نقد ادبى با مقاد غربى
پرسش :
برخى از نویسندگان متخصص در نقد فرهنگى به طور عام و نقد ادبى به طور خاص، در متد نقدى خود، متکى بر نظریات غربى هستند که هیچ رابطه اى با اندیشه اسلامى و همچنین میراث فرهنگى عربى و زبان و ادبیات آن ندارد و این باعث میشود که براى بسیارى از خوانندگان این نوع نقدهاى ادبى، نوعى از تزلزل و هرج و مرج فکرى ایجاد شود؛ زیرا آنان متون ادبى عربى را که توسط یک ادیب مسلمان و پایبند به اسلام در همه امور زندگى خود، پدید آمده است، با روش کاملاً دور و بیگانه با اسلام مورد نقد قرار مى دهند. این روش خود به خود باعث میشود که بسیارى از تناقضات فکرى در اصول ثابت مطرح گردد. این دسته از منتقدان، متن عربى را مطابق به معیارهاى ثابت غربى و غیر اسلامى مورد نقد و تحلیل و تفسیر قرار مى دهند، با این هدف که این متون را از اعتبار ساقط کنند و آنها را از معانى روشن و واضح خود تهى سازند و به معانى بى ربط و بى نظم و نسق و غیرقابل قبول براى خود تبدیل نمایند. ما از این نوع متدهاى غربى براى نسل هاى خود نگران هستیم. نظر جنابعالى در این مورد چیست؟
پاسخ :
وظیفه ما در دنیاى باز و آزاد کنونى، مقابله با این گروه از منتقدان با شیوه متقابل است. بدین معنى که باید افکار و نظریات و فرهنگ غربى به گونه عینى و واقعى و بدون شتم و طعن نقد گردد و مغالطه ها، نظریات باطل و تحریفات آنان در مورد وارونه نشان دادن حقایق و ارایه ناقص و نادرست آن بیان شود و این که فرهنگ اسلامى در تربیت انسان و رابطه او با جامعه و تهذیب سلوک و رفتار او در همه عرصه هاى فردى، اجتماعى، خانوادگى، اقتصادى و غیره، نقش مهمى دارد. اسلام با تربیت انسان، او را در مسیر مستقیم و به سمت اعتدال و میانه‌روى و عدم انحراف به چپ و راست، جهت مى دهد و وى را به انرژى نیرومند روانى و ملکات فاضله اخلاقى و نیروى دین و ایمان مجهز میگرداند. در حالى که فرهنگ رایج بین مردم در غرب، انسان را به سوى غرایز حیوانى و شهوات نفسانى سوق مى دهد. از همین رو نظام خانواده، اخلاق و معنویت در غرب از هم گسیخته و فروپاشیده است. این وضعیت در غرب در اذهان جوانان آنها مى تواند تأثیرگذار باشد؛ زیرا مى بینند که در نظام اجتماعى و خانوادگى در اسلام یک نوع معنویتى وجود دارد که در نظام خود آن را نمییابند. بلکه در نظام خود با یک نوع از هم گسیختگى و فروپاشى مواجه هستند. از همین رو به اسلام و گرویدن به آن ترغیب مى شوند.
از سوى دیگر بر جوانان ما است که به جاى فرهنگ مبتذل رایج در غرب، از سنتهاى اسلامى و فرهنگ انسانى خود پاسدارى نمایند و خود را در عرصه هاى گوناگون طب، مهندسى، علوم فضایى، اقتصاد و غیره، به فنون عالى و تکنالوژى پیشرفته معاصر مجهز گردانند و همه تلاش خود را به کار بندند و از هر وسیله ممکن استفاده کنند تا به تخنیکهاى عالى دست پیدا نمایند.
منبع: یکصد و یک سوال و جواب پیرامون حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی، محمد اسحاق فیاض، مترجم: سرور دانش، ناشر: دبیرخانه کنگره تجلیل از مقام علمی آیت الله العظمی فیاض، 1392 ش.
وظیفه ما در دنیاى باز و آزاد کنونى، مقابله با این گروه از منتقدان با شیوه متقابل است. بدین معنى که باید افکار و نظریات و فرهنگ غربى به گونه عینى و واقعى و بدون شتم و طعن نقد گردد و مغالطه ها، نظریات باطل و تحریفات آنان در مورد وارونه نشان دادن حقایق و ارایه ناقص و نادرست آن بیان شود و این که فرهنگ اسلامى در تربیت انسان و رابطه او با جامعه و تهذیب سلوک و رفتار او در همه عرصه هاى فردى، اجتماعى، خانوادگى، اقتصادى و غیره، نقش مهمى دارد. اسلام با تربیت انسان، او را در مسیر مستقیم و به سمت اعتدال و میانه‌روى و عدم انحراف به چپ و راست، جهت مى دهد و وى را به انرژى نیرومند روانى و ملکات فاضله اخلاقى و نیروى دین و ایمان مجهز میگرداند. در حالى که فرهنگ رایج بین مردم در غرب، انسان را به سوى غرایز حیوانى و شهوات نفسانى سوق مى دهد. از همین رو نظام خانواده، اخلاق و معنویت در غرب از هم گسیخته و فروپاشیده است. این وضعیت در غرب در اذهان جوانان آنها مى تواند تأثیرگذار باشد؛ زیرا مى بینند که در نظام اجتماعى و خانوادگى در اسلام یک نوع معنویتى وجود دارد که در نظام خود آن را نمییابند. بلکه در نظام خود با یک نوع از هم گسیختگى و فروپاشى مواجه هستند. از همین رو به اسلام و گرویدن به آن ترغیب مى شوند.
از سوى دیگر بر جوانان ما است که به جاى فرهنگ مبتذل رایج در غرب، از سنتهاى اسلامى و فرهنگ انسانى خود پاسدارى نمایند و خود را در عرصه هاى گوناگون طب، مهندسى، علوم فضایى، اقتصاد و غیره، به فنون عالى و تکنالوژى پیشرفته معاصر مجهز گردانند و همه تلاش خود را به کار بندند و از هر وسیله ممکن استفاده کنند تا به تخنیکهاى عالى دست پیدا نمایند.
منبع: یکصد و یک سوال و جواب پیرامون حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی، محمد اسحاق فیاض، مترجم: سرور دانش، ناشر: دبیرخانه کنگره تجلیل از مقام علمی آیت الله العظمی فیاض، 1392 ش.
