چرا باید برای نماز وضو بگیریم؟

پرسش :

فلسفه وضو چیست و چرا باید برای نماز وضو بگیریم؟

پاسخ :
فلسفه وضو
بنده ای که آماده مناجات و راز و نیاز با آفریدگار جهان هستی می گردد، باید از هر لحاظ خود را مهیا سازد و با حالت مورد پسند و هیئتی نیکو در محضر او، حاضر شود. بدون طهارت از پلیدی های ظاهری و باطنی نمیتوان به دستگاه قدسی آن عزیز راه یافت.

حال وضو و طهارت نیز، مقدمه و کلید برای ورود به گلستان سرسبز نماز و مناجات است و در نتیجه آغازی برای ورود به بهشت (الوضوء مفتاح الصلاة والصلاة مفتاح الجنه).(1)

فلسفه و اسرار وضو در کلام امام رضا علیه السلام
حضرت امام رضا (علیه السلام) در باره فلسفه و اسرار «وضو» می فرمایند:

1- وضو، یک ادب در برابر خداوند است تا بنده هنگام نماز، وقتی در برابر او می ایستد پاک باشد.

2- همچنین از آلودگی ها و پلیدی ها، پاکیزه شود.

3- به علاوه [فایده] وضو، از بین رفتن کسالت و طرد خواب آلودگی (و ایجاد نشاط) است.

4- دل و روح را آماده ایستادن در برابر پروردگار می سازد.

5- در وضو شستن صورت و مسح سر و پاها واجب است؛ زیرا این ها عضوهایی است که در نماز به کار گرفته می شوند...(2)

سایر حکمت‌های وضو
علاوه بر این می توان به فلسفه و حکمت‌های زیر نیز اشاره کرد:

الف) وضو به معنای نظافت، شست و شو و پاکیزگی است. ما قسمت هایی از بدن را - که معمولا بیرون است - پاکیزه می کنیم.
صورت بیرون است و زودتر کثیف می شود؛ دست معمولا تا آرنج بیرون است و در مواقع معمولی بیشتر کثیف می شود؛ بعد هم قسمتی از جلو سر و روی پاکه بیرون است همه را تمیز می کنیم. البته پاکیزه کردن را باید برای خدا و اطاعت از دستور او انجام داد.

آمادگی جسم و روان است وضو 
مفتاح در باغ جنان است وضو
با آب حیات عشق، دل را شویید 
آئینه پاکی جهان است وضو

ب) شهید بهشتی (رحمه الله) در باره فلسفه وضو افزوده است: «وضو، شست و شو کردن و آنگه به مسجد و محل نماز خرامیدن است. یک قدم به سمت پاکی معنوی بر داشتن است. لذا، اگر کسی همین حالا نیز به حمام رفته باشد، باید برای خدا وضو بگیرد تا یک قدم به خلوص و خدایی بودن نزدیک تر شده باشد».(3)

ج) وضو؛ به عنوان مقدمه نماز نه تنها موجب تطهیر جسم از آلودگی ها می شود؛ بلکه تطهیر روح را در بر می گیرد.

با وضو مؤمن احساس می کند، جسم و روحش از آلودگی گناهان و لغزش ها پاک شده است. این احساس پاکی و طهارت جسمی و روحی، انسان را برای ارتباط معنوی با خدا و ورود به حالت آرام سازی جسمی و روحی در نماز آماده می سازد.(4)

پی‌نوشت‌ها:
1. نهج الفصاحه، ح 1588. 
2. وسائل الشیعه، ج 11، ص 257. 
3. سرود یکتاپرستی، ص 20. 
4. قرآن و روان شناسی، ص 357.  

منبع: یکصد و ده پرسش و پاسخ درباره نماز، مجتبی کلباسی، تهران: انتشارات ستاد اقامه نماز، چاپ: اول، زمستان 1386.