانمندي‌هاي لازم براي اداره يك زندگي خوب و سالم در هر دو شما و به ويژه پسر وجود دارد؟ بايد مطمئن شد بعد اقدام كرد. تشكيل خانواده و اداره زندگي كار آساني نيست و با خريد گوشي موبايل و رايانه قابل مقايسه نيست و اين ها به تنهايي نمي‌توانند توانايي‌ها و ويژگيهاي لازم براي ازدواج را اثبات كنند البته ويژگيهايي كه شما ذكر كرديد مانند خود اتكايي، استقلال و به دنبال كار و فعاليت بودن خصلتهاي خوبي است و لازم است اما كافي نيست. اما اينكه هر چه را بخواهد و حقيقت، باشد به زبان مي‌آورد، به عنوان يك امتياز محسوب نمي‌شود زيرا بايد مصلحت انديشي كرد هر حقيقتي را نبايد به زبان آورد و اساساً مرد بايد از چنان دور انديشي و تيز هوشي برخوردار باشد كه بداند چه بگويد؟ و چه نگويد؟ و از اين طريق از بسياري از اختلافات و كدورت‌ها جلوگيري نمايد.
اين حرف كه با پول و ثروت نمي شود زندگي كرد و پول خوشبختي نمي‌آورد، حرف درستي است اما آن آقا پسر چه تضمين شغلي مي‌تواند به شما بدهد؟ كسي كه در عرض 3 سال، 3 بار كار عوض كرده است و هيچ پايداري و ثباتي در كار ندارد چگونه مي‌تواند زندگي را اداره كند؟ و چه امنيت رواني از لحاظ شغل آبرومند و درآمد كافي مي‌تواند براي شما ايجاد كند؟ چه جايگاه و موقعيت اجتماعي دارد كه شما بتوانيد به آن تكيه كنيد؟ آيا سطح تحصيلات و وضعيت سربازي و شرايط خانوادگي او را در نظر گرفتيد؟ براي يك زندگي سالم و آرام، حداقل‌هايي لازم و ضروري است. لطفاً به آنها توجه كافي داشته باشيد.
توصيه ما
خواهر ارجمند! پيشنهاد ما در مرحله اول اين است كه اكنون كه در سالهاي سرنوشت ساز خود به سر مي بريد و بايد مسير زندگي و آينده خود را ترسيم كنيد، تمام توجه و نيروي خود را صرف درس خواندن نماييد. كمي صبر و تحمل به شما كمك مي‌كند تا اولاً شرايط مناسب‌تري را براي خود و زندگي خود فراهم نماييد. ثانياً از لحاظ تجربه و سطح دانش و بينش ارتقاء بيشتري خواهيد يافت و قطعاً با بصيرت بيشتري با امر مهم ازدواج برخورد خواهيد كرد و زندگي بهتري را شكل خواهيد داد. مواظب باشيد فريب نخوريد و خود را فداي هوس بازيهاي ديگران نكنيد.
در مرحله دوم عرض مي‌كنيم كه این فرد را با شرايط و ملاكهاي همسر خوب يعني 1. ايمان و دينداري 2. اخلاق خوب 3. اصالت و شرافت خانوادگي 4. عقل و هوشمندي 5. كفويت در زمينه‌هاي مختلف مالي، مذهبي، اخلاقي، خانوادگي، دانش، قيافه و سنخيت جسمي و روحي 6. سلامت جسم و روح از آلودگي و اعتياد و بيماري 7. عفت و نجابت 8. زيبايي 9. خوش زبان و مهربان.
فوراً رابطه را قطع نماييد و جايگزين مناسبي مانند ورزش، هنر و ... هر چيزي كه با روحيه شما سازگاري دارد بيابيد و خود را به آن مشغول كنيد تا قطع رابطه براي شما آسانتر شده و شور و نشاط خود را نيز حفظ نماييد ولي اگر فكر مي‌كنيد آن ملاكها را دارد فوراً مسأله را با والدين خود در ميان بگذاريد و از او نيز بخواهيد كه با خانواده خود رسماً به خواستگاري بيايد. زيرا رابطه و صحبت كردن مخفيانه شما مطلقاً به صلاح شما نيست و آرامش و سلامت روحي و رواني شما را به خطر مي‌اندازد اگر والدين شما تصميم شما را تأييد نكردند باز هم بايد ارتباط را قطع كنيد زيرا والدين با دور انديشي و تجربه به دنبال مصلحت شما هستند. نوجوان در اين سن به دليل كم تجربه بودن و احساسات لطيف، همه چيز را با حسن نيت مي‌بيند و نمي‌تواند با دقت همه جوانب امر را بسنجد لذا يك نوجوان هوشمند از راهنمايي‌هاي دلسوزانه بزرگترها كمال استفاده را مي‌نمايد.
خواهر ارجمند! در پايان اميدواريم با استعانت از خداوند متعال و توسل به حضرات معصومين ـ عليهم السّلام ـ و مشاوره با والدين و بزرگترهاي فاميل كه از شرايط شما اطلاعات بيشتري دارند و ارتباطهاي بعدي با مركز موفق شويد تصميم‌هاي عاقلانه و دور انديشانه بگيريد تا در سايه عنايت خداوند متعال يك زندگي خوب، شاداب و سعادتمند در دنيا و آخرت براي خود مهيا نمائيد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.حسینی، سیدمهدی، مشاوره قبل از ازدواج، آوای نور، 1386.
2.حسینی، سیدمهدی، فنون همسریابی و همسرگزینی برای دختران، تهران: ساوالان،1390.
3.مظاهری، علی اكبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، 1390.
4.امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1387.
5.رادمنش، مسلم، سوالات خواستگاری: مبانی انتخاب همسر و چگونگی شناخت خواستگار، تهران: رسانه تخصصی، 1389.
6.یزدانی، محمود، یک انتخاب مناسب (همسر گزینی در بیست گام)، مشهد: آهنگ قلم، 1385.
پی نوشت ها:
[1] . محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، مكتب الاعلام الاسلامي، 1416. ، حديث 3066، ج 2، ص 208.
[2] . به نقل از كتاب مراحل ازدواج در اسلام، رشيد پور، مجيد، انتشارات انجمن اولياء و مربيان، چاپ سوم. ص 13.
[3] . مباني روانشناختي ازدواج، دكتر افروز، غلامعلي، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم. ص 20.
منبع: اندیشه قم
