اهمیت نماز در قرآن کریم

پرسش :

نماز در قرآن از چه اهمیتی برخوردار است؟

پاسخ :
واژه «الصّلاه» در قرآن، 78 بار تکرار شده است. بخشی از این آیه ها درباره اهمیت و جایگاه نماز و بخشی دیگر درباره اسرار و آثار نماز است. آیه ای نیز درباره آداب و شرایط نماز و همچنین ترک نماز در قرآن به چشم می خورد. قرآن، نماز را جزو برنامه های حکومت اسلامی(1) قرار داده است و در جای دیگر نیز نماز را از اوصاف مؤمنان، متقین و محسنین می داند.(2)
 

آثار نماز

نماز از آن رو بازدارنده از بدی است(3) و گناهان را محو می کند(4) که رستگاری(5) و یاد خدا را به همراه دارد.(6) قرآن، سجده را راه نزدیک شدن به خدا می داند(7) و به انسان سفارش می کند با نماز، از خداوند یاری بخواهد؛(8) کاری که جز برای فروتنان دشوار به نظر می رسد.(9) قرآن، مؤمنان را کسانی توصیف می کند که در نمازشان خاشعند(10) و یاد خدا را مایه آرامش دل ها(11) و موجب رستگاری می دانند.(12) همچنین، انسان را در همه حال به یاد خدا فرا می خواند(13) و کسانی را که از نماز روی می گردانند، به زندگیِ دشوار نوید می دهد.(14)
 

آداب نماز

خداوند در قرآن می فرماید: «صدای نمازگزار هنگام نماز باید متعادل باشد.» (اسراء: 110) «نماز، رو به قبله اقامه شود.» (بقره: 146) همچنین کیفیت وضو، غسل و تیمم را بیان می کند(15) و می فرماید: «هنگامی که نماز را به پایان می رسانید، خداوند را یاد کنید.» (نساء: 103) قرآن به زمان خواندن نماز نیز اشاره می کند(16) و نماز را در حالت مستی، حرام(17) و ادای نماز از روی بی میلی را از نشانه های منافقان می داند.(18)
 

پی آمدهای ترک نماز و سهل انگاری در برپایی نماز

قرآن سهل انگاران در نماز(19) و ضایع کنندگان آن را توبیخ می کند.(20) از نظر قرآن، یکی از علت های سقوط در جهنم، ترک نماز است.(21) کسانی که از یاد خدا غافل می شوند، هم نشین شیطان هستند.(22)
 

مسجد

اختصاص دادن مکانی برای برپایی نماز، یکی دیگر از نشانه های بزرگی و شکوه این فریضه است. این مکان بنا بر ماهیت عملی که در آن انجام می شود، مسجد یا سجده گاه نامیده می شود. ساختن مساجد به منظور برپایی نماز در آنها، یکی از عادت های مسلمانان در سراسر جهان اسلام بوده است. به تعبیر قرآن، آباد کردن مساجد، تجلی ایمان به خداوند و آخرت است.(23) این تعبیر، از تکریم و تعظیم این وظیفه نزد خداوند متعال حکایت دارد.

پی‌نوشت‌ها:
1- نک: حج: 41.
2- نک: بقره: 3؛ توبه: 71؛ نمل: 2 و 3؛ لقمان: 2 - 4.
3- نک: عنکبوت: 45.
4- نک: هود: 114.
5- نک: اعلی: 14 و 15.
6- نک: طه: 14.
7- نک: علق: 19.
8- نک: بقره: 152.
9- نک: همان، 45.
10- نک: مؤمنون: 1 و 2.
11- نک: رعد: 28.
12- نک: انفال: 45.
13- نک: اعراف: 205؛ آل عمران: 191.
14- نک: طه: 124.
15- نک: مائده: 6.
16- نک: اسراء: 78؛ طه: 130.
17- نک: نساء: 43.
18- نک: همان، 142.
19- نک: ماعون: 4 و 5.
20- نک: مریم: 59.
21- نک: مدثر: 40 تا 43.
22- نک: زخرف: 36.
23- «إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ». (توبه: 18)

منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1389.