معنی آیین های مقدس

پرسش :

منظور از آیین های مقدس مسیحیان چیست؟

پاسخ :
آیین های مقدس که به آن شعایر دینی و اسرار مقدس هم می گویند و برخی کلیساهای مسیحی آن را احکام نیز می نامند، نشانه ی پیدایی است از عمل ناپیدایی که خداوند متعال به آن می پردازد.(1) بر طبق الهیات کلیسای کاتولیک روم، شعایر دینی عبارتند از آدابی که به واسطه ی آنها فیض خدا از طریق نامرئی به انسان می رسد. بنابراین، آیین های مقدس فیض تقدیس کننده،(2) یعنی کمک خداوند را که برای نجات لازم است، به وجود می آورند و یا آن را افزایش می دهند.(3) پروتستان ها آیین های مقدس را ایجاد کننده ی فیض نمی دانند: «وقتی دستورات مسیح را اطاعت می کنیم و مسیح و فداکاریهای او را به یاد می آوریم، بی شک در فیض خداوند، عیسی، رشد می نماییم. ولی این امر توسط خود آیین مقدس ایجاد نمی شود.»(4)

کلیسای کاتولیک و ارتدوکس آیین های مقدس را هفت عدد می دانند که عبارتند از: تعمید، عشای ربانی، دست گذاری، تأیید، ازدواج مقدس، تدهین نهایی و توبه. تعمید و توبه را «سرّ مردگان» هم می نامند، چون در اعتقاد مسیحیان، عیسی(علیه السلام) این دو آیین را برای رهنمون ساختن شخصی که در گناه مرده است، به حیات مقدس وضع کرده است. پنج آیین دیگر را سرّ زندگان می نامند، چون در ابتدا شخص با توبه و تعمید به نعمت حیات مقدس نایل آمده و پس از صلاحیت، برخورداری از آیین های دیگر را به دست می آورد.(5)

کلیسای پروتستان از بین آیین های ذکر شده فقط تعمید و عشای ربانی را آیین مقدس می داند. اشکال عمده ی این گروه آن است که دلیلی در دست نیست که پنج آیین دیگر را مسیح(علیه السلام) وضع کرده باشد. نویسنده ی کتاب تاریخ اصلاحات کلیسا می نویسد: «عقیده ی پروتستان بر این نیست که هر چیزی را مسیح امر نکرده است نباید بدان عمل شود. ایراد پروتستان نسبت به دو موضوع است. اول آن که هر یک از این هفت آیین توسط خود مسیح تعلیم داده شده باشد. دوم آن که این آیین های مقدس از وسایل و لوازم نجات هستند. در عهد جدید به تأکید هر چه تمام تر گفته شده است که به وسیله ی ایمان نجات می یابیم نه اعمال و هر چند تشریفات ظاهری غالباً منبع برکات بزرگ و توفیقی عظیم می باشد ولی اعتماد به آن تشریفات یا خود آن تشریفات موجب نجات نخواهد شد.»(6)

پروتستان ها آداب ورود به منصب روحانی (انتصاب) را انجام می دهند اما آن را از شعایر مقدس نمی دانند. آیین های ازدواج هم به عنوان رسمی مذهبی اما غیر مقدس در میان آنان وجود دارد. آیین تأیید هم از وضعیت نسبتاً مشابهی برخوردار است.(7) از سوی دیگر، لوتر توبه را طریقی برای تأیید تعمید می داند نه آیینی مستقل، اما با اعتراف مخالفت می کند.

کلیسای ارتدوکس از رسوم هفتگانه ی مسیحی فقط اجرای دست گذاری را منحصر و مختص به اسقف ها می داند. بقیه ی رسوم را کشیشان نیز می توانند انجام دهند. این با روش کلیسای کاتولیک که هنوز اداره ی شعایر دینی را مخصوص اسقف ها می داند تفاوت آشکار دارد. البته گاه کشیش به عنوان جانشین اسقف عمل می کند. در کلیسای پروتستان روحانیت نقش خود را به عنوان اداره کننده ی اعضای آیین ها از دست می دهد.

پی نوشت:
 
(1). هاری کاکس، مسیحیت، ص 111. 
(2). تقدیس در معنای وسیعش عبارت است از عملی که خداوند طی آن کسی یا چیزی را برای استفاده ای مقدس انتخاب می کند. (جان والوورد، خداوند ما عیسی مسیح، ص 122)
(3). اینار مولند، جهان مسیحیت، ص 307.
(4). هنری تیسن، الهیات مسیحی، ص 309.
(5). پطرس بستانی، دایرة المعارف بستانی، ج 9، ص 567.
(6). جان الدر، تاریخ اصلاحات کلیسا، ص 65.
(7). رابرت ویر، جهان مذهبی، ص 790.

منبع: مسیحیت شناسی مقایسه ای ،محمد رضا زیبائی نژاد، انتشارات صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران، تهران، 1384، ص 315.