اقسام «قیاس» در فقه
پرسش :
چند نوع «قیاس» در فقه تعریف شده است و کدام یک به عنوان حجت شرعی ملاک عمل واقع می شود؟
پاسخ :
قیاس بر دو قسم است:
1. قیاس ظنّى، که بر اساس ظنّ و گمان است. این نوع قیاس در مذهب شیعه وجود ندارد، و حجّت نیست.
2. قیاس قطعى از راه الغاى خصوصیّت یقینى؛ که این نوع قیاس حجّت است. مثلاً در روایات آمده که: «سَألْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ لا یَدْری صَلّى رَکْعَتَیْنِ أمْ أرْبَعاً، قالَ: یُعیدُ الصَّلاةَ»؛ (محمّد بن مسلم مى‌گوید: از امام در مورد مردى پرسیدم که شک بین دو و چهار کرده است؟ امام فرمود: نمازش را اعاده مى‌کند).(1)
در این جا ما از کلمه «رجل» الغاى خصوصیّت نموده، مى‌گوییم: این حکم شامل زنان هم مى‌شود؛ زیرا قطعاً این حکم اختصاص به مردان ندارد.
پی نوشت:
(1). تهذیب الأحکام، طوسى، محمد بن الحسن، محقق / مصحح: خرسان، حسن، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 قمری، چاپ: چهارم، ج 2، ص 186، باب (أحکام السهو فی الصلاة و ما یجب منه إعادة الصلاة).
منبع: حیله هاى شرعى و چاره جویى هاى صحیح، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: علیان نژادى، ابوالقاسم، مدرسة الامام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1428 قمری، چاپ: دوم، ص 30.
قیاس بر دو قسم است:
1. قیاس ظنّى، که بر اساس ظنّ و گمان است. این نوع قیاس در مذهب شیعه وجود ندارد، و حجّت نیست.
2. قیاس قطعى از راه الغاى خصوصیّت یقینى؛ که این نوع قیاس حجّت است. مثلاً در روایات آمده که: «سَألْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ لا یَدْری صَلّى رَکْعَتَیْنِ أمْ أرْبَعاً، قالَ: یُعیدُ الصَّلاةَ»؛ (محمّد بن مسلم مى‌گوید: از امام در مورد مردى پرسیدم که شک بین دو و چهار کرده است؟ امام فرمود: نمازش را اعاده مى‌کند).(1)
در این جا ما از کلمه «رجل» الغاى خصوصیّت نموده، مى‌گوییم: این حکم شامل زنان هم مى‌شود؛ زیرا قطعاً این حکم اختصاص به مردان ندارد.
پی نوشت:
(1). تهذیب الأحکام، طوسى، محمد بن الحسن، محقق / مصحح: خرسان، حسن، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 قمری، چاپ: چهارم، ج 2، ص 186، باب (أحکام السهو فی الصلاة و ما یجب منه إعادة الصلاة).
منبع: حیله هاى شرعى و چاره جویى هاى صحیح، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: علیان نژادى، ابوالقاسم، مدرسة الامام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1428 قمری، چاپ: دوم، ص 30.
