پرسش :

امام حسين (ع) نفرمودند من براي تشكيل حكومت قيام كردم، بلكه ‏فرمودند: « براي امر به معروف و نهي از منكر قيام كردم» و امام رضا (ع) نيز از پذيرفتن ‏ولايتعهدي خودداري مي‌كرد و امامان ديگر نيز علیه حكومتهاي منحرف قيام نكردند. اين موارد نشانه جدايي دين از حكومت نیست؟

پاسخ :
اوّلا ً خود رسول اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و اميرالمؤمنين (عليه‌السلام) حكومت تشكيل دادند ‏و امام حسن (عليه‌السلام) نيز حكومت تشكيل داد و جنگ كرد تا اينكه صلح را بر او تحميل كردند. ثانياً ‏سيدالشهداء (عليه‌السلام) در همان وصيت‌نامه پس از آنكه فرمود براي امر به معروف و نهي از منكر قيام كرده ‏است، فرمود: «اسير بسيرة جدي وأبي»(1)؛ يعني سيره و روش من، همان سيره و روش جد و پدرم است؛ ‏پيغمبر در مدينه حكومت تشكيل داد، علي بن ابي‌طالب (عليه‌السلام) در كوفه و مدينه حكومت تشكيل داد، ‏من نيز حكومت تشكيل مي‌دهم به همان‌گونه كه آنها انجام دادند. آن حضرت در سخنراني رسمي‌اش نيز ‏شرايط امام و رهبر را ذكر كرد كه امام بايد حاكم به قسط و عدل باشد(2). بيعت گرفتن جناب مسلم بن عقيل ‏از مردم كوفه براي آن حضرت نيز به جهت تشكيل حكومت بود.‏‎ ‎امام رضا (عليه‌السلام) نيز چون مي‌دانست كه جريان ولايتعهدي يك نيرنگ است، آن را به طور رسمي ‏نمي‌پذيرفت و اينكه ائمّه (عليهم‌السلام)، يا مسموم شدند يا شهيد، و در زندان و تحت نظر بودند، براي اين ‏بود كه بر ضد حكومت منحرف وقت قيام مي‌كردند وگرنه كسي كه فقط حاكمان را نصيحت كند، ‏زاهد گوشه‌نشين و عالم مسأله‌گو باشد، كسي كاري به او ندارد. مرحوم مجلسي (ره) در كتاب بحارالانوار ‏روايتي را از امام صادق (عليه‌السلام) نقل كرده كه آن حضرت در مسافرتي، به سدير فرمودند اگر من به اندازه ‏اين بزغاله‌ها همراه و همفكر و ياور داشتم، قيام مي‌كردم. سدير مي‌گويد پس از نماز، گوسفندان را شماردم و ‏آنها هفده رأس بودند(3).‏‎ ‎‏
‏
‏(1) بحار؛ ج 44، ص 329، ح 2.‏
‏(2) همان؛ ج 44، ص 335.‏
‏(3) همان؛ ج 47، ص 372، ح 93.
‏
‏‏ مأخذ: ( آیةالله جوادی آملی ، ولايت فقيه ، ص 340، 341)‏