رشد انسان در چند بعد
پرسش :
یک دختر ۱۴ ساله دارم که علاقه‌ی شدیدی به مطالعه کتاب‌های هیجان انگیز و ترسناک دارد؛ به طوری که تمام وقت خود را به مطالعه‌ی این کتاب‌ها اختصاص می‌دهد. می خواستم بدانم مطالعه‌ی اینگونه کتاب‌ها ممکن است چه آسیبی برای او داشته باشد؟ همچنین چگونه باید با او در این زمینه رفتار کنم؟
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
این مطالعات باعث می‌شود که بچّه‌ها به صورت تک بُعدی تربیت شوند و در زندگی مهارت‌های اندکی داشته باشند. معمولاً انسان‌ها باید در زندگی خود در چند بُعد رشد داشته باشند که این ابعاد عبارت است از:
الف. حرکتی و مهارتی
نوجوانان باید در بُعد جسمی، حرکتی و مهارتی رشد پیدا کنند؛ برای این کار آن‌ها می‌توانند از پدر و مادر خود کمک بگیرند.
ب. عقلی و ذهنی
دوّمین مورد، رشد یافتن در حیطه‌ی عقلی و ذهنی است. فضاهای تخیّلی و هیجان انگیز باعث می‌شود که قدرت تحلیلی افراد کاهش پیدا کند؛ لذا بچّه‌ها باید بیشتر کتاب‌هایی مطالعه کنند که باعث فعّال شدن ذهن شود.
ج. حیطه اجتماعی
یک حیطه‌ی دیگر که در رشد انسان‌ها مطرح است، حیطه‌ی اجتماعی است. انسان‌ها هر قدر با افراد مختلف ارتباط برقرار کنند، کمتر در فضای تخیّل و هیجان قرار می‌گیرند.
د. حیطه‌ی عاطفی
بُعد دیگر، حیطه‌ی عاطفی است. فرزندان باید شیوه‌های محبّت کردن و مهرورزی را یاد بگیرند و این امر ممکن است در این نوع مطالعات محقّق نشود.
ه. حیطه معنوی
پنجمین مورد، بُعد معنوی است. گاهی اوقات شخص آن‌قدر درگیر تخیّلات می‌شود که حتّی نماز خواندن را فراموش می‌کند و یا نماز خود را سریع می‌خواند تا به کتاب خواندن بپردازد.
حال والدین چگونه می‌توانند با این مشکل برخورد کنند؟
الف. سپردن مسئولیت ها
اوّلین راه برای حلّ این مشکل، آن است که پدر و مادر برخی از مسئولیت‌ها را به فرزندشان بسپارند. البته ممکن است در ابتدا نوجوان در برابر پذیرفتن مسئولیت مقاومت کند؛ امّا والدین باید در انجام آن مسئولیت پافشاری کنند.
ب. افزایش دامنه‌ی ارتباطات
راه‌کار دوّم این است که والدین دامنه‌ی ارتباطات اجتماعی فرزندشان را افزایش دهند؛ برای این کار آن‌ها باید از ارتباطات کوچک شروع کنند. به عنوان مثال پدر و مادر باید در ابتدا فرزندشان را با مسجد آشنا کنند و در مرحله‌ی بعدی برای او دوست پیدا کنند.
ج. رعایت اصل تدریج
برخی از والدین تصوّر می‌کنند که اگر این موارد را رعایت کنند، سریع به هدف خود می‌رسند؛ در صورتی که اصلاح تربیت، یک حرکت استمراری و آرام است؛ لذا آن‌ها نباید در این امر تعجیل کنند.
پرسش های مرتبط:
این مطالعات باعث می‌شود که بچّه‌ها به صورت تک بُعدی تربیت شوند و در زندگی مهارت‌های اندکی داشته باشند. معمولاً انسان‌ها باید در زندگی خود در چند بُعد رشد داشته باشند که این ابعاد عبارت است از:
الف. حرکتی و مهارتی
نوجوانان باید در بُعد جسمی، حرکتی و مهارتی رشد پیدا کنند؛ برای این کار آن‌ها می‌توانند از پدر و مادر خود کمک بگیرند.
ب. عقلی و ذهنی
دوّمین مورد، رشد یافتن در حیطه‌ی عقلی و ذهنی است. فضاهای تخیّلی و هیجان انگیز باعث می‌شود که قدرت تحلیلی افراد کاهش پیدا کند؛ لذا بچّه‌ها باید بیشتر کتاب‌هایی مطالعه کنند که باعث فعّال شدن ذهن شود.
ج. حیطه اجتماعی
یک حیطه‌ی دیگر که در رشد انسان‌ها مطرح است، حیطه‌ی اجتماعی است. انسان‌ها هر قدر با افراد مختلف ارتباط برقرار کنند، کمتر در فضای تخیّل و هیجان قرار می‌گیرند.
د. حیطه‌ی عاطفی
بُعد دیگر، حیطه‌ی عاطفی است. فرزندان باید شیوه‌های محبّت کردن و مهرورزی را یاد بگیرند و این امر ممکن است در این نوع مطالعات محقّق نشود.
ه. حیطه معنوی
پنجمین مورد، بُعد معنوی است. گاهی اوقات شخص آن‌قدر درگیر تخیّلات می‌شود که حتّی نماز خواندن را فراموش می‌کند و یا نماز خود را سریع می‌خواند تا به کتاب خواندن بپردازد.
حال والدین چگونه می‌توانند با این مشکل برخورد کنند؟
الف. سپردن مسئولیت ها
اوّلین راه برای حلّ این مشکل، آن است که پدر و مادر برخی از مسئولیت‌ها را به فرزندشان بسپارند. البته ممکن است در ابتدا نوجوان در برابر پذیرفتن مسئولیت مقاومت کند؛ امّا والدین باید در انجام آن مسئولیت پافشاری کنند.
ب. افزایش دامنه‌ی ارتباطات
راه‌کار دوّم این است که والدین دامنه‌ی ارتباطات اجتماعی فرزندشان را افزایش دهند؛ برای این کار آن‌ها باید از ارتباطات کوچک شروع کنند. به عنوان مثال پدر و مادر باید در ابتدا فرزندشان را با مسجد آشنا کنند و در مرحله‌ی بعدی برای او دوست پیدا کنند.
ج. رعایت اصل تدریج
برخی از والدین تصوّر می‌کنند که اگر این موارد را رعایت کنند، سریع به هدف خود می‌رسند؛ در صورتی که اصلاح تربیت، یک حرکت استمراری و آرام است؛ لذا آن‌ها نباید در این امر تعجیل کنند.
پرسش های مرتبط:
