اولویت نماز خواندن به رفع گرسنگی

پرسش :

اگر فردی گرسنه باشد و هنگام نماز فرا رسد، در این شرایط آیا بهتر است که ابتدا نماز بخواند یا غذا بخورد؟

پاسخ :
محور اصلی در عبادت ها به ویژه نماز که گل سرسبد همه عبادت هاست، حضور قلب، توجه و تمرکز است؛ توجه به اینکه با چه کسی گفت وگو و راز و نیاز می کنیم و در برابر چه موجود قادر و عظیمی ایستاده ایم. درک همین نکته و توجه به این امور است که سبب می شود اولیای الهی هنگام عبادت و به ویژه نماز، یکسره از عالم و آدم، خود و دنیا غافل شوند؛ زیرا آنان عظمت خدا را با همه وجودشان احساس می کنند و خداوند متعال را به خوبی می شناسند. پس جز عظمت الهی، همه چیز در چشم آنها ناچیز و کوچک است.

از سفارش های مهم اولیای الهی خواندن نماز اول وقت همراه با جماعت است. از سویی دیگر، چند چیز را از مکروهات نماز شمرده اند. برای مثال، نماز خواندن در حال خواب آلودگی، گرسنگی زیاد یا نیاز به دست شویی مکروه است. اگر در این احکام نورانی و عمیق دقت کنیم، درمی یابیم که هر یک از این حالت ها، انسان را از حضور قلب در نماز و توجه به آن باز می دارد.

در واقع، نماز در این حالت ها نمازی بی روح و بی مغز است. البته این به حسب نوع افراد است که اموری مانند گرسنگی و خواب، تمرکز را از آنها می گیرد، ولی ممکن است افرادی باشند که در برابر خواب و گرسنگی، بر اثر تمرین و تکرار، مقاومت زیاد داشته باشند و این دو، تمرکز را از او نگیرد. با این حال، خواندن نماز در غیر این حالات بهتر و پرثمرتر است.

پس در پاسخ به این پرسش باید گفت در این گونه موارد، بهتر است انسان به اندازه ای غذا بخورد تا بتواند تمرکز لازم را در نماز داشته باشد. سپس هر چند پس از اول وقت، نماز را بخواند. البته نباید پرخوری کند و با شکم پر نماز بخواند؛ چون این از چاله درآمدن و در چاه افتادن است. نماز خواندن با شکم پر نیز مکروه است. باید توجه داشت که اگر گرسنگی هنگام نماز موردی باشد طبیعی است، ولی اگر همیشه تکرار شود، چه بسا از دام های شیطان باشد. انسان برای رسیدن به هدف مهمی مانند خواندن نماز در اول وقت، باید در تمام طول روز برنامه منظم بچیند.

منبع: پرسمان نماز، محسن محمدی، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1389.