عدم ذکر منابع در نوشته‌ها
پرسش :
برخى از نویسندگان منابع و مآخذ را درباره موضوعات معینى خریدارى مى‌کنند و سپس به نوشتن بحث‌ها و بررسى‌هاى خود میپردازند. در حالى که بسیارى از افکار و نظریات را از آن منابع اقتباس کردهاند، اما بر خلاف امانت علمى متعارف در شیوه‌هاى پژوهش علمى، در حواشى یا پاورقى‌هاى کتابهاى خود هیچ اشارهاى به منابع نمى کنند. آیا با این عمل خود مرتکب عمل مخالف شرع مى شوند؟ آیا ناشران مجازند در عین علم به موضوع، چنین کتابهایى را نشر کنند؟ آیا کتاب فروش مجاز است در صورت علم به مسأله این نوع کتاب ها را بفروشد؟
پاسخ :
این عمل هیچ منعى ندارد؛ زیرا امانت علمى مانند امانت مالى نیست که تصرف، تحقیق و اقتباس از آن خیانت تلقى شود. از این رو، هیچ مانعى وجود ندارد که منابع موردنظر خریده شود و از نگاه کمیت و کیفیت از آنها استفاده شود، بدون این که در پاورقى از آنها یادى به عمل آید. همچنین از نگاه شرعى هیچ مانعى وجود ندارد که افکار خاصى نقل گردد، بدون این که به نام صاحب آنها اشارهاى شود. از آنچه گفته شد پاسخ مسایل بعدى نیز روشن مى گردد.
منبع: یکصد و یک سوال و جواب پیرامون حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی، محمد اسحاق فیاض، مترجم: سرور دانش، ناشر: دبیرخانه کنگره تجلیل از مقام علمی آیت الله العظمی فیاض، 1392 ش.
این عمل هیچ منعى ندارد؛ زیرا امانت علمى مانند امانت مالى نیست که تصرف، تحقیق و اقتباس از آن خیانت تلقى شود. از این رو، هیچ مانعى وجود ندارد که منابع موردنظر خریده شود و از نگاه کمیت و کیفیت از آنها استفاده شود، بدون این که در پاورقى از آنها یادى به عمل آید. همچنین از نگاه شرعى هیچ مانعى وجود ندارد که افکار خاصى نقل گردد، بدون این که به نام صاحب آنها اشارهاى شود. از آنچه گفته شد پاسخ مسایل بعدى نیز روشن مى گردد.
منبع: یکصد و یک سوال و جواب پیرامون حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی، محمد اسحاق فیاض، مترجم: سرور دانش، ناشر: دبیرخانه کنگره تجلیل از مقام علمی آیت الله العظمی فیاض، 1392 ش.
