انواع اختلالات روانى
پرسش :
انواع بیمارى هاى روانى و دسته بندى آنها را مختصرا توضیح دهید.
پاسخ :
در این زمینه حتما بخوانید:
اختلال هاى روانى براساس طبقه بندى متن تجدید نظر شده راهنماى تشخیصى و آمارى اختلال هاى روانى انجمن روانپزشکى آمریکا[1] (DSM-IV-TR)عبارتند از:
1. اختلال هایى که معمولاً نخستین بار در دوره شیرخوارگى، کودکى یا نوجوانى تشخیص داده مى شود؛ شامل عقب ماندگى ذهنى، بیش فعالى[2]، اضطراب هاى دوره کودکى، اختلال هاى مربوط به خوردن مثل بى اشتهایى و سایر انواع انحراف از رشد طبیعى مى شود.
2. اختلال هاى شناختى؛ شامل اختلال هایى است که در آن ها نشانه ها مستقیما مربوط به آسیب مغزى یا وجود یک وضع غیرعادى در محیط زیست شیمایى مغز است؛ ممکن است در نتیجه پیرى، بیمارى هاى تباه کننده دستگاه عصبى مثل سفیلیس، آلزایمر، یا فروبرى مواد سمى مثل مسمومیت ناشى از سرب یا الکلیسم شدید ایجاد مى شوند.
3. اختلال هاى مربوط به مصرف مواد؛ شامل استفاده از الکل، باربیتورات ها، آمفتامین ها، کوکائین و داروهاى دیگر که تغییرات رفتارى ایجاد مى کند.
4. اسکیزوفرنیا و سایر اختلال هاى روان پریشى؛ شامل گروهى از اختلال ها با ویژگى هاى فقدان تماس با واقعیت، پریشانى هاى بارز اندیشه و ادراک و رفتار عجیب و غریب.
5. اختلال هاى خُلقى (پریشانى حالت خلقى)؛ شخص ممکن است به شدت افسرده، یا به طور غیرعادى سرخوش باشد و یا بین دوره هایى از سرخوشى و افسردگى نوسان کند.
6. اختلال هاى اضطرابى؛ شامل اختلال هایى است که در آنها اضطراب نشانه اصلى اختلال است (مانند اضطراب فراگیر یا اختلال هاى وحشت زدگى، وسواس فکرى - عملى و...).
7. اختلال هاى جسمانى شکل؛ نشانه هاى اختلال جسمانى است، ولى هیچ گونه مبناى عضوى براى آنها نمى توان یافت و به نظر مى رسد که نقش اصلى با عوامل روانى است مانند بیمارى هیسترى (مانند خانمى که از پرستارى مادر علیل خود منزجر است، ناگهان دچار فلج دست مى شود) و بیمارى هاى خیالى (اشغال فکرى بیش از حد درباره سلامتى و ترس از بیمارى، بى آنکه جایى براى نگرانى باشد).
8. اختلال هاى تجزیه اى؛ تغییرات موقت در کارکردهاى هشیارى، حافظه، یا هویت شخصى به علت مشکلات هیجانى از جمله این اختلال ها یا دزدودگى (شخص به دنبال یک تجربه هیجانى نمى تواند چیزى را درباره گذشته خود به یاد آورد)، چند گانگى شخصیت.
9. اختلال هاى جنسى و هویت جنسى؛ شامل نارضایتى جنسیتى، اختلال عملکرد جنسى مانند ناتوانى جنسى، زود انزالى و سردمزاجى و... بیزارى جنسى و اختلال درد جنسى.
10. اختلال هاى خوردن؛ مانند بى اشتهایى عصبى، پرخورى.
11. اختلال هاى خواب؛ مانند بى خوابى، بدخوابى، پرخوابى، اختلال کابوس، خوابگردى، دهشت خواب، نابهنجارى خواب.
12. اختلال هاى کنترل تکانه ها؛ مانند اختلال انفجارى، دزدى بیمارگونه، آتش افروزى بیمارگونه، قماربازى بیمارگونه، وسواس، مو کنى و... .
13. اختلال هاى سازگارى؛ مانند اختلال سازگارى همراه با خُلق افسرده و همراه با اضطراب.
14. اختلال هاى شخصیت؛ الگوهاى دیرپایى از رفتار غیرانطباقى، شامل شیوه هاى نارس و نامناسب براى کنار آمدن با فشار روانى یا حل مشکلات. براى مثال چند مورد از اختلال هاى شخصیتى را نام مى بریم: شخصیت خودشیفته، شخصیت وابسته، شخصیت وسواسى، شخصیت ضداجتماعى و...[3].
پی‌نوشت‌ها:
[1]. Diagnostic and Statistical Manual Of Mental Disorders, Fourth Edition
[2]. Hyperactivity
[3]. براى اطلاع بیشتر ر.ک: متن تجدید نظر شده راهنماى تشخیصى و آمارى اختلال هاى روانى، چاپ چهارم، سال 2000، ص 53 - 77.
منبع: اختلالات رفتارى، ابوالقاسم بشیرى؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، قم: دفتر نشر معارف، 1387.
1. اختلال هایى که معمولاً نخستین بار در دوره شیرخوارگى، کودکى یا نوجوانى تشخیص داده مى شود؛ شامل عقب ماندگى ذهنى، بیش فعالى[2]، اضطراب هاى دوره کودکى، اختلال هاى مربوط به خوردن مثل بى اشتهایى و سایر انواع انحراف از رشد طبیعى مى شود.
2. اختلال هاى شناختى؛ شامل اختلال هایى است که در آن ها نشانه ها مستقیما مربوط به آسیب مغزى یا وجود یک وضع غیرعادى در محیط زیست شیمایى مغز است؛ ممکن است در نتیجه پیرى، بیمارى هاى تباه کننده دستگاه عصبى مثل سفیلیس، آلزایمر، یا فروبرى مواد سمى مثل مسمومیت ناشى از سرب یا الکلیسم شدید ایجاد مى شوند.
3. اختلال هاى مربوط به مصرف مواد؛ شامل استفاده از الکل، باربیتورات ها، آمفتامین ها، کوکائین و داروهاى دیگر که تغییرات رفتارى ایجاد مى کند.
4. اسکیزوفرنیا و سایر اختلال هاى روان پریشى؛ شامل گروهى از اختلال ها با ویژگى هاى فقدان تماس با واقعیت، پریشانى هاى بارز اندیشه و ادراک و رفتار عجیب و غریب.
5. اختلال هاى خُلقى (پریشانى حالت خلقى)؛ شخص ممکن است به شدت افسرده، یا به طور غیرعادى سرخوش باشد و یا بین دوره هایى از سرخوشى و افسردگى نوسان کند.
6. اختلال هاى اضطرابى؛ شامل اختلال هایى است که در آنها اضطراب نشانه اصلى اختلال است (مانند اضطراب فراگیر یا اختلال هاى وحشت زدگى، وسواس فکرى - عملى و...).
7. اختلال هاى جسمانى شکل؛ نشانه هاى اختلال جسمانى است، ولى هیچ گونه مبناى عضوى براى آنها نمى توان یافت و به نظر مى رسد که نقش اصلى با عوامل روانى است مانند بیمارى هیسترى (مانند خانمى که از پرستارى مادر علیل خود منزجر است، ناگهان دچار فلج دست مى شود) و بیمارى هاى خیالى (اشغال فکرى بیش از حد درباره سلامتى و ترس از بیمارى، بى آنکه جایى براى نگرانى باشد).
8. اختلال هاى تجزیه اى؛ تغییرات موقت در کارکردهاى هشیارى، حافظه، یا هویت شخصى به علت مشکلات هیجانى از جمله این اختلال ها یا دزدودگى (شخص به دنبال یک تجربه هیجانى نمى تواند چیزى را درباره گذشته خود به یاد آورد)، چند گانگى شخصیت.
9. اختلال هاى جنسى و هویت جنسى؛ شامل نارضایتى جنسیتى، اختلال عملکرد جنسى مانند ناتوانى جنسى، زود انزالى و سردمزاجى و... بیزارى جنسى و اختلال درد جنسى.
10. اختلال هاى خوردن؛ مانند بى اشتهایى عصبى، پرخورى.
11. اختلال هاى خواب؛ مانند بى خوابى، بدخوابى، پرخوابى، اختلال کابوس، خوابگردى، دهشت خواب، نابهنجارى خواب.
12. اختلال هاى کنترل تکانه ها؛ مانند اختلال انفجارى، دزدى بیمارگونه، آتش افروزى بیمارگونه، قماربازى بیمارگونه، وسواس، مو کنى و... .
13. اختلال هاى سازگارى؛ مانند اختلال سازگارى همراه با خُلق افسرده و همراه با اضطراب.
14. اختلال هاى شخصیت؛ الگوهاى دیرپایى از رفتار غیرانطباقى، شامل شیوه هاى نارس و نامناسب براى کنار آمدن با فشار روانى یا حل مشکلات. براى مثال چند مورد از اختلال هاى شخصیتى را نام مى بریم: شخصیت خودشیفته، شخصیت وابسته، شخصیت وسواسى، شخصیت ضداجتماعى و...[3].
پی‌نوشت‌ها:
[1]. Diagnostic and Statistical Manual Of Mental Disorders, Fourth Edition
[2]. Hyperactivity
[3]. براى اطلاع بیشتر ر.ک: متن تجدید نظر شده راهنماى تشخیصى و آمارى اختلال هاى روانى، چاپ چهارم، سال 2000، ص 53 - 77.
منبع: اختلالات رفتارى، ابوالقاسم بشیرى؛ نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه ها، قم: دفتر نشر معارف، 1387.
در این زمینه حتما بخوانید:
