احکام مزارعه | سوال دو

پرسش :

همان گونه که مستحضرید بر اساس مادّه یک قانون توزیع عادلانه آب مصوّب 1361/12/16 مجلس شوراى اسلامى، آب هاى جارى در رودها از مشترکات بوده و در اختیار حکومت اسلامى است. با توجّه به مادّه مذکور به سؤال زیر پاسخ دهید: زارعین در طول دو سه نسل برروى زمین کشاورزى زراعت مى کنند. عملاً از نظر عرفى داراى حق ارتفاق (حقّ نسق و حقّابه) هستند. مالک از مدّتى قبل (حدود 30 سال) براى سلب این حق از زارعان، آنها را مجبور به عقد قراردادهاى کوتاه مدّت (6ساله) کرده است. زارعان بدون آن که بدانند این قرارداد مکتوب، چه عواقبى دارد آن را امضا کرده اند. حال مالک ادّعا مى کند بعد از پایان قرارداد، آنها هیچ گونه حقّى (حق نسق وحقّابه) ندارند. لطفاً بفرمایید: آیا با این حیله حقّ زارعان از بین مى رود؟

پاسخ :
هرگاه زارعان در آنجا عرفاً داراى چنان حقّى باشند با این گونه قراردادها نمى توان حقّ آنها را سلب کرد؛ مگر این که در قرارداد نسبت به سلب چنان حقوقى تصریح شود.

منبع: استفتائات جدید (ج 4)، آیت‌‌ الله العظمی مکارم، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، 1393.