احکام وصیت | سوال پنجاه

پرسش :

‏پدر ما در سن 87 سالگی در دو سال قبل فوت می کند. از او دو پسر و همسر مجدد‏‎ ‎‏باقیمانده است. برادر همسرش وصیت نامه ای پس از فوتش ارائه داده است که طبق‏‎ ‎‏آن: پدر ما تمام اموالش را برای مدت پانزده سال بعد از فوتش حبس شرعی کرده که‏‎ ‎‏عواید آن به مصارف متعدد و عمومی برسد. ‏ ‏پدرمان در زمان حیاتش ـ چه خودش شخصاً و چه با دادن وکالت به شخص‏‎ ‎‏وصی ـ کلیه اموال خویش را که حبس شرعی کرده بود فروخته است. فقط یک قطعه‏‎ ‎‏زمین زراعتی دیمی در تاکستان قزوین باقیمانده که آن را هم یک سال قبل از فوتش (با‏‎ ‎‏وکالتی که برای فروش به وصی داده بوده) قول نامه کتبی می کند که بفروشد، ولی موفق‏‎ ‎‏نمی شود و خریدار هم تقاضای خسارت کرده است. حال وصی ادعا می کند که این‏‎ ‎‏قطعه زمین هم بایستی مدت پانزده سال در اختیار او باشد؛ در صورتی که با توجه به‏‎ ‎‏مسأله 2707، احکام وصیت رسالۀ شریفۀ عملیه که می فرماید: «اگر موصی کاری کند‏‎ ‎‏که معلوم شود از وصیت خود برگشته ـ مثلاً خانه ای را که وصیت کرده به کسی بدهند،‏‎ ‎‏بفروشد یا دیگری را برای فروش آن وکیل نماید ـ وصیت باطل می شود».‏ ‏‏استدعا داریم از نظر شرعی معین فرمایند:‏ ‏‏1. چون پدرمان تمام آن چیزهایی را که وصیت کرده بعد از فوتش پانزده سال‏‎ ‎‏حبس شرعی باشد فروخته است؛ فقط این قطعه زمین باقیمانده که آن را هم قول نامه‏‎ ‎‏کتبی برای فروشش تنظیم کرده بود که موجود است؛ آیا وصیت نامه با معاملاتی که‏‎ ‎‏رویش انجام داده ـ با توجه به مسأله 2707 ـ باطل است یا نافذ می باشد؟ ‏ ‏‏2. آیا موصی می توانسته کلیه اموالش را وصیت کند یا فقط تا ثلث مالش حق‏‎ ‎‏داشته؟‏

پاسخ :
‏‏بسمه تعالی، وصیت در ثلث ترکه نافذ است و در بقیه موقوف است به‏‎ ‎‏اجازۀ ورثه و چنانچه موصی در مال مورد وصیت تصرف کرده ـ به طوری‏‎ ‎‏که با وصیت منافی است ـ وصیت باطل شده است. ‏

منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، جلد 7، ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران، 1392 ش.