علت شکرگزاری ما از خدا

پرسش :

با توجه به اینکه خدا نیازی به شکر ما ندارد، پس چرا ما باید شکرگزار او باشیم؟

پاسخ :
الف) اگر ما معنی شکر را بفهمیم، آن وقت روشن می‌شود که چرا باید شکر خدا را به جای آوریم و چرا خدا ما را به این کار فرمان داده است. شکرگزاری فقط شکرگزاری زبانی و گفتن "الحمدالله" نیست.

حقیقت شکر این است که نخست بدانیم هر نعمتی از خداست و دوم نعمت‌های او را در راه نافرمانی او به کار نگیریم. در روایات اهل بیت (علیه السلام) بر این دو جنبه ی شکر تأکید زیادی شده است. در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) می‌خوانیم:
«هر کسی که خدا نعمتی به او می‌دهد و او هم در دل آن نعمت را از خدا بداند، شکر آن را بر جای آورده است.» (1)

این حدیث به جنبه ی نخست شکرگزاری اشاره دارد. در حدیث دیگری از آن بزرگوار آمده است: «شکر نعمت دوری از حرام‌هاست.» (2)

در این حدیث هم به جنبه ی دوم شکرگزاری اشاره شده است.

هر دو جنبه ی شکرگزاری به سود بنده‌ها است. وقتی انسان توجه می‌کند که فلان نعمت را خدا به او بخشیده است، ایمانش به خدا بیشتر می‌شود و به درجه ی بالاتری از معنویت دست می‌یابد و در نتیجه، احساس امید و آرامش بیشتری می‌کند. پس دیدید که جنبه ی نخست شکرگزاری، کاملاً به سود خود انسان است.

جنبه ی دوم شکرگزاری هم همین طور است و در این مرحله از شکر هم چیزی به خدا نمی‌رسد. در دل هر حرامی، زیان‌های بسیاری نهفته است و هر گناهی، اسیب‌های فراوانی را در پی دراد. اگر گفته اند که نعمت‌های خدا را در راه نافرمانی از او به کار نگیرید، یعنی اینکه از نعمت‌های خدا به ضرر خودتان استفاده نکنید.

باتوجه به این تفسیر از حقیقت شکر، دیگر این سؤال پیش نمی‌آید که مگر خدا به شکر گزاری ما نیازی دارد که ما را به شکرگزاری دعوت کرده است. در آیه ی 40 سوره ی نمل می‌خوانیم: «هر که شکرگزاری کند، به نفع خود شکرگزاری کرده است و هر که ناسپاسی کند، [بدان که] پروردگار من بی نیاز و کریم است.

ب) بر اساس یک قانون الهی، خدا نعمت آدم‌های شکرگزار را بیشتر می‌کند. در آیه ی 7 سوره ی ابراهیم می‌خوانیم: «اگر شکرگزاری کنید، من بر نعمت‌های شما می‌افزایم». 

در سخنان اهل بیت (علیهم السلام) هم در این موضوع تأکید شده است. از این نظر شکرگزاری از خدا، کاملاً به سود خود ماست و باعث بهره مندی بیشتر ما از نعمت‌ها می‌شود.

پی نوشت‌ها:
1.میزان الحکمه، حدیث 9613.
2. همان، 9607.

منبع: هفتاد پرسش و پاسخ درباره‌ خدا، غلامرضا حیدری ابهری، تهران: انتشارات قدیانی، چاپ دوم، 1392.