علت وجوب داشتن مرجع تقلید

پرسش :

با توجه به این که در زمان حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله) کسی مرجع تقلید نداشت چرا ما باید مرجع تقلید داشته باشیم البته با این که من بچه انقلاب نیستم ولی هر وقت مشکلی برایم پیش بیاید، از نظر شرعی به توضیح المسائل امام خمینی مراجعه می کنم لطفاً در این باره توضیح دهید.

پاسخ :
هر انسان عاقلی به خوبی می داند که وقتی نسبت به موضوعی آگاهی کامل ندارد، باید از افراد صاحب نظر در آن موضوع بپرسد تا جاهلانه در هیچ کاری وارد نشود، مانند مراجعه به پزشک مهندس و... . انسان ِ مسلمان نیز وظیفه دارد با معارف و احکام دین آشنا شود; از این رو، باید سراغ بزرگانی برود که با علوم و احکام دین آشنا هستند؛ قرآن کریم در آیه ای می فرماید: «وَ لاَ تَقْف ُ مَا لَیْس َ لَکَ بِه ِی عِلْم ٌ؛(اسرأ،36) و چیزی را که به آن علم نداری دنبال مکن.» و در جای دیگر می فرماید: «فَسْئَلُوا أَهْل َ الذِّکْرِ إِن کُنتُم ْ لاَ تَعْلَمُون َ؛(نحل 43) اگر نمی دانید، از آگاهان بپرسید.»

به یقین پیامبر اسلام و امام مقام های مختلفی از قبیل مرجعیت مذهبی رهبری سیاسی مرجعیت قضایی اجرای احکام الهی تبلیغ دین و بیان احکام الهی و... دارند؛ از این رو، در زمان حضور پیامبر و امام خود آن بزرگواران مرجع همه امور از جمله بیان احکام خدا برای مردم بودند: «بِالْبَیِّناتِ وَ الزُّبُرِ وَ أَنزَلْنَآ إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّن َ لِلنَّاس ِ مَا نُزِّل َ إِلَیْهِم ْ وَ لَعَلَّهُم ْ یَتَفَکَّرُون َ؛(نحل 44) و ما این ذک ] قرآن] را بر تو نازل کردیم تا آن چه به سوی مردم نازل شده است را برای آن ها روشن سازی شاید اندیشه کنند.»

البته آن بزرگواران چون علم خدایی داشتند، در فتوا دادن و بیان احکام الهی مانند مراجع تقلیدِ امروز، نیاز به آموزش و تحقیق و اجتهاد نداشتند.

افزون بر مطالب بالا، کسانی که در زمان حضور پیامبر و امام، دست رسی به آن بزرگواران نداشتند، پیامبر یا امامان معصوم کسانی را که در حدّ فتوا دادن و فقاهت بودند، امر می کردند که به شهرها و... سفر کنند و بر کرسی ّ مرجعیت بنشینند و پس از تحقیق و استخراج احکام خدا، آن ها را برای مردم بیان کنند.

در خاتمه شایان یاد است اگر هنگامی که به سن بلوغ رسیدید، اگر امام خمینی رحلت کرده بوده وظیفه شما این است که به یکی از مراجع اعلم زنده مراجعه کنید و احکام شرعی را براساس فتوای مراجع زنده عمل نمایید.

منبع: مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی