پرسش :

امام علی(ع) در موقع نماز آنقدر مستغرق در عبادت و توجّه به خدا بود كه روزی پيكان از پاى مباركش بيرون آوردند و متوجّه نشد، ولى روزى هم در حال نماز توجّه به حال فقير و سائل نمود و انگشتر به او بخشيد; اين دو حالت چگونه با هم جمع مى شوند؟

پاسخ :
بايد توجّه داشت كه ميان «خارج كردن پيكان از بدن» و «بخشيدن انگشتر به فقير» تفاوت بسيارى است; زيرا خارج كردن پيكان از بدن صرفاً جنبه شخصى و جسمى دارد و از مقام توجّه كامل به خداوند استغراق در ذات او دور است.
ولى توجّه به حال بنده فقير و محرومى كه در مسجد پيغمبر اسلام(صلى الله عليه وآله) ناله مظلومانه سر داده و استرحام مى كند، يك عمل خدايى و قربى است و با توجّه به خدا تناسب دارد.
در حقيقت او توجّه به خود نداشت، زيرا توجّه به حال بينوا توجّه به خود نيست، بلكه توجّه به خداست!
به عبارت ديگر: كمك به خلق خدا و مستمندان و فقيران خود يكى از عبادات بزرگ است و با نماز كه آن هم عبادتى است بس بزرگ سنخيّت كامل دارد; بنابر اين جاى تعجّب نيست كه ناله سوزان و نافذ آن فقير محروم استرحام او در برابر مسلمانان، دل آگاه على(عليه السلام) را هنگام نماز متوجّه خود سازد و در ضمن آن عبادت، عبادت ديگرى كه هر دو براى خدا و جلب خشنودى او بوده است انجام دهد; حتّى اين عمل بقدرى شايسته و ارزنده بود كه آيه اى درباره آن نازل گرديد.(1)

-----------------------------------------------------------
1. سوره مائده، آيه 55.