دستورات اسلام برای بیمار نشدن

پرسش :

اسلام برای مبتلا نشدن به بیماری ها چه دستوراتی دارد؟

پاسخ :
دستور «کُلُوا وَ اشرَبُوا و لَاتُسرِفُوا؛ بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید.»(1)

گرچه بسیار ساده به نظر مى رسد، اما امروز ثابت شده است که یکى از مهمترین دستورات بهداشتى همین است؛ زیرا تحقیقات دانشمندان به این نتیجه رسیده که سرچشمه بسیارى از بیماریها، غذاهاى اضافى است که به صورت جذب نشده در بدن انسان باقى مى ماند، این مواد اضافى هم بار سنگینى است براى قلب و سایر دستگاه هاى بدن و هم منبع آماده اى است براى انواع عفونتها و بیماریها. لذا براى درمان بسیارى از بیماریها، نخستین گام همین است که این مواد مزاحم که در حقیقت زباله هاى تن انسان هستند، سوخته شوند و پاکسازى جسم عملى گردد.

عامل اصلى تشکیل این مواد مزاحم، اسراف و زیاده روى در تغذیه و به اصطلاح پرخورى است و راهى جز رعایت اعتدال در غذا نیست، مخصوصاً در عصر و زمان ما که بیماری هاى گوناگونى مانند بیمارى قند، چربى خون، تصلّب شرائین، نارسایی هاى کبد و انواع سکته ها فراوان شده است افراط در تغذیه با توجه به عدم تحرک جسمانىِ کافى، یکى از عوامل اصلى محسوب مى شود و براى از بین بردن این گونه بیماریها، راهى جز حرکت کافى و میانه روى در تغذیه نیست.

مفسّر بزرگ، مرحوم «طبرسى» در «مجمع البیان» مطلب جالبى نقل مى کند که:
«هارون الرشید طبیبى مسیحى داشت، که مهارت او در طب معروف بود، روزى این طبیب به یکى از دانشمندان اسلامى(2) گفت: من در کتاب آسمانى شما چیزى از طب نمى یابم، در حالى که دانش مفید بر دو گونه است: علم ادیان، علم ابدان (و شما فقط علم ادیان را دارا هستید)

او در پاسخش چنین گفت: خداوند همه دستورات طبى را در نصف آیه از کتاب خویش آورده است: «کُلُوا وَ اشرَبُوا وَ لَاتُسرِفُوا» و پیامبر ما نیز طب را در این دستور خویش خلاصه کرده است: «اَلْمِعْدَةُ بَیتُ الأَدوَاءِ وَ الحَمیةُ رَأسُ کُلِّ دَوَاءٍ وَ اَعطِ کُلَّ بَدَنِ مَا عَوَّدتَهُ»؛ (معده، خانه همه بیماریها است و امساک و پرهیز، سرآمد همه داروها است و آنچه بدنت را به آن عادت داده اى [از عادات صحیح و مناسب] آن را از او دریغ مدار).

طبیب مسیحى هنگامى که این سخن را شنید گفت: «ما ترک کتابکم و لانبیّکم لجالینوس طبّا»؛ (قرآنِ شما و پیامبرتان براى جالینوس [طبیب معروف] طبّى باقى نگذارده است).»(3) 

کسانى که این دستور را ساده می انگارند، خوب است در زندگى خود آن را بیازمایند تا به اهمیت و عمق آن آشنا شوند و معجزه رعایت این دستور را در سلامت جسم و تن خود ببیند.

پی‌نوشت‌ها:
(1). سوره اعراف، آیه 31.
(2). مراد (على بن حسین بن واقد) است.
(3). مجمع البیان فى تفسیر القرآن، طبرسى، فضل بن حسن، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372 شمسی، چاپ: سوم، ج ‏4، ص 639، (المعنى).

منبع: اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازى، تهیه و تنظیم: اکبر خادم الذاکرین‏، انتشارات نسل جوان‏، قم‏، 1385 ش، چاپ: اول، ج 1، ص 307.