تربیت فرزند لجباز و بهانه‌گیر
پرسش :
دختر سه ساله‌ای دارم که خیلی لجباز و بهانه‌گیر است و برای بدست آوردن یک چیز، آن‌قدر گریه و اذیّت می‌کند تا نهایتاً به خواسته‌ی خود برسد. در همه‌ی کارهای خانه مثل غذا پختن، ظرف شستن و کارهای دیگر نیز دخالت می‌کند و دوست دارد به همراه من، همه‌ی این کارها را انجام دهد. لطفاً ما را راهنمایی بفرمایید.
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
بیکاری و بی برنامگی
این حالات در یک کودک سه ساله نشان دهنده‌ی بی‌برنامگی و بیکاری او است. کودکانی که بی‌کار هستند، دقیقاً همین حالات را دارند؛ مثلاً در رفتار مادر دقیق می‌شوند و در کارهای او دخالت می‌کنند. از آنجا‌که کودکان در این سن تقلیدگر هستند، وقتی ما برای آنها برنامه نداشته باشیم، رفتارهای ما را تقلید می‌کنند.
نیاز به همبازی
کودکان در این سنین نیاز به همبازی دارند؛ یعنی بعد از عبور از سن دو سالگی دوست دارند که کسی در کنار آنها باشد و این که تنها پدر و مادر همبازی فرزندان باشند، کافی نیست. درست است که ما بخشی از نیاز به همبازی فرزندان خود را می‌توانیم عهده‌دار باشیم؛ ولی بخش عمده‌ی این نیاز را باید کودکانی از سن و جنس خودشان رفع کنند؛ لذا والدین باید به دنبال یک همبازی برای فرزندشان باشند.
انواع درخواست های کودکان
کودکان معمولاً دو نوع درخواست دارند. یک سری از درخواست‌ها، واقعی و حقیقی است که ما پدر و مادرها باید آنها را برای فرزندان خود فراهم کنیم و از آنجا که آستانه‌ی تحمل کودکان پایین است، نباید به آنها وعده بدهیم.
استفاده از حواس پرتی
دسته دوّم از درخواست‌های کودکان، غیر واقعی و زیان‌آور است. در این زمینه ما نباید به صورت قاطعانه به درخواست آنها پاسخ منفی بدهیم، بلکه در این‌جا ما باید از شیوه‌ی حواس پرتی استفاده کنیم.
این روش دیگر هنر پدر و مادر است که با شیوه‌ی مناسب حواس او را پرت کنند. ما باید قوی‌تر از فرزند خود باشیم و جلوتر از او حرکت کنیم؛ چراکه اگر نتوانیم در سن سه سالگی فرزند خود را مدیریت و حواس او را پرت کنیم، در سنین بالاتر کار دشوارتر می‌شود.
استفاده از جایگزین مناسب
نکته مهم در این زمینه این است که ما باید حواس کودکان را با یک چیز مناسب پرت کنیم و برای این کار از هر کاری استفاده نکنیم. حواس پرتی با چیزهایی اتّفاق می‌افتد که مورد علاقه‌ی بچّه باشد. مثلاً اگر می‌دانیم که فرزند ما به داستان و قصّه علاقمند است، می‌توانیم از قصّه برای حواس پرتی او استفاده کنیم.
همچنین ممکن است کودک ما به یک خوراکی مفید و یا یک برچسب نقّاشی علاقه مند باشد؛ لذا ما باید کودک خود را با آن چیزی که دوست دارد و مناسب است مشغول کنیم تا مسئله را از یاد ببرد. ما باید آن ابزار حواس پرتی مناسب را بشناسیم و متناسب با روحیات فرزندان خود از آنها استفاده کنیم.
پرسش های مرتبط:
بیکاری و بی برنامگی
این حالات در یک کودک سه ساله نشان دهنده‌ی بی‌برنامگی و بیکاری او است. کودکانی که بی‌کار هستند، دقیقاً همین حالات را دارند؛ مثلاً در رفتار مادر دقیق می‌شوند و در کارهای او دخالت می‌کنند. از آنجا‌که کودکان در این سن تقلیدگر هستند، وقتی ما برای آنها برنامه نداشته باشیم، رفتارهای ما را تقلید می‌کنند.
نیاز به همبازی
کودکان در این سنین نیاز به همبازی دارند؛ یعنی بعد از عبور از سن دو سالگی دوست دارند که کسی در کنار آنها باشد و این که تنها پدر و مادر همبازی فرزندان باشند، کافی نیست. درست است که ما بخشی از نیاز به همبازی فرزندان خود را می‌توانیم عهده‌دار باشیم؛ ولی بخش عمده‌ی این نیاز را باید کودکانی از سن و جنس خودشان رفع کنند؛ لذا والدین باید به دنبال یک همبازی برای فرزندشان باشند.
انواع درخواست های کودکان
کودکان معمولاً دو نوع درخواست دارند. یک سری از درخواست‌ها، واقعی و حقیقی است که ما پدر و مادرها باید آنها را برای فرزندان خود فراهم کنیم و از آنجا که آستانه‌ی تحمل کودکان پایین است، نباید به آنها وعده بدهیم.
استفاده از حواس پرتی
دسته دوّم از درخواست‌های کودکان، غیر واقعی و زیان‌آور است. در این زمینه ما نباید به صورت قاطعانه به درخواست آنها پاسخ منفی بدهیم، بلکه در این‌جا ما باید از شیوه‌ی حواس پرتی استفاده کنیم.
این روش دیگر هنر پدر و مادر است که با شیوه‌ی مناسب حواس او را پرت کنند. ما باید قوی‌تر از فرزند خود باشیم و جلوتر از او حرکت کنیم؛ چراکه اگر نتوانیم در سن سه سالگی فرزند خود را مدیریت و حواس او را پرت کنیم، در سنین بالاتر کار دشوارتر می‌شود.
استفاده از جایگزین مناسب
نکته مهم در این زمینه این است که ما باید حواس کودکان را با یک چیز مناسب پرت کنیم و برای این کار از هر کاری استفاده نکنیم. حواس پرتی با چیزهایی اتّفاق می‌افتد که مورد علاقه‌ی بچّه باشد. مثلاً اگر می‌دانیم که فرزند ما به داستان و قصّه علاقمند است، می‌توانیم از قصّه برای حواس پرتی او استفاده کنیم.
همچنین ممکن است کودک ما به یک خوراکی مفید و یا یک برچسب نقّاشی علاقه مند باشد؛ لذا ما باید کودک خود را با آن چیزی که دوست دارد و مناسب است مشغول کنیم تا مسئله را از یاد ببرد. ما باید آن ابزار حواس پرتی مناسب را بشناسیم و متناسب با روحیات فرزندان خود از آنها استفاده کنیم.
پرسش های مرتبط:
