پرسش :
چرا کسی که حجاب دارد و به دنبال کارهایی که امروزه در بین دخترها و پسرها رایج است نمی‌رود و در مقابل نامحرم حجاب خود را کاملاً رعایت می‌کند از شرایط خیلی بدتر از نظر درسی یا احترام گذاشتن دبیران درمدرسه به او یا از نظر پیشرفت کردن در هر زمینه‌ای قرار دارد نسبت به کسی که هیچ قید و بندی ندارد و هیچ یک از موارد فوق را رعایت نمی‌کند؟
پاسخ :
مقدمه
هر انسانی برای موفقیت در ابعاد مختلف زندگی نیازمند به شرایطی مثل: شرایط محیطی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، وراثتی، نوع مربی، آموزشهای دینی، نوع دوستان، همت و اراده شخص، امدادهای الهی، تلاش و پشت کار و ... دارد و هر فرد با توجه به میزان بهره‌مندی از این شرایط به همان میزان می‌تواند در راه رشد و تعالی دینی و علمی موفق باشد و در صورت نداشتن شرائط به همان میزان در رُشد خود دچار مشکل و مانع می‌گردد.
انسان موفق:
به طور خلاصه انسان موفق کسی است که در دو زمینه علم و عمل تلاش نماید و به اصطلاح علماء و دانشمندان انسان با دو بال علم و عمل می‌تواند به قلّه‌های کمال انسانیت پرواز نماید و هر شخصی برای بدست آوردن و رشد و ترقی در این دو زمینه (علم و عمل) نیازمند شرایط و زمینه‌های یاد شده است. نکته دیگر این است که هر چند ایمان، حجاب و رعایت دستورات دین آثار فردی اجتماعی روانشناختی بسیاری دارد و انسان را در کسب علم یاری می‌نماید ولی برای موفقیت در میدانهای علمی و اجتماعی همت و اراده و تلاش ویژه‌ای نیز لازم است و اگر کسی فقط در یک زمینه تلاش نماید مسلماً و به طور طبیعی از مراحل دیگر باز می‌ماند.
بنابراین در روایات فراوانی ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ پیروان مکتب خود را به فعالیت و همت در هر دو زمینه دعوت نموده‌اند. پس اگر یک فرد مسلمان فقط در زمینه مسائل دینی همت به خرج دهد ولی تلاش علمی نداشته باشد مطمئناً در زمینه‌های علمی، فردی کم سواد و نا موفق خواهد شد. نکته قابل توجه و تأمل این است که با مراجعه به تاریخ، خواهیم دید که همواره در طور تاریخ دینداران واقعی و پیروان مکتب شیعه نظیر شیخ بهاء، خواجه نصیر الدین طوسی، ابو علی سینا و دیگران در میدانهای علمی و کسب دانش پیشرو بوده‌اند.
اما اینکه چرا فلان دختر محجبه وضع علمی خوبی ندارد و یا بر خورد اساتید با او خیلی تعریفی ندارد این خود نیاز به بررسی دارد. نباید یک امر را بدون دلیل به همه جا تعمیم داد. همان گونه که نمی‌توان از شاگرد اول شدن یک دختر مُحجبه بدون دلیل تعمیم داد و گفته شود همه افراد با حجاب درس خوان هستند و همان گونه که ذکر شد ممکن است فرد مورد نظر خیلی از شرایط مذکوری را که در بالا بیان شد نداشته باشد و زمینه‌های موفقیت علمی برای او فراهم نباشد؛ که ما به اختصار چند مورد از عوامل عدم موفقیت علمی را برای روشن شدن مطلب شرح می‌دهیم.
1. استعدادهای فردی: هر شخصی با توجه به تواناییهایی که خداوند به او عطا کرده دارای استعدادهای خاصی است که بیشتر از ظرفیت و استعدادهای طبیعی و خدادادی نمی‌تواند موفق باشد. در راستای مسائل علمی هم همینطور است و این فرد نیز ممکن است از استعدادهای کمتری در زمینه‌های علمی برخوردار باشد. در نتیجه رشد علمی کمتری خواهد داشت، هر چند اگر استعداد کم با علاقه به موضوع همراه شود موفقیت حتمی است.
2. تربیتهای خانوادگی: بعضی خانواده‌ها فقط به بُعد معنوی فرزندان دخترشان توجه دارند و به دلائل متعدد سعی در رشد علمی فرزندانشان ندارد و به تبع این شیوه تربیتی، آنان از لحاظ علمی رشد چندانی نخواهد داشت.
3. برخی مسائل روانشناختی: برخی از افراد ، به ویژه دختران با حجاب کم رو بوده و به دلیل مورد تمسخر بودن توسط یک عده افراد نادان، احساس حقارت می‌کنند. این موضوع موجب کاستی در اعتماد به نفس و برقراری روابط عمومی سالم در آنها می‌کند و درنتیجه از پیشرفت علمی باز می‌مانند. برخی‌ها نیز به دلیل ضعف ایمان و عزت نفس، هرچند در ظاهر وظایف دینی چون حجاب را رعایت می‌کنند، امادر باطن دچار تعارض روانی می‌شوند و همین نیز عامل مضاعفی برای اضطراب و کاستی اعتماد به نفس اوست.
4. محدودیت دانستن حجاب: ممکن است برخی از دختران باحجاب، به هرعلت، حجاب را ملنع پیشرفت خود بدانند و این امر را بهانه‌ی کم‌کاری و بی‌‌همتی قرار داده و در راه تحصیل علم و هنر پایداری نکنند، اما امروز بسیاری از جوانان متدین کشورمان ثابت کرده اند که نه‌تنها عمل به تکالیف دینی محدودیت نیست، بلکه فرصتی است تا با استعانت از خداوند متعال به پیشرفت‌های علمی برسند.
به طور خلاصه: انسان در هر زمینه‌ای کوشش نماید فقط و فقط در همان زمینه موفق می‌گردد. و به گفته هالند در کتاب رمز موفقیت: خداوند به هر پرنده‌ای دانه‌ای می‌دهد، ولی آن را به داخل لانه‌اش نمی‌اندازد.[1] بنابراین با توجه به اینکه رعایت مسائل شرعی مخصوصاً حجاب برای دختران یک ضرورت حیاتی است و رعایت مسائل شرعی و پوشش اسلامی به رشد علمی دختران کمک می‌نماید. اما برای موفقیت در علم علاقه و تلاش و همت و پشت کار و شرایط و انگیزه جدی لازم است تا شخص در زمینه‌های علمی رشد نماید. اگر شخصی از شرایط و لوازم کافی در این راستا برخوردار نباشد مسلماً رشد علمی خوبی نیز نخواهد داشت.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1.جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، قم: اسراء، 1391.
2.حدادعادل، غلامعلی، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، تهران: سروش، 1392.
3.شفیعی سروستانی، ابراهیم، حجاب: مسئولیت‌ها و اختیارات دولت اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1387.
4.مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، تهران: صدرا، 1393.
5.مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا، ۱۳۶۵.
6.مهدی‌زاده، حسین، حجاب شناسی، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1381.
7.مهریزی، مهدی، نواندیشی دینی و مسئله زن، قم: صحیفه خرد، 1389.
پی نوشت ها:
[1]. رمز موفقیت، دیل کارنگی، و جیمز آلن والا وایلر، ترجمه پاکدل محمد جواد و میرازیی، مسعود، نشر پارسا، ص 114.
منبع: اندیشه قم
مقدمه
هر انسانی برای موفقیت در ابعاد مختلف زندگی نیازمند به شرایطی مثل: شرایط محیطی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، وراثتی، نوع مربی، آموزشهای دینی، نوع دوستان، همت و اراده شخص، امدادهای الهی، تلاش و پشت کار و ... دارد و هر فرد با توجه به میزان بهره‌مندی از این شرایط به همان میزان می‌تواند در راه رشد و تعالی دینی و علمی موفق باشد و در صورت نداشتن شرائط به همان میزان در رُشد خود دچار مشکل و مانع می‌گردد.
انسان موفق:
به طور خلاصه انسان موفق کسی است که در دو زمینه علم و عمل تلاش نماید و به اصطلاح علماء و دانشمندان انسان با دو بال علم و عمل می‌تواند به قلّه‌های کمال انسانیت پرواز نماید و هر شخصی برای بدست آوردن و رشد و ترقی در این دو زمینه (علم و عمل) نیازمند شرایط و زمینه‌های یاد شده است. نکته دیگر این است که هر چند ایمان، حجاب و رعایت دستورات دین آثار فردی اجتماعی روانشناختی بسیاری دارد و انسان را در کسب علم یاری می‌نماید ولی برای موفقیت در میدانهای علمی و اجتماعی همت و اراده و تلاش ویژه‌ای نیز لازم است و اگر کسی فقط در یک زمینه تلاش نماید مسلماً و به طور طبیعی از مراحل دیگر باز می‌ماند.
بنابراین در روایات فراوانی ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ پیروان مکتب خود را به فعالیت و همت در هر دو زمینه دعوت نموده‌اند. پس اگر یک فرد مسلمان فقط در زمینه مسائل دینی همت به خرج دهد ولی تلاش علمی نداشته باشد مطمئناً در زمینه‌های علمی، فردی کم سواد و نا موفق خواهد شد. نکته قابل توجه و تأمل این است که با مراجعه به تاریخ، خواهیم دید که همواره در طور تاریخ دینداران واقعی و پیروان مکتب شیعه نظیر شیخ بهاء، خواجه نصیر الدین طوسی، ابو علی سینا و دیگران در میدانهای علمی و کسب دانش پیشرو بوده‌اند.
اما اینکه چرا فلان دختر محجبه وضع علمی خوبی ندارد و یا بر خورد اساتید با او خیلی تعریفی ندارد این خود نیاز به بررسی دارد. نباید یک امر را بدون دلیل به همه جا تعمیم داد. همان گونه که نمی‌توان از شاگرد اول شدن یک دختر مُحجبه بدون دلیل تعمیم داد و گفته شود همه افراد با حجاب درس خوان هستند و همان گونه که ذکر شد ممکن است فرد مورد نظر خیلی از شرایط مذکوری را که در بالا بیان شد نداشته باشد و زمینه‌های موفقیت علمی برای او فراهم نباشد؛ که ما به اختصار چند مورد از عوامل عدم موفقیت علمی را برای روشن شدن مطلب شرح می‌دهیم.
1. استعدادهای فردی: هر شخصی با توجه به تواناییهایی که خداوند به او عطا کرده دارای استعدادهای خاصی است که بیشتر از ظرفیت و استعدادهای طبیعی و خدادادی نمی‌تواند موفق باشد. در راستای مسائل علمی هم همینطور است و این فرد نیز ممکن است از استعدادهای کمتری در زمینه‌های علمی برخوردار باشد. در نتیجه رشد علمی کمتری خواهد داشت، هر چند اگر استعداد کم با علاقه به موضوع همراه شود موفقیت حتمی است.
2. تربیتهای خانوادگی: بعضی خانواده‌ها فقط به بُعد معنوی فرزندان دخترشان توجه دارند و به دلائل متعدد سعی در رشد علمی فرزندانشان ندارد و به تبع این شیوه تربیتی، آنان از لحاظ علمی رشد چندانی نخواهد داشت.
3. برخی مسائل روانشناختی: برخی از افراد ، به ویژه دختران با حجاب کم رو بوده و به دلیل مورد تمسخر بودن توسط یک عده افراد نادان، احساس حقارت می‌کنند. این موضوع موجب کاستی در اعتماد به نفس و برقراری روابط عمومی سالم در آنها می‌کند و درنتیجه از پیشرفت علمی باز می‌مانند. برخی‌ها نیز به دلیل ضعف ایمان و عزت نفس، هرچند در ظاهر وظایف دینی چون حجاب را رعایت می‌کنند، امادر باطن دچار تعارض روانی می‌شوند و همین نیز عامل مضاعفی برای اضطراب و کاستی اعتماد به نفس اوست.
4. محدودیت دانستن حجاب: ممکن است برخی از دختران باحجاب، به هرعلت، حجاب را ملنع پیشرفت خود بدانند و این امر را بهانه‌ی کم‌کاری و بی‌‌همتی قرار داده و در راه تحصیل علم و هنر پایداری نکنند، اما امروز بسیاری از جوانان متدین کشورمان ثابت کرده اند که نه‌تنها عمل به تکالیف دینی محدودیت نیست، بلکه فرصتی است تا با استعانت از خداوند متعال به پیشرفت‌های علمی برسند.
به طور خلاصه: انسان در هر زمینه‌ای کوشش نماید فقط و فقط در همان زمینه موفق می‌گردد. و به گفته هالند در کتاب رمز موفقیت: خداوند به هر پرنده‌ای دانه‌ای می‌دهد، ولی آن را به داخل لانه‌اش نمی‌اندازد.[1] بنابراین با توجه به اینکه رعایت مسائل شرعی مخصوصاً حجاب برای دختران یک ضرورت حیاتی است و رعایت مسائل شرعی و پوشش اسلامی به رشد علمی دختران کمک می‌نماید. اما برای موفقیت در علم علاقه و تلاش و همت و پشت کار و شرایط و انگیزه جدی لازم است تا شخص در زمینه‌های علمی رشد نماید. اگر شخصی از شرایط و لوازم کافی در این راستا برخوردار نباشد مسلماً رشد علمی خوبی نیز نخواهد داشت.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1.جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، قم: اسراء، 1391.
2.حدادعادل، غلامعلی، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، تهران: سروش، 1392.
3.شفیعی سروستانی، ابراهیم، حجاب: مسئولیت‌ها و اختیارات دولت اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1387.
4.مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، تهران: صدرا، 1393.
5.مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: صدرا، ۱۳۶۵.
6.مهدی‌زاده، حسین، حجاب شناسی، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1381.
7.مهریزی، مهدی، نواندیشی دینی و مسئله زن، قم: صحیفه خرد، 1389.
پی نوشت ها:
[1]. رمز موفقیت، دیل کارنگی، و جیمز آلن والا وایلر، ترجمه پاکدل محمد جواد و میرازیی، مسعود، نشر پارسا، ص 114.
منبع: اندیشه قم
