شناخت خدا به طور کامل

پرسش :

آیا ما می‌توانیم خدا را به طور کامل بشناسیم؟

پاسخ :
ما انسان‌ها آفریده‌های خدا را هم هنوز نتوانسته‌ایم به طور کامل بشناسیم، پس نباید انتظار داشته باشیم که بتوانیم خدای بزرگ و یکتای بی همتا را به طور کامل بشناسیم. ستاره شناس‌ها سال‌هاست که درباره‌ی ستاره‌ها و کهکشان‌ها تحقیق می‌کنند، اما هنوز هم خیلی از سوال‌هایشان بی جواب مانده است. زمین شناس‌ها مدت‌هاست که درباره‌ی کره‌ی زمین بحث می‌کنند، اما هنوز هم نتوانسته‌اند این کره‌ی کوچک را به طور کامل بشناسند. در دیگر زمینه‌ها هم اگرچه دانش بشر پیشرفت زیادی کرده است، اما هنوز هم معمای کشف نشده بسیاری وجود دارد.

ما هنوز جسم و روح خودمان را هم به طور کامل نشناخته ایم. با اینکه درباره‌ی روح جسم انسان کتاب‌های بسیاری نوشته شده، ولی رازهای فراوانی هست که هنوز کسی به آن پی نبرده است.

راه شناخت خدا به روی ما بسته نیست و ما می‌توانیم با تفکر در جهان آفرینش و مطالعه‌های آیه‌ای قرآن و سخن‌های معصومین (علیه السلام) شناخت خیلی خوبی از خدا به دست آوریم، اما شناخت کامل خدا برای هیچ انسانی ممکن نیست. در دعایی از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است: «ما تو را چنان که شایسته بود، نشناختیم.» (1) در دعایی دیگری از آن بزرگوار می‌خوانیم: «ای انکه کسی جز او نمی‌داند که او کیست.» (2) یعنی فقط خود خدا خودش را به طور کامل می‌شناسد. «روزی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود، "کسی نمی‌تواند خدا را خیلی عمیق و کامل بشناسد." به آن بزرگوار گفتند، "ای رسول خدا آیا تو هم نمی‌توانی ذات خدا را به طور کامل بشناسی؟" حضرت فرمود،" نه، من هم نمی‌توانم. خدا والاتر و برتر از آن است که کسی کاملاً او را بشناسد و حقیقت وجودش را درک کند."» (3)

ذهن ما آدم‌ها کوچک تر از آن است که بتواند خدای بزرگ را در خود جای بدهد. آیا در یک لیوان آب می‌توان یک اقیانوس را جای داد؟ قطعاً خیر. شناخت خدای نامحدود هم برای ذهن محدود ما ممکن نیست.

پی نوشت ها:
1. موسوعة العقاید الاسلامیه، ج 3، ص 317.
2. همان.
3. همان.

​​​​​​​منبع: هفتاد پرسش و پاسخ درباره‌ خدا، غلامرضا حیدری ابهری، تهران: انتشارات قدیانی، چاپ دوم، 1392.