احکام بانکها | سوال نه
پرسش :
من در بانک مسکن، حساب پس‌انداز مسکن باز کرده‌ام که ماهیانه تا یک سال مبلغ ٢۵ هزار تومان به حسابم واریز مى‌کنم، سال بعد بر این مبلغ ۵ هزار تومان افزوده مى‌شود و سال بعد نیز همچنین تا ۵ سال. بعد از ۵ سال بانک مبلغ ١۴ میلیون وام بلند مدت (١٢ سال) جهت خرید مسکن به دارندۀ حساب پرداخت مى‌کند و همین مبلغ نیز به بازپرداخت خود اضافه مى‌کند یعنى در بازپرداخت، مبلغ ٢٨ میلیون تومان پس مى‌گیرد. آیا این مبلغى را که بانک بعنوان اضافه مى‌گیرد از لحاظ شرعى درست است؟ آیا اصلا باز کردن و وام گرفتن از چنین حسابى از لحاظ شرعى درست است در صورتى که نمى‌دانم با پول من بانک کارى مى‌کند یا نه؟ و اگر بین این ۵ سال که پول باید به حساب ریخته شود خواسته باشى حسابت را ببندى سود ١٨%پرداخت مى‌کنند، آیا این سودى که بابت سپرده پرداخت مى‌شود حلال و جایز است یا نه؟ لطفا توضیح فرمایید.
پاسخ :
باسمه تعالی؛ در پس‌انداز مبلغ و گرفتن وام، چنانچه در پولى که متقاضى وام به بانک مى‌گذارد شرط نشود که بانک پس از مدتى باید به او وام بدهد بطورى که اگر بانک وام نداد متقاضى حقّ مطالبۀ آن را نداشته باشد گذاشتن پول به این عنوان مانعى ندارد. و در پولى هم که بانک بعنوان وام مى‌دهد، چنانچه به معاملۀ شرعى باشد مثل اینکه منزلى را از فروشنده بخرد و به قیمت زیادتر به متقاضى وام به اقساط بفروشد، معاملۀ مزبور مانعى ندارد.
نسبت به گرفتن زیادى و سود از بانک نباید در گذاشتن پول به بانک شرط زیادى و سود شود بطورى که اگر بانک زیادى را نداد پول‌گذارنده حقّ مطالبۀ آن زیادى را براى خود قائل نباشد و هر وقت هم زیادى را گرفت ابتدا باید آن زیادى را تخمیس کند و بعد در بقیه تصرف کند و از ۵/۴ زیادى هم اگر چیزى در آخر سال باقى ماند آن را هم تخمیس کند و چنانچه شخص فقیر است و مؤونۀ سالش را ندارد اگر آنچه را در آخر سال باقى مى‌ماند تخمیس کند کافى است، و اللّه العالم.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد دوم، قم: نشر سرور، 1385.
باسمه تعالی؛ در پس‌انداز مبلغ و گرفتن وام، چنانچه در پولى که متقاضى وام به بانک مى‌گذارد شرط نشود که بانک پس از مدتى باید به او وام بدهد بطورى که اگر بانک وام نداد متقاضى حقّ مطالبۀ آن را نداشته باشد گذاشتن پول به این عنوان مانعى ندارد. و در پولى هم که بانک بعنوان وام مى‌دهد، چنانچه به معاملۀ شرعى باشد مثل اینکه منزلى را از فروشنده بخرد و به قیمت زیادتر به متقاضى وام به اقساط بفروشد، معاملۀ مزبور مانعى ندارد.
نسبت به گرفتن زیادى و سود از بانک نباید در گذاشتن پول به بانک شرط زیادى و سود شود بطورى که اگر بانک زیادى را نداد پول‌گذارنده حقّ مطالبۀ آن زیادى را براى خود قائل نباشد و هر وقت هم زیادى را گرفت ابتدا باید آن زیادى را تخمیس کند و بعد در بقیه تصرف کند و از ۵/۴ زیادى هم اگر چیزى در آخر سال باقى ماند آن را هم تخمیس کند و چنانچه شخص فقیر است و مؤونۀ سالش را ندارد اگر آنچه را در آخر سال باقى مى‌ماند تخمیس کند کافى است، و اللّه العالم.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد دوم، قم: نشر سرور، 1385.
