موسیقى در نگاه شیعه و سنى
پرسش :
نظر شیعه و سنى درباره غنا چیست؟ آیا در میان فقیهان شیعى کسى هست که غنا را حلال بداند؟
پاسخ :
غنا از مسائلى است که از دیر باز تاکنون مورد توجه و نظر فقیهان بوده و رساله هاى فراوانى در این زمینه نگاشته شده است. تمامى فقیهان شیعى بر این باورند که غنا حرام بوده و هیچ شک و تردیدى در آن نیست و اگر اختلافى هم هست، همه به مصادیق باز مى گردد. از این رو سخن عده اى از فقیهان و نویسندگان ـ که اظهار مى دارند دو تن از فقیهان شیعى (فیض کاشانى و محمدباقر سبزوارى) قائل به حلیت غنا هستند و همان چیزى را معتقدند که اهل تسنن به آن گرایش دارند ـ توهم و گزافى بیش نیست!!
اگر اندکى در سخن این دو فقیه تأمل و درنگ شود، روشن مى گردد که آن دو نیز در اصل حرمت غنا تردیدى ندارند و معتقدند غنا دو قسم دارد: غناى حرام و غناى حلال. غناى حرام آن است که با محرمات دیگرى از قبیل کلام باطل، نواختن آلات موسیقى و گرد آمدن زن و مرد در یک مکان و.. آمیخته شود (نظیر آنچه که در عصر بنى امیه و بنى عباس رواج داشته است). این نوع غنا با این ویژگى خودش، حرام است ؛ نه اینکه حرمت تنها به این امور اختصاص یابد!
این دو فقیه بزرگوار یک دسته از آوازها را از اصل غنا استثنا کرده اند و آن غنا و آوازى است که در قالب اشعار و مراثى مذهبى و یا قرآن و ذکر بوده و از خدا و بهشت یاد مى شود. این غنا حلال است. استثنا و جدا کردن، شاهد بر این است که ایشان اصل غنا را حرام مى دانند و در حرمت غنا همسنگ فقیهان دیگر فتوا و نظر مى دهند با این تفاوت که یک دسته از غنا و آوازها را حلال مى دانند[1].
لکن بیشتر فقیهان این نوع از غنا را نیز حرام مى دانند و مى گویند آواز قرآنى و مذهبى نیز اگر با مجالس لهو و خوش گذرانى تناسب داشته باشد، مشمول حرمت قرار مى گیرد. در واقع آنان قالب (صوت) را حرام مى دانند و براى محتوا نقشى قائل نیستند و یا حد اقل احتیاط مى کنند.
بر این اساس امام خمینى مى گوید: این دو فقیه راهى بر خلاف اجماع فقیهان برنگزیده اند تا مورد طعن و سرزنش قرار گیرند ؛ بلکه آنان نیز بر حرمت غنا فتوا داده اند ؛ منتها در برخى ویژگى و خصوصیات با آنان اختلاف نظر دارند. افزون بر آن آیه اللّه خویى در صحّت انتساب این نظر به محقق سبزوارى، تردید دارد[2].
اما تمامى فرقه هاى اهل تسنن بر این باورند که اصل غنا، به تنهایى حلال است و آنچه از محرمات همراه آن انجام مى گیرد، آن را دچار مشکل و حرمت مى سازد!![3]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. الوافى، ج 17، ص 223ـ218 ؛ کفایة الاحکام، ص 85.
[2]. امام خمینى، مکاسب المحرمه، ج 1، باب الغناء مصباح الفقاهه، ج 1، ص 486، (باب الغناء).
[3]. عبد الرحمن جزیرى، الفقه على المذاهب الاربعه، ج 2، ص 41 ؛ مصباح الفقاهه، ج 1، ص 304.
منبع: احکام موسیقى (به ضمیمه رقص و قمار)، مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام، مؤلف: سید مجتبى حسینى؛ قم: نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1385.
در این زمینه حتما بخوانید:
اگر اندکى در سخن این دو فقیه تأمل و درنگ شود، روشن مى گردد که آن دو نیز در اصل حرمت غنا تردیدى ندارند و معتقدند غنا دو قسم دارد: غناى حرام و غناى حلال. غناى حرام آن است که با محرمات دیگرى از قبیل کلام باطل، نواختن آلات موسیقى و گرد آمدن زن و مرد در یک مکان و.. آمیخته شود (نظیر آنچه که در عصر بنى امیه و بنى عباس رواج داشته است). این نوع غنا با این ویژگى خودش، حرام است ؛ نه اینکه حرمت تنها به این امور اختصاص یابد!
این دو فقیه بزرگوار یک دسته از آوازها را از اصل غنا استثنا کرده اند و آن غنا و آوازى است که در قالب اشعار و مراثى مذهبى و یا قرآن و ذکر بوده و از خدا و بهشت یاد مى شود. این غنا حلال است. استثنا و جدا کردن، شاهد بر این است که ایشان اصل غنا را حرام مى دانند و در حرمت غنا همسنگ فقیهان دیگر فتوا و نظر مى دهند با این تفاوت که یک دسته از غنا و آوازها را حلال مى دانند[1].
لکن بیشتر فقیهان این نوع از غنا را نیز حرام مى دانند و مى گویند آواز قرآنى و مذهبى نیز اگر با مجالس لهو و خوش گذرانى تناسب داشته باشد، مشمول حرمت قرار مى گیرد. در واقع آنان قالب (صوت) را حرام مى دانند و براى محتوا نقشى قائل نیستند و یا حد اقل احتیاط مى کنند.
بر این اساس امام خمینى مى گوید: این دو فقیه راهى بر خلاف اجماع فقیهان برنگزیده اند تا مورد طعن و سرزنش قرار گیرند ؛ بلکه آنان نیز بر حرمت غنا فتوا داده اند ؛ منتها در برخى ویژگى و خصوصیات با آنان اختلاف نظر دارند. افزون بر آن آیه اللّه خویى در صحّت انتساب این نظر به محقق سبزوارى، تردید دارد[2].
اما تمامى فرقه هاى اهل تسنن بر این باورند که اصل غنا، به تنهایى حلال است و آنچه از محرمات همراه آن انجام مى گیرد، آن را دچار مشکل و حرمت مى سازد!![3]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. الوافى، ج 17، ص 223ـ218 ؛ کفایة الاحکام، ص 85.
[2]. امام خمینى، مکاسب المحرمه، ج 1، باب الغناء مصباح الفقاهه، ج 1، ص 486، (باب الغناء).
[3]. عبد الرحمن جزیرى، الفقه على المذاهب الاربعه، ج 2، ص 41 ؛ مصباح الفقاهه، ج 1، ص 304.
منبع: احکام موسیقى (به ضمیمه رقص و قمار)، مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام، مؤلف: سید مجتبى حسینى؛ قم: نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1385.
در این زمینه حتما بخوانید:
