احکام دیات: سوال سی‌ و هشت

پرسش :

شخصى در ماه ذى قعده، که دیه زیادتر است، یک نفر را کشته است و اولیاء مقتول به پرداخت دیه راضى شده اند، مقدار دیه را بیان فرمایید.

پاسخ :
بطور کلى دیه مرد مسلمان، یکى از شش چیز است:
1 ـ صد شتر که داخل سال ششم شده باشند، به تفصیلى که در کتب مفصل بیان شده.
2 ـ دویست گاو.
3 ـ هزار گوسفند.
4 ـ هزار مثقال شرعى طلاى سکه دار، که هر مثقال هیجده نخود است.
5 ـ ده هزار درهم، که هر درهم 6/12 نخود نقره سکه دار است.
6 ـ دویست حله، که هر حله دو پارچه است. و بنابر احتیاط واجب باید از حله هاى معروف یمن باشد که در آن زمانها متداول بوده است.
و دیه زن نصف دیه مرد است و دیه کافر اهل ذمه هشتصد درهم است، و اگر زن باشد نصف آن است.
و اگر قتل، در یکى از چهار ماه حرام، یعنى رجب، ذى القعده، ذى الحجه و محرم واقع شود یک ثلث دیه بر دیه افزوده مى شود.
ولى در قتل عمدى که ورثه حق قصاص داشته باشند انتخاب دیه منوط به توافق ورثه مقتول است با قاتل، مگر این که قبلاً بر اصل دیه شرعى به طور کلى توافق کنند که در این صورت اختیار با قاتل است ولى در قتل خطا و شبیه عمد، دیه دهنده هر یک از شش چیز را بخواهد مى تواند اختیار کند و اگر بخواهد قیمت یکى از شش چیز را بدهد باید دو طرف توافق کنند.

منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد دوم، قم: امیر العلم، 1383.