ادلّه اثبات عقد وقف

پرسش :

چگونه می‌توان وقفیت یک موقوفه (ملک یا‌ مال‌) را‌ ثابت کرد؟

پاسخ :

پاسخ از آقای دکتر نادر پور ارشد، عضو هیأت علمی‌ دانشگاه آزاد اسلامی‌ شهر‌کرد‌:

اثبات وقف، همانند اثبات دعاوی‌ دیگر‌، بـا‌ ادلّه عمومی‌ امکان‌پذیر‌ است؛ از قبیل اقرار واقف یا دیگران و ارائه اسناد رسمی یا عادی و اقامه شهود و غیره. علاوه ‌بر این، تصرف به عنوان وقفیّت، دلیل وقفیّت است به این معنا‌ که اگر مدت مدیدی عواید ملکی به عنوان وقف، صرف اموری می‌شده است، هرچند هیچ دلیل دیگری در میان نباشد، به ملاک ماده 35 قانون مدنی، ملک مزبور وقف شناخته‌ می‌شود‌. در این خصوص رأی اصراری شماره 699 مورخ‌ 34/4/17 هیأت عمومی دیوان عالی کشور نیز وجود دارد. اما باید توجه داشت که تصرف به عنوان وقفیّت تا زمانی‌‌ دلیل‌ وقفیّت است که خلافش نشده باشد. بر این مطلب که از ماده 36 قانون مدنی اخذ می‌شود در رأی اصراری‌ یاد شده نیز‌ تأیید‌ شده است.

علاوه ‌بر این باید‌ توجه‌ داشت که وقف با شهادت شهود هم قابل اثبات است و رأی وحدت رویه شماره 3925 مورخ‌ 37/2/25، که مبتنی بر ماده 1306 قانون‌ مدنی‌ است، به لحاظ حذف‌ ماده‌ مزبور قابل استناد نیست. توضیح اینکه‌ رأی وحدت رویه یاد شده، وقف را با شهادت قابل اثبات نمی‌دانست؛ بنابراین سبق تصرّف وقف و عقد وقف‌ با شهادت شهود و هر بیّنه شرعی‌ دیگر‌ قابل اثبات خواهد بود.

منبع: فصلنامه میراث جاویدان، شماره 60، زمستان 1386.