احکام احیای موات | سوال چهار

پرسش :

عده‌اى از مالکین اراضى زراعى که هرکدام مثلاً ده هکتار یا بیست و یا بیشتر زمین زراعتى دارند هرکدام از آنها مدعى هستند که محاذى زمینمان از یک طرف تا ریشۀ کوه و از طرف دیگر تا رودخانه ملحق به زمین زراعتى ما مى‌باشد و ملک ما است در صورتى که از هر طرف چند کیلومتر تا کوه و رودخانه فاصله دارد و اینها اراضى طبیعى و سنگلاخ و علف‌رو مى‌باشد و به همان شکلى که خلقت شده تغییر نکرده و هیچ‌کس در آن کارى انجام نداده است، آیا مى‌شود از هر طرف چند کیلومتر از منابع طبیعى در ملکیت ملحق باشد به آن زمینهاى زراعتى با آن همه فاصله آیا مى‌توانند همان منابع طبیعى را براى سکونت و خانه‌سازى به دیگران بفروشند؟ و اگر آنهایى که نیاز به مسکن دارند به مدعیان پول ندهند آیا مى‌توانند مدعیان ممانعت کنند یا خیر؟ خلاصه آیا چندین کیلومتر منابع طبیعى تابع زمین زراعى مى‌شود؟ تقاضا مى‌شود دستور اسلام را بیان فرمائید.

پاسخ :
باسمه تعالى؛ صاحبان زمینهاى زراعتى در زمینهاى بایر اطراف به مقدار مورد نیاز در زراعت حقّ حریم دارند؛ و اگر صاحبان حیواناتى در آنجا هم هستند، زمینهاى بایر که مرتع است مورد حقّ آنهاست؛ در هر صورت حریم و مرتع ملک نیست و فقط متعلق حق است که دیگران نمى‌توانند با صاحب حق مزاحمت کنند، و الله العالم.

منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد اول، قم: نشر سرور، 1385.