احکام قضایی | حدود: سوال پنج
پرسش :
الف) هزینه درمان و بهبود شخصى که در اثر اجراى حد یا قصاص اطراف، یکى از اعضاى خود را از دست داده، به عهده بیت‌المال است یا محکوم علیه؟ ب) در صورتى که به عهده بیت‌المال باشد، حکم اختصاص به معالجات اولیه دارد یا معالجات بعدى را نیز دربرمى‌گیرد؟ ج) آیا بین فقیر و غنى در حکم مذکور فرقى هست یا نه؟ د) آیا تفاوتى بین حد و قصاص وجود دارد؟
پاسخ :
به موجب آیه «فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدىٰ عَلَیْکُمْ ) خسارت درمان و بهبودى جنایت کلاً برعهده جانى است، اعم از معالجات اولیه یا بعدى چون این خود زیانى است که از طرف جانى بر مجنى وارد شده است، و اگر جانى قدرت مالى ندارد کل خسارات برعهده بیت‌المال اسلامى است و میان فقیر و غنى فقط در امکان و عدم امکان پرداخت فوق است، ولى اگر فقیر امکان پرداخت قسمتى را دارد واجب است آن‌مقدار را پرداخت کند و بقیه به عهده بیت‌المال است. تفاوت بین حد و قصاص عموم و خصوص من‌وجه است در قتل عمد، قصاص و حد جمع است در قتل و در زنا و لواط و دزدى و مانند اینها حکم، حد است و نه قصاص و به‌عکس در قتل و جرح اطراف، قصاص است و نه حد.
منبع: احکام قضایی بر مبنای قرآنی، محمد صادقی تهرانی، ناشر: شکرانه، قم، 1392 ش.
به موجب آیه «فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدىٰ عَلَیْکُمْ ) خسارت درمان و بهبودى جنایت کلاً برعهده جانى است، اعم از معالجات اولیه یا بعدى چون این خود زیانى است که از طرف جانى بر مجنى وارد شده است، و اگر جانى قدرت مالى ندارد کل خسارات برعهده بیت‌المال اسلامى است و میان فقیر و غنى فقط در امکان و عدم امکان پرداخت فوق است، ولى اگر فقیر امکان پرداخت قسمتى را دارد واجب است آن‌مقدار را پرداخت کند و بقیه به عهده بیت‌المال است. تفاوت بین حد و قصاص عموم و خصوص من‌وجه است در قتل عمد، قصاص و حد جمع است در قتل و در زنا و لواط و دزدى و مانند اینها حکم، حد است و نه قصاص و به‌عکس در قتل و جرح اطراف، قصاص است و نه حد.
منبع: احکام قضایی بر مبنای قرآنی، محمد صادقی تهرانی، ناشر: شکرانه، قم، 1392 ش.
