امر به پرداخت خمس
پرسش :
رفت و آمد با خانواده ای که خمس پرداخت نمی کنند، چه حکمی دارد؟
پاسخ :
همه مراجع (به جز آیات عظام تبریزی و سیستانی): معاشرت با آنان اشکال ندارد و اگر یقین نداشته باشد به غذای آنها خمس تعلق گرفته، خوردن آن نیز جایز است و چنانچه احتمال تأثیر بدهد، آنان را ارشاد کند.[۱]
آیات عظام تبریزی و سیستانی: معاشرت با آنان اشکال ندارد و می تواند از غذای آنها استفاده کند؛ هر چند بداند که خمس آن پرداخت نشده است. چنانچه احتمال تأثیر بدهد، آنان را ارشاد کند.[۲]
امر به معروف عملی
در زمان حکومت اسلامی، اگر نیروی انتظامی در برخورد با مفاسد اجتماعی از خود جدیت نشان ندهد، وظیفه مردم چیست؟ آیا باید بر اساس فریضه امر به معروف و نهی از منکر اقدام کنند؟
همه مراجع (به جز آیت الله بهجت): بر همه مکلفان، امر به معروف و نهی از منکر واجب است و اگر نیروی انتظامی به این فریضه عمل نکند، تکلیف از دیگران ساقط نمی شود؛ بلکه با فراهم بودن شرایط آن، بر سایرین نیز واجب است البته چنانچه نیاز به اقدام و برخورد فیزیکی باشد، این امر بدون اجازه حاکم شرع جایز نیست.[۳]
آیت الله بهجت: در جایی که منجر به جراحت بشود، نهی از منکر جایز نیست و اجازه مجتهد جامع شرایط نیز بنا بر احتیاط واجب کفایت نمی کند.[۴]
پی نوشتها:
[۱] – توضیح المسائل مراجع، م۱۷۹۵؛ آیت الله نورى، توضیح المسائل، م۱۷۹۱؛ آیت الله بهجت، توضیح المسائل، م۱۴۰۸؛ آیت الله خامنه اى، اجوبه الاستفتاءآت، س ۹۳۲، ۹۳۳؛ آیت الله وحید، توضیح المسائل، م۱۸۰۳
[۲] – توضیح المسائل مراجع، م۱۷۹۵
[۳] – امام و آیت الله فاضل، توضیح المسائل مراجع، م۲۸۲۴؛ آیت الله صافى، جامع الاحکام، ج۲، س ۱۴۵۵ و ۱۴۵۶؛ آیت الله نورى، توضیح المسائل، م۲۸۱۱؛ آیت الله مکارم، استفتاءآت، ج۲، س ۱۳۷۳؛ آیت الله خامنه اى، اجوبه الاستفتاءآت، س ۱۰۵۴ و ۱۰۶۳؛ آیت الله تبریزى، منهاج‌الصالحین، ج۱، م۱۲۷۲ و ۱۲۷۳؛ آیت الله سیستانى، منهاج الصالحین، ج ۱، م۱۲۷۲ و ۱۲۷۳؛ آیت الله وحید، منهاج الصالحین، ج۲، م۱۲۷۲ و ۱۲۷۳
[۴] – آیت الله بهجت، توضیح المسائل، م ۱۶۱۱
منبع: پرسش ها و پاسخ های دانشجویی، دفتر پنجاه و هشتم، امر به معروف و نهی از منکر، تدوین: سیدحسن موسوی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1394.
آیات عظام تبریزی و سیستانی: معاشرت با آنان اشکال ندارد و می تواند از غذای آنها استفاده کند؛ هر چند بداند که خمس آن پرداخت نشده است. چنانچه احتمال تأثیر بدهد، آنان را ارشاد کند.[۲]
امر به معروف عملی
در زمان حکومت اسلامی، اگر نیروی انتظامی در برخورد با مفاسد اجتماعی از خود جدیت نشان ندهد، وظیفه مردم چیست؟ آیا باید بر اساس فریضه امر به معروف و نهی از منکر اقدام کنند؟
همه مراجع (به جز آیت الله بهجت): بر همه مکلفان، امر به معروف و نهی از منکر واجب است و اگر نیروی انتظامی به این فریضه عمل نکند، تکلیف از دیگران ساقط نمی شود؛ بلکه با فراهم بودن شرایط آن، بر سایرین نیز واجب است البته چنانچه نیاز به اقدام و برخورد فیزیکی باشد، این امر بدون اجازه حاکم شرع جایز نیست.[۳]
آیت الله بهجت: در جایی که منجر به جراحت بشود، نهی از منکر جایز نیست و اجازه مجتهد جامع شرایط نیز بنا بر احتیاط واجب کفایت نمی کند.[۴]
پی نوشتها:
[۱] – توضیح المسائل مراجع، م۱۷۹۵؛ آیت الله نورى، توضیح المسائل، م۱۷۹۱؛ آیت الله بهجت، توضیح المسائل، م۱۴۰۸؛ آیت الله خامنه اى، اجوبه الاستفتاءآت، س ۹۳۲، ۹۳۳؛ آیت الله وحید، توضیح المسائل، م۱۸۰۳
[۲] – توضیح المسائل مراجع، م۱۷۹۵
[۳] – امام و آیت الله فاضل، توضیح المسائل مراجع، م۲۸۲۴؛ آیت الله صافى، جامع الاحکام، ج۲، س ۱۴۵۵ و ۱۴۵۶؛ آیت الله نورى، توضیح المسائل، م۲۸۱۱؛ آیت الله مکارم، استفتاءآت، ج۲، س ۱۳۷۳؛ آیت الله خامنه اى، اجوبه الاستفتاءآت، س ۱۰۵۴ و ۱۰۶۳؛ آیت الله تبریزى، منهاج‌الصالحین، ج۱، م۱۲۷۲ و ۱۲۷۳؛ آیت الله سیستانى، منهاج الصالحین، ج ۱، م۱۲۷۲ و ۱۲۷۳؛ آیت الله وحید، منهاج الصالحین، ج۲، م۱۲۷۲ و ۱۲۷۳
[۴] – آیت الله بهجت، توضیح المسائل، م ۱۶۱۱
منبع: پرسش ها و پاسخ های دانشجویی، دفتر پنجاه و هشتم، امر به معروف و نهی از منکر، تدوین: سیدحسن موسوی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، دفتر نشر معارف، 1394.
