تفاوت لرزه نگار و شتابنگار
پرسش :
تفاوت لرزه نگار و شتابنگار در چیست؟
پاسخ :
به طور کلی دستگاه هایی که حرکت زمین را ثبت می کنند به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1) دستگاه هایی که لرزش های کوچک زمین را ثبت می کنند. این دستگاه ها که اغلب به عنوان دستگاه های لرزه‌نگاری شهرت دارند، معمولا قادر به ثبت حرکت شدید یا جنبش نیرومند زمین نمی باشند و در صورت وقوع زلزله در نزدیکی محل نصب آنها دچار اشباع شدگی می گردند. معمولا از این دستگاه ها در کاربردهای زلزله شناسی استفاده می‌گردد.
2) دستگاه هایی که جنبش نیرومند زمین را ثبت می‌کنند. این دستگاه ها بیشتر شتاب زمین را اندازه‌گیری می کنند. مزیت این دستگاه ها در مقایسه با لرزه‌نگارها امکان ثبت لرزش های شدید زمین می‌باشد. این دستگاه ها معمولا قادر به ثبت شتاب زمین در حد چندین برابر شتاب ثقل (g) می‌باشند. حساسیت این دستگاه ها جهت ثبت لرزش های کوچک زمین کم است. معمولا از این دستگاه ها در کاربردهای مهندسی زلزله و زلزله‌شناسی مهندسی استفاده می شود. امروزه در شبکه های لرزه‌نگاری پیشرفته دنیا در هر ایستگاه، هم دستگاه لرزه‌نگاری و هم شتابنگاری نصب می‌باشد. به این ترتیب امکان ثبت ارتعاشات کوچک و شدید زمین فراهم می‌گردد
اساس کار لرزه نگار و شتابنگار یکی است. تفاوت اساسی آنها حساسیت بیشتر دستگاه های لرزه نگار جهت ثبت زمین لرزه های کوچک یا زمین لرزه های رویداده در فواصل بسیار دور است. در واقع دستگاه های لرزه نگار به سرعت جابجایی زمین حساس بوده و عملاً سرعت نگار هستند. این دستگاه ها در صورتی که در ایستگاه های آرام با سطح نوفه پایین نصب شده باشند، قادرند تا هر زمین لرزه با بزرگای بالای 5 که در هر فاصله ای در کره زمین اتفاق بیفتد؛ را ثبت کنند.
دستگاه های شتابنگار به شتاب جابجایی زمین حساس هستند و به عبارتی شتاب یا تغییرات سرعت حرکت زمین را اندازه می گیرند. این دستگاه ها جهت ثبت زمین لرزه هایی که در فواصل نزدیک روی می دهند به گونه ای که از شتاب کافی جهت انجام مطالعات مهندسی برخوردار باشند، به کار برده می شوند.
منبع: پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
پاسخ آقای دکتر انوشیروان انصاری:
به طور کلی دستگاه هایی که حرکت زمین را ثبت می کنند به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1) دستگاه هایی که لرزش های کوچک زمین را ثبت می کنند. این دستگاه ها که اغلب به عنوان دستگاه های لرزه‌نگاری شهرت دارند، معمولا قادر به ثبت حرکت شدید یا جنبش نیرومند زمین نمی باشند و در صورت وقوع زلزله در نزدیکی محل نصب آنها دچار اشباع شدگی می گردند. معمولا از این دستگاه ها در کاربردهای زلزله شناسی استفاده می‌گردد.
2) دستگاه هایی که جنبش نیرومند زمین را ثبت می‌کنند. این دستگاه ها بیشتر شتاب زمین را اندازه‌گیری می کنند. مزیت این دستگاه ها در مقایسه با لرزه‌نگارها امکان ثبت لرزش های شدید زمین می‌باشد. این دستگاه ها معمولا قادر به ثبت شتاب زمین در حد چندین برابر شتاب ثقل (g) می‌باشند. حساسیت این دستگاه ها جهت ثبت لرزش های کوچک زمین کم است. معمولا از این دستگاه ها در کاربردهای مهندسی زلزله و زلزله‌شناسی مهندسی استفاده می شود. امروزه در شبکه های لرزه‌نگاری پیشرفته دنیا در هر ایستگاه، هم دستگاه لرزه‌نگاری و هم شتابنگاری نصب می‌باشد. به این ترتیب امکان ثبت ارتعاشات کوچک و شدید زمین فراهم می‌گردد
پاسخ آقای دکتر محمد تاتار:
اساس کار لرزه نگار و شتابنگار یکی است. تفاوت اساسی آنها حساسیت بیشتر دستگاه های لرزه نگار جهت ثبت زمین لرزه های کوچک یا زمین لرزه های رویداده در فواصل بسیار دور است. در واقع دستگاه های لرزه نگار به سرعت جابجایی زمین حساس بوده و عملاً سرعت نگار هستند. این دستگاه ها در صورتی که در ایستگاه های آرام با سطح نوفه پایین نصب شده باشند، قادرند تا هر زمین لرزه با بزرگای بالای 5 که در هر فاصله ای در کره زمین اتفاق بیفتد؛ را ثبت کنند.
دستگاه های شتابنگار به شتاب جابجایی زمین حساس هستند و به عبارتی شتاب یا تغییرات سرعت حرکت زمین را اندازه می گیرند. این دستگاه ها جهت ثبت زمین لرزه هایی که در فواصل نزدیک روی می دهند به گونه ای که از شتاب کافی جهت انجام مطالعات مهندسی برخوردار باشند، به کار برده می شوند.
منبع: پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
