پرسش :
خيلي از دختران به علّت فقر و نداري، از ازدواج محروم هستند، چطور بايد اين مشكل را حل كرد؟
پاسخ :
كانون ازدواج يك كانون مبارك و بابركت در اسلام است و يكي ازسنّت‌هاي ارزشمند به شمار مي‌رود، و اين سنّت نيكو علاوه بر ارضاي جنسي باعث تكامل، آرامش و بالندگي روحي و معنوي مي‌گردد؛ و اگر طبق ضوابط عقل و شرع مقدّس انجام شود، باعث تقرّب انسان به خدا و نزول خير و بركات مي‌گردد. پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايد:«ما بُنِيَ في الاِسلامِ بِناءٌ أَحَبَّ اِليَ اللهِ و أَعَزَّ مِنَ التَّزْويجِ؛ هيچ كانوني در اسلام برپا نشده است كه نزد خداوند از كانون ازدواج محبوب‌تر و عزيزتر باشد.»[1]
امّا خداوند متعال كساني را كه به هر جهت اسباب و امكانات ازدواجشان فراهم نشده و نتوانسته‌اند ازدواج كنند، دستور داده كه تقوي و پاكدامني پيشه كنند تا خداوند از فضل خود آنان را بي‌نياز گرداند. وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذينَ لا يَجِدُونَ نِكاحاً حَتّي يُغْنِيَهُم اللهُ مِنْ فَضْلِهِ[2]. پس آنچه كه در زندگي در درجة اول اهميّت دارد، بندگي و اطاعت خداوند و حفظ پاكدامني و عفّت است.
مشكل مطرح شده يك مشكل جدّي و دامنگير در جامعة ما است، كه بايد ريشه‌يابي و مشكل گشايي كرد. در نگاه اوّل، علّت اصلي مشكلات اين است كه جامعة ما هنوز از اسلام ناب محمّدي فاصلة زيادي دارد. دريغا! كه هنوز چهرة اسلام، در بسياري از مسائل پشت پرده مانده است. و پرده‌هاي جهل، خرافات و آداب و رسوم جاهلي جلوي خورشيد درخشان اسلام را گرفته است. اگر در ازدواج اسلام معيار و ملاك بود، اكثر يا همة اين مشكلات وجود نداشت. مگر نشنيده‌ايم كه پيامبر بزرگوار در يك جلسه و در عرض چند دقيقه، تمام مراحل يك ازدواج از قبيل: خواستگاري، تعيين مهريه، خواندن عقد و ... را اجرا فرمود و دست زن و شوهر را به هم داده و روانة منزلشان مي‌كردند؟!
واقعيّت اين است كه خود دختر و خانواده‌اش بايد در امر ازدواج و انتخاب همسر سهيم باشند. در تاريخ صدر اسلام نقل شده است كساني كه دختران دم بخت داشتند، در حضور پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و در مسجد به صورت علني براي عموم مطرح مي‌كردند و هيچ گونه عيب و ايرادي هم نداشت. شايد امروزه ديگر نتوان به صورت علني مطرح كرد، امّا مي‌توان به صورت غير مستقيم و با راهكارهايي مسئله را بيان كرد. مثلاً از فردي متديّن و رازدار خواست كه مسأله را به فرد مورد نظر و به شكل غير مستقيم بيان نمايد.
اكنون چه بايد كرد؟
1. اوّل اين‌كه در جامعه فرهنگ سازي كرده و دستورات اصيل اسلامي عملي شود. و دوّم اين‌كه تك تك ما بايد ايمان خود را تقويت كنيم، چرا كه اگر كسي ايمانش قوي باشد و به امدادهاي الهي ـ كه خود خداوند وعده داده است ـ اميدوار و اطمينان داشته باشد، ديگر از ازدواج به علّت فقر كناره‌گيري نمي‌كند. چرا كه خود خداوند فرموده است كه: وَ أنْكِحُوا الْايامي مِنْكُمْ ... إنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمْ اللهُ مِن فَضْلِهِ جوانان بدون همسر را همسر دهيد ... اگر فقير باشند خداوند به فضل و رحمت خود، آنان را غني و بي‌نياز مي‌كند.[3]
و پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ در تأييد اين آيه مي‌فرمايد:«كسي كه ازدواجش را از ترس فقر و ناداري ترك كند همانا به خداوند گمان بد برده است».[4] امّا اين فقط وعده نيست بلكه در زندگي روزمره افراد زيادي را كه فقير بودند و بعد از ازدواج از لطف الهي تمكّن مالي پيدا كرده‌اند، مي‌بينيم.
2. اقدام بزرگترها و افراد خيّر، براي آشنايي دختر و پسر و همسريابي آنها و كمك خداپسندانه در اين راه:
يكي از بهترين عبادات و كارهايي كه موجب خشنودي خداوند مي‌شود و در سعادت دنيا و آخرت انسان نقش دارد، «وساطت در امر ازدواج و فراهم كردن مقدّمات و اسباب تشكيل خانوادة جوانان»است.[5] چرا كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايد:«... خداوند به كسي كه براي ازدواج ديگران اقدام نمايد، براي هر قدمي كه بردارد و هر كلمه‌اي كه بگويد، اجر و ثواب عبادت يك سال كه روزها روزه‌دار باشد و شب‌ها نماز بخواند، به او عطا مي‌فرمايد».[6]
پس لازم است افرادي در اين راه خير اقدامات خداپسندانه بردارند، البته در بعضي شهرها از جمله قم، مؤسساتي بدين منظور تأسيس شده است كه اقدامات خوب و خداپسندانه‌اي در زمينة مشاوره و آموزش شيوه‌هاي همسرداري و خانه‌داري و كمك در همسريابي و آشنايي دختر و پسر دارند. مثل مؤسسة خيرية الزهراء(س) قم[7]» كه اين مؤسسه شعبه‌هايي در برخي از شهرستان‌ها دارد و علاوه بر آن، در امر كمك جهيزيّه و خدمات مالي براي افرادي كه توانايي مالي كمتري دارند هم قدم‌هاي شاياني برمي‌دارد.
توصيه‌هاي ديگر:
1. اميد به لطف و گشايش‌هاي الهي داشته باشيد و در اين راه از دعا و نذر و نياز به درگاه الهي دريغ نفرماييد.
2. توسّل به ائمة اطهار ـ عليهم السّلام ـ داشته باشيد و آنها را واسطه قرار دهيد، چه بسا كساني كه حاجاتشان را در امر ازدواج از حضرت فاطمة معصومه ـ سلام الله عليها ـ گرفته‌اند.
3. تلاش بيشتر و روزافزون براي شكوفايي استعدادها و توانايي‌هاي خود و يادگيري فنون و هنرهاي مختلف و پر كردن اوقات فراغت داشته باشيد.
4. نيكو كردن اخلاق حسنه و خوش برخورد بودن در محيط اطراف به خصوص در خانه سعي كنيد با كمال متانت و گذشت و فداكاري رفتار كرده، به آنها كمك نماييد.
5. صبور و بردبار بودن؛ چرا كه صبر و شكيبايي كليد معنويات و گشايش‌هاي نعمت‌ها و الطاف الهي است.
6. توجّه به ضعف‌ها و خصلت‌هاي ناپسند خود و رفع آنها؛ چه بسا به دليل وجود يك صفت بد يا يك رذيلة اخلاقي و رفتاري در ما، خداوند نعمتي و يا لطفي را از ما دور كند.
7. توجه نكردن به حرف‌ها و نقل‌هاي مردم و برخورد كردن با آنها به صورت سعة صدر و گذشت از آنها با كمال بزرگواري.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.واسونی، جی پی، ده فرمان برای ازدواج موفق، مترجم، نغمه محرابی، تهران: محراب دانش، 1389.
2.حسینی، سیدمهدی، فنون همسریابی و همسرگزینی برای دختران، تهران: ساوالان،1390.
3.لقمانی، احمد، راز سختی‌ها و بلاها در زندگی، قم: عطر سعادت، 1380.
4.مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، 1390.
5.امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1387.
پی نوشت ها:
[1]. مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، تهران، مكتب الاسلاميّة، بي‌تا، ج103، ص 222.
[2]. نور/33،
[3]. نور/32.
[4]. حرّ عاملي، محمدحسن، وسائل الشيعه، تهران، مكتبة الاسلاميه، 1384 هـ.ق، ج14، ص24.
[5]. مظاهري، علي اكبر، جوانان و انتخاب همسر، قم، دفتر تبليغات اسلامي، 1375، ص 96.
[6]. وسائل الشيعه، همان، ج14، ص 27.
[7]. نشاني: قم، خيابان 19 دي (باجك)، روبروي مخابرات، پلاك 183، تلفن 37713130 و 37727850 ـ 025.
منبع: اندیشه قم
كانون ازدواج يك كانون مبارك و بابركت در اسلام است و يكي ازسنّت‌هاي ارزشمند به شمار مي‌رود، و اين سنّت نيكو علاوه بر ارضاي جنسي باعث تكامل، آرامش و بالندگي روحي و معنوي مي‌گردد؛ و اگر طبق ضوابط عقل و شرع مقدّس انجام شود، باعث تقرّب انسان به خدا و نزول خير و بركات مي‌گردد. پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايد:«ما بُنِيَ في الاِسلامِ بِناءٌ أَحَبَّ اِليَ اللهِ و أَعَزَّ مِنَ التَّزْويجِ؛ هيچ كانوني در اسلام برپا نشده است كه نزد خداوند از كانون ازدواج محبوب‌تر و عزيزتر باشد.»[1]
امّا خداوند متعال كساني را كه به هر جهت اسباب و امكانات ازدواجشان فراهم نشده و نتوانسته‌اند ازدواج كنند، دستور داده كه تقوي و پاكدامني پيشه كنند تا خداوند از فضل خود آنان را بي‌نياز گرداند. وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذينَ لا يَجِدُونَ نِكاحاً حَتّي يُغْنِيَهُم اللهُ مِنْ فَضْلِهِ[2]. پس آنچه كه در زندگي در درجة اول اهميّت دارد، بندگي و اطاعت خداوند و حفظ پاكدامني و عفّت است.
مشكل مطرح شده يك مشكل جدّي و دامنگير در جامعة ما است، كه بايد ريشه‌يابي و مشكل گشايي كرد. در نگاه اوّل، علّت اصلي مشكلات اين است كه جامعة ما هنوز از اسلام ناب محمّدي فاصلة زيادي دارد. دريغا! كه هنوز چهرة اسلام، در بسياري از مسائل پشت پرده مانده است. و پرده‌هاي جهل، خرافات و آداب و رسوم جاهلي جلوي خورشيد درخشان اسلام را گرفته است. اگر در ازدواج اسلام معيار و ملاك بود، اكثر يا همة اين مشكلات وجود نداشت. مگر نشنيده‌ايم كه پيامبر بزرگوار در يك جلسه و در عرض چند دقيقه، تمام مراحل يك ازدواج از قبيل: خواستگاري، تعيين مهريه، خواندن عقد و ... را اجرا فرمود و دست زن و شوهر را به هم داده و روانة منزلشان مي‌كردند؟!
واقعيّت اين است كه خود دختر و خانواده‌اش بايد در امر ازدواج و انتخاب همسر سهيم باشند. در تاريخ صدر اسلام نقل شده است كساني كه دختران دم بخت داشتند، در حضور پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و در مسجد به صورت علني براي عموم مطرح مي‌كردند و هيچ گونه عيب و ايرادي هم نداشت. شايد امروزه ديگر نتوان به صورت علني مطرح كرد، امّا مي‌توان به صورت غير مستقيم و با راهكارهايي مسئله را بيان كرد. مثلاً از فردي متديّن و رازدار خواست كه مسأله را به فرد مورد نظر و به شكل غير مستقيم بيان نمايد.
اكنون چه بايد كرد؟
1. اوّل اين‌كه در جامعه فرهنگ سازي كرده و دستورات اصيل اسلامي عملي شود. و دوّم اين‌كه تك تك ما بايد ايمان خود را تقويت كنيم، چرا كه اگر كسي ايمانش قوي باشد و به امدادهاي الهي ـ كه خود خداوند وعده داده است ـ اميدوار و اطمينان داشته باشد، ديگر از ازدواج به علّت فقر كناره‌گيري نمي‌كند. چرا كه خود خداوند فرموده است كه: وَ أنْكِحُوا الْايامي مِنْكُمْ ... إنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمْ اللهُ مِن فَضْلِهِ جوانان بدون همسر را همسر دهيد ... اگر فقير باشند خداوند به فضل و رحمت خود، آنان را غني و بي‌نياز مي‌كند.[3]
و پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ در تأييد اين آيه مي‌فرمايد:«كسي كه ازدواجش را از ترس فقر و ناداري ترك كند همانا به خداوند گمان بد برده است».[4] امّا اين فقط وعده نيست بلكه در زندگي روزمره افراد زيادي را كه فقير بودند و بعد از ازدواج از لطف الهي تمكّن مالي پيدا كرده‌اند، مي‌بينيم.
2. اقدام بزرگترها و افراد خيّر، براي آشنايي دختر و پسر و همسريابي آنها و كمك خداپسندانه در اين راه:
يكي از بهترين عبادات و كارهايي كه موجب خشنودي خداوند مي‌شود و در سعادت دنيا و آخرت انسان نقش دارد، «وساطت در امر ازدواج و فراهم كردن مقدّمات و اسباب تشكيل خانوادة جوانان»است.[5] چرا كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي‌فرمايد:«... خداوند به كسي كه براي ازدواج ديگران اقدام نمايد، براي هر قدمي كه بردارد و هر كلمه‌اي كه بگويد، اجر و ثواب عبادت يك سال كه روزها روزه‌دار باشد و شب‌ها نماز بخواند، به او عطا مي‌فرمايد».[6]
پس لازم است افرادي در اين راه خير اقدامات خداپسندانه بردارند، البته در بعضي شهرها از جمله قم، مؤسساتي بدين منظور تأسيس شده است كه اقدامات خوب و خداپسندانه‌اي در زمينة مشاوره و آموزش شيوه‌هاي همسرداري و خانه‌داري و كمك در همسريابي و آشنايي دختر و پسر دارند. مثل مؤسسة خيرية الزهراء(س) قم[7]» كه اين مؤسسه شعبه‌هايي در برخي از شهرستان‌ها دارد و علاوه بر آن، در امر كمك جهيزيّه و خدمات مالي براي افرادي كه توانايي مالي كمتري دارند هم قدم‌هاي شاياني برمي‌دارد.
توصيه‌هاي ديگر:
1. اميد به لطف و گشايش‌هاي الهي داشته باشيد و در اين راه از دعا و نذر و نياز به درگاه الهي دريغ نفرماييد.
2. توسّل به ائمة اطهار ـ عليهم السّلام ـ داشته باشيد و آنها را واسطه قرار دهيد، چه بسا كساني كه حاجاتشان را در امر ازدواج از حضرت فاطمة معصومه ـ سلام الله عليها ـ گرفته‌اند.
3. تلاش بيشتر و روزافزون براي شكوفايي استعدادها و توانايي‌هاي خود و يادگيري فنون و هنرهاي مختلف و پر كردن اوقات فراغت داشته باشيد.
4. نيكو كردن اخلاق حسنه و خوش برخورد بودن در محيط اطراف به خصوص در خانه سعي كنيد با كمال متانت و گذشت و فداكاري رفتار كرده، به آنها كمك نماييد.
5. صبور و بردبار بودن؛ چرا كه صبر و شكيبايي كليد معنويات و گشايش‌هاي نعمت‌ها و الطاف الهي است.
6. توجّه به ضعف‌ها و خصلت‌هاي ناپسند خود و رفع آنها؛ چه بسا به دليل وجود يك صفت بد يا يك رذيلة اخلاقي و رفتاري در ما، خداوند نعمتي و يا لطفي را از ما دور كند.
7. توجه نكردن به حرف‌ها و نقل‌هاي مردم و برخورد كردن با آنها به صورت سعة صدر و گذشت از آنها با كمال بزرگواري.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.واسونی، جی پی، ده فرمان برای ازدواج موفق، مترجم، نغمه محرابی، تهران: محراب دانش، 1389.
2.حسینی، سیدمهدی، فنون همسریابی و همسرگزینی برای دختران، تهران: ساوالان،1390.
3.لقمانی، احمد، راز سختی‌ها و بلاها در زندگی، قم: عطر سعادت، 1380.
4.مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، 1390.
5.امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1387.
پی نوشت ها:
[1]. مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، تهران، مكتب الاسلاميّة، بي‌تا، ج103، ص 222.
[2]. نور/33،
[3]. نور/32.
[4]. حرّ عاملي، محمدحسن، وسائل الشيعه، تهران، مكتبة الاسلاميه، 1384 هـ.ق، ج14، ص24.
[5]. مظاهري، علي اكبر، جوانان و انتخاب همسر، قم، دفتر تبليغات اسلامي، 1375، ص 96.
[6]. وسائل الشيعه، همان، ج14، ص 27.
[7]. نشاني: قم، خيابان 19 دي (باجك)، روبروي مخابرات، پلاك 183، تلفن 37713130 و 37727850 ـ 025.
منبع: اندیشه قم
