احکام وکالت | سوال سه

پرسش :

لطفا به سؤالات زیر پاسخ دهید: الف) اگر موکّل، وکیل را عزل کند و پس از آن، وکیل جانى را قصاص نماید، در صورتى که: وکیل علم به عزل داشته باشد، یا علم به عزل نداشته باشد، آیا دیه بر وکیل لازم مى شود؟ در فرض لزوم دیه، استقرار دیه بر وکیل است یا موکل؟ ب) اگر وکیل به عفو موکّل آگاهى داشته باشد، ولى اعتقاد داشته که عفو موکّل بعد از وکالت اثرى ندارد در این صورت اگر جانى را قصاص کند حکم چیست؟ ج) اگر موکّل وکیل را عزل کند و وکیل به عزل وى آگاهى پیدا کرده و جانى را قصاص نماید و ادّعا کند عزل را فراموش کرده، حکمش چیست؟ د) اگر موکّل ادّعا کند که وکیل به عزل یا به عفو خود آگاهى دارد و وکیل منکر علم باشد چطور؟ هـ) اگر موکّل جانى را عفو کند و وکیل جانى را بدون آگاهى از عفو قصاص کند، حکم چیست؟ و) اگر موکّل جانى را عفو کند و وکیل جانى را با آگاهى از عفو موکّل، قصاص کند، حکم چیست؟

پاسخ :
الف: تا خبر عزل به وکیل نرسد کارهایى که مى کند به حساب موکّل است ومسؤولیتى در برابر آن ندارد. ولى اگر علم به عزل پیدا کند تصرّفات بعدى او ضمان آور است.

ب: باید دیه قتل شبه عمد را بپردازد.

ج: هرگاه احتمال فراموشى جنبه عقلایى داشته باشد فقط باید دیه بدهد والّا وکیل قصاص مى شود.

د: قول وکیل با قسم پذیرفته مى شود، مگر این که موکّل اقامه بیّنه کند.

هـ: دیه بر عهده وکیل است و مى تواند آن را از موکّل بگیرد، زیرا موکّل در رساندن خبر عفو کوتاهى کرده است.

و: وکیل قصاص مى شود؛ مگر این که از حکم شرعى بى خبر باشد که در این صورت باید دیه بدهد.

منبع: استفتائات جدید (ج 4)، آیت‌‌ الله العظمی مکارم، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، 1393.