انواع اراده خدا نسبت به بندگان

پرسش :

اگر هر کاری که ما می‌کنیم به اراده و خواست خداست، پس چرا را ما را به خاطره گناهانمان مجازات می‌کند؟

پاسخ :
خدا نسبت به ما دو نوع خواست و اراده دارد که هر کدام را باید جداگانه بررسی کرد:

الف) او از سویی ما را آفریده و دست ما را برای انجام کارهای گوناگون باز گذاشته و اراده کرده است که در دنیا آزاد باشیم. براساس این اراده خدا، ما باید بین راه خوب و بد و راه گناه و بندگی یکی را برگزینیم. به این نوع اراده خدا، اراده تکوینی گفته می‌شود.

ب) از سوی دیگر، خدا قوانینی برای زندگی ما معین کرده و از ما خواسته است که به این قوانین پایبند باشیم و از آنها پیروی کنیم. اگر ما این قوانین را زیر پا بگذاریم (مثلاً آدم بکشیم، مال مردم را بخوریم و به دیگران دروغ بگوییم) مجازات خواهیم شد. به این نوع اراده خدا اراده تشریعی گفته می‌شود.

اگرچه خدا خودش به انسان حق انتخاب و قدرت کارهای مختلف را بخشیده است، ولی چون رعایت قوانین و مقرراتی را هم بر ما لازم شمرده است، پس در صورت تخلفِ ما حق دارد که مجازاتمان کند.

به عبارت دیگر، ما به بهانه‌ی اراده تکوینی خدا، نمی‌توانیم اراده تشریعی خدا را نادیده بگیریم و گناه کنیم. مجازات گنهکارها به دلیل مخالفت آنها با اراده‌ی تشریعی خداست. آیا یزید در روز قیامت می‌تواند ادعا کند که چون خدا به او قدرت کشتن امام حسین(علیه السلام) را نداده است پس نباید مجازات شود؟ قطعاً چنین نیست؛ زیرا اگرچه خود خدا به او این قدرت را داده است، اما با راهنمایی‌های خود در قرآن کریم هم به انسان آموخته است که باید در قدرتش از چه راه‌هایی استفاده کند.

​​​​​​​منبع: هفتاد پرسش و پاسخ درباره‌ خدا، غلامرضا حیدری ابهری، تهران: انتشارات قدیانی، چاپ دوم، 1392.