سیمای سوره انشراح

پرسش :

ویژگی ها، اهداف و محتوای سوره انشراح چیست؟

پاسخ :
نام ها: نام های این سوره عبارتند از: «انشراح» به معنای وسعت دادن، و «اَلَم نَشْرَح» و «شَرْحْ» که هم خانواده نام اول هستند و همگی از آیه اول این سوره گرفته شده اند.

شمارگان: دارای 8 آیه و 27 کلمه و 103 حرف است.

نزول: سوره انشراح که در مکه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل شد بعد از سوره ضُحی و قبل از سوره عصر به عنوان یازدهمین سوره فرود آمده ولی در چینش کنونی قرآن نود و چهارمین سوره بشمار می آید.

فضایل: از پیامبر صلی الله علیه و آله حکایت شده که: «هر کس سوره انشراح را بخواند پاداش کسی را دارد که محمد صلی الله علیه و آله او را غمگین دیده و اندوه را از قلب او زدوده است.»(1)

ویژگی: بر طبق احادیث، این سوره با سوره ضُحی یک سوره شمرده می شود. یعنی اگر کسی در نماز سوره ضحی را خواند باید سوره انشراح را نیز بخواند البته این مطلب با دقت در دو سوره و پیوند معنایی آنها نیز آشکار می شود.(2)

اهداف: هدف اساسی سوره انشراح تسلّی دادن به پیامبر صلی الله علیه و آله است،
البته با این تذکر که در پس مشکلات آسانی است.

مطالب: مهمترین مطالب این سوره عبارتند از:
1. یادآوری نعمت های الهی نسبت به پیامبر صلی الله علیه و آله از جمله شرح صدر ایشان. (آیات 1-4)
2. یادآوری این نکته که پس از انجام هر تلاشی استراحت کن و به سوی عبادت پروردگار روی آور. (آیات 7-8)

پی‌نوشت‌ها:
(1) مجمع البیان، ج 10، ص 507.
(2) نمونه، ج 27، ص 118.

منبع: سیمای سوره های قرآن (برگرفته از تفسیر قرآن مهر)، محمدعلی رضایی اصفهانی، انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1389 ش.