پیشگیری از بی نظمی فکری
پرسش :
پسر نه ساله ای دارم که خیلی به بازی کردن و تماشای تلویزیون علاقه دارد؛ امّا در انجام تکالیف زود خسته می‌شود؛ مثلا وقتی کاردستی درست می‌کند، نیمه کاره آن را رها می‌کند و تمرکز پایینی دارد. برای سال تحصیلی او چگونه برنامه ریزی کنم تا به درس های او لطمه وارد نشود؟
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
گاهی اوقات بچّه هایی که اسباب بازی زیادی دارند، نمی توانند با یک اسباب بازی به صورت متمرکز بازی کنند؛ مثلاً زمان کوتاهی با عروسک بازی می کند و بعد آن را رها می کند و به سراغ چیزی دیگری می رود و بعد از گذشت چند ساعت می‌بینیم که ده، دوازده تا از این اسباب بازی ها را دور خودش ریخته است، درحالی که با هیچ کدام از آنها بازی نکرده است؛ زیرا شلوغ بودن پیرامون، نظم و آرامش فکری او را بر هم می زند و نمی گذارد که او تمرکز کند.
از آن طرف کودکی که یک اسباب بازی دارد، تمام وقت با آن بازی می‌کند و لذّت می‌برد؛ مثلاً دختر خانمی که با یک عروسک بازی می کند و حتّی او را کنار خودش می نشاند، از بازی خود لذّت می برد. دلیلش این است که وقتی اطراف انسان شلوغ نباشد و برنامه های متعدّدی وجود نداشته باشد، تمرکز انسان بر یک کار بیشتر است.
شلوغی، عامل بی نظمی فکری
امروز وقتی یک کودک مثلاً می خواهد کاردستی درست کند، می بیند که شبکه ی پویای تلویزیون مدام کارتون پخش می کند؛ لذا کار خود را رها می‌کند و کارتون می بیند؛ بنابراین نمی تواند فکرش را به صورت متمرکز و آرام به کار خود اختصاص دهد.
در روش ها و تکنیک های مطالعه نیز می گوییم که اگر فردی می خواهد مطالعه کند، باید روی میز او کاملاً خلوت باشد؛ در غیر این صورت حواس او پرت می شود. لذا دلیل عدم تمرکز این طور بچّه ها این است که دچار بی نظمی فکری هستند.
مدیریت تماشای تلویزیون
ما باید خیلی مراقب باشیم که در محیط خانه این اتفاق نیفتد؛ به عنوان مثال وقتی بچّه‌ی ما در اتاق تکلیفش را انجام می دهد و صدای تلویزیون بالا است، مطمئنّاً حواس او پرت می‌شود و تمرکزش را از دست می دهد. گاهی اوقات این مسئله برای خود ما هم پیش می آید.
توصیه من به والدین عزیز این است که در تماشای تلویزیون توسّط فرزندان، رعایت نظم را داشته باشند و این طور نباشد که مثلاً وقتی بچّه صبح از خواب بیدار می شود، تلویزیون روشن باشد تا شب که می خواهد بخوابد؛ این کار اشتباه است و باید معلوم باشد که بچّه ها در روز چه مقدار تلویزیون می بینند و در بقیه زمان ها باید تلویزیون خاموش باشد.
وقت بچّه ها را پر کنید!
وقتی تلویزیون از برنامه ی بچّه ها حذف می‌شود، آنها نباید بی کار باشند؛ بلکه باید برای اوقات خود برنامه داشته باشد؛ مثلاً برنامه ای برای بازی کردن داشته باشند وقتی بازی آنها تمام شد، به کارهای فنی مثل درست کردن کاردستی بپردازند و آن را تکمیل کنند؛ حتّی گاهی اوقات مادر هم می‌تواند همکاری کند تا با هم یک کار دستی درست کنند.
به این ترتیب پدر و مادر باید وقت بچّه ها را با کارهای مختلف پر کنند؛ به عنوان مثال می توانند آنها را به برخی از فعّالیت های درسی مشغول کنند. مثلاً این بچّه یک روز کتابش را جلد کند و یک روز قفسه کتاب ها را مرتب کند و تدریجاً ذهن او را با این گونه مسائل درسی درگیر کنند.
یکی دیگر از کارهایی که والدین می توانند انجام دهند این است که کتاب کار تابستان، متناسب با مقطع تحصیلی فرزندشان تهیّه کنند تا ذهن آنها برای درس و مدرسه آماده شود.
دقّت در خرید لوازم تحصیل
یک نکته مهمّی که در هنگام خرید لوازم درسی باید به آن دقّت شود، این است که والدین مراقب وسایلی که خریدازی می‌کنند باشند؛ چراکه افراد سودجو با تصاویر نامناسبی که روی دفترها، جا مدادی ها، خودکارها و سایر وسایل قرار می دهند، در جهت کسب سود بیشتر، بچّه ها را به سمت وسایلی که آنها تولید کرده اند، جذب می کنند؛ بنابراین بزرگترها سعی کنند وسایل ساده و خوبی را تهیّه کنند؛ چراکه گاهی اوقات همین وسایل و تصاویر نامناسب، تمرکز بچه ها را در مدرسه کم می‌کند. هر قدر که وسایل تحصیلی ساده تر باشد، کمک می کند که ذهن بچّه ها برای پذیرش مسائل درسی بازتر باشد.
گاهی اوقات بچّه هایی که اسباب بازی زیادی دارند، نمی توانند با یک اسباب بازی به صورت متمرکز بازی کنند؛ مثلاً زمان کوتاهی با عروسک بازی می کند و بعد آن را رها می کند و به سراغ چیزی دیگری می رود و بعد از گذشت چند ساعت می‌بینیم که ده، دوازده تا از این اسباب بازی ها را دور خودش ریخته است، درحالی که با هیچ کدام از آنها بازی نکرده است؛ زیرا شلوغ بودن پیرامون، نظم و آرامش فکری او را بر هم می زند و نمی گذارد که او تمرکز کند.
از آن طرف کودکی که یک اسباب بازی دارد، تمام وقت با آن بازی می‌کند و لذّت می‌برد؛ مثلاً دختر خانمی که با یک عروسک بازی می کند و حتّی او را کنار خودش می نشاند، از بازی خود لذّت می برد. دلیلش این است که وقتی اطراف انسان شلوغ نباشد و برنامه های متعدّدی وجود نداشته باشد، تمرکز انسان بر یک کار بیشتر است.
شلوغی، عامل بی نظمی فکری
امروز وقتی یک کودک مثلاً می خواهد کاردستی درست کند، می بیند که شبکه ی پویای تلویزیون مدام کارتون پخش می کند؛ لذا کار خود را رها می‌کند و کارتون می بیند؛ بنابراین نمی تواند فکرش را به صورت متمرکز و آرام به کار خود اختصاص دهد.
در روش ها و تکنیک های مطالعه نیز می گوییم که اگر فردی می خواهد مطالعه کند، باید روی میز او کاملاً خلوت باشد؛ در غیر این صورت حواس او پرت می شود. لذا دلیل عدم تمرکز این طور بچّه ها این است که دچار بی نظمی فکری هستند.
مدیریت تماشای تلویزیون
ما باید خیلی مراقب باشیم که در محیط خانه این اتفاق نیفتد؛ به عنوان مثال وقتی بچّه‌ی ما در اتاق تکلیفش را انجام می دهد و صدای تلویزیون بالا است، مطمئنّاً حواس او پرت می‌شود و تمرکزش را از دست می دهد. گاهی اوقات این مسئله برای خود ما هم پیش می آید.
توصیه من به والدین عزیز این است که در تماشای تلویزیون توسّط فرزندان، رعایت نظم را داشته باشند و این طور نباشد که مثلاً وقتی بچّه صبح از خواب بیدار می شود، تلویزیون روشن باشد تا شب که می خواهد بخوابد؛ این کار اشتباه است و باید معلوم باشد که بچّه ها در روز چه مقدار تلویزیون می بینند و در بقیه زمان ها باید تلویزیون خاموش باشد.
وقت بچّه ها را پر کنید!
وقتی تلویزیون از برنامه ی بچّه ها حذف می‌شود، آنها نباید بی کار باشند؛ بلکه باید برای اوقات خود برنامه داشته باشد؛ مثلاً برنامه ای برای بازی کردن داشته باشند وقتی بازی آنها تمام شد، به کارهای فنی مثل درست کردن کاردستی بپردازند و آن را تکمیل کنند؛ حتّی گاهی اوقات مادر هم می‌تواند همکاری کند تا با هم یک کار دستی درست کنند.
به این ترتیب پدر و مادر باید وقت بچّه ها را با کارهای مختلف پر کنند؛ به عنوان مثال می توانند آنها را به برخی از فعّالیت های درسی مشغول کنند. مثلاً این بچّه یک روز کتابش را جلد کند و یک روز قفسه کتاب ها را مرتب کند و تدریجاً ذهن او را با این گونه مسائل درسی درگیر کنند.
یکی دیگر از کارهایی که والدین می توانند انجام دهند این است که کتاب کار تابستان، متناسب با مقطع تحصیلی فرزندشان تهیّه کنند تا ذهن آنها برای درس و مدرسه آماده شود.
دقّت در خرید لوازم تحصیل
یک نکته مهمّی که در هنگام خرید لوازم درسی باید به آن دقّت شود، این است که والدین مراقب وسایلی که خریدازی می‌کنند باشند؛ چراکه افراد سودجو با تصاویر نامناسبی که روی دفترها، جا مدادی ها، خودکارها و سایر وسایل قرار می دهند، در جهت کسب سود بیشتر، بچّه ها را به سمت وسایلی که آنها تولید کرده اند، جذب می کنند؛ بنابراین بزرگترها سعی کنند وسایل ساده و خوبی را تهیّه کنند؛ چراکه گاهی اوقات همین وسایل و تصاویر نامناسب، تمرکز بچه ها را در مدرسه کم می‌کند. هر قدر که وسایل تحصیلی ساده تر باشد، کمک می کند که ذهن بچّه ها برای پذیرش مسائل درسی بازتر باشد.
